1395/12/18 ۱۰:۳۰
کتابی با عنوان «بررسی آرایه‌های اسناد (با تکیه بر فرمان‌ها و حکم‌های دوره قاجار)» به زودی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر می‌شود.
تزئين و آرايش نسخه‌ها و اسناد، از تذهيب و خط گرفته تا نگارگري و رنگ‌آميزي و نوع كاغذ، از جمله هنرهاي مورد توجه هنرمندان در طول دوره ايران اسلامي بوده است. متأسفانه بسياري از مؤلفان و محققان از پرداختن به هنر دوره قاجار، سرباز زده و چنين عنوان مي‌دارند كه آرايه‌هاي اين دوره، ويژگي‌هاي خاص و قابل توجهي ندارد. در‌حالي‌كه پس از بررسي اسناد و فرمان‌هاي اين دوره، اهميت پرداختن به تذهيب و خط و ديگر آرايه‌ها، بيش از بيش روشن‌تر مي‌شود. زيرا نقوش، فرم‌ها، رنگ‌ها و تركيب‌بندي‌هايي كه در اسناد و فرمان‌هاي اين دوره (قاجار) مشاهده می‌شود تا حدودي متفاوت از دوره‌های قبل است و نمي‌توان گفت كه تقليد صرف، از دوره‌های گذشته است.
دوره قاجار هم مانند هر دوره ديگري، در ابتدا با ويژگي‌هاي سبك دوره قبلي آغاز كرده و به مرور و با گذشت زمان، مانند ساير رشته‌ها از شرايط زمان خود تأثير و رنگ و بوي قاجاري به خود گرفته است.
در تحقيقات تاريخي و آرشيوي، فرمان‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است؛ چرا كه ديدگاه شاه به‌عنوان بالاترين نهاد قدرت حكومت آمده است و نظر او به‌عنوان بالاترين مرجع تصميم‌گيري داراي اهميت است. تمام آرايه‌هاي اسناد به‌خصوص فرمان‌ها از اجزا و عناصر متفاوت تشكيل شده كه هركدام از آن‌ها با بودن در كنار ديگري در زيبا‌شناسي و لذت بصري بيننده موثر است و علاوه بر آن اطلاعات مربوط به شرايط اجتماعي، فرهنگي و سياسي در جامعه، طبقات در‌يافت‌كننده فرمان، وضعيت هنرمندان در آن دوره را مشخص مي‌سازد.
برخي از فرمان‌ها به‌عنوان يك اثر هنري مجرد، تزئيني و در عين‌حال با مفاهيمي زيبا‌شناسانه به لحاظ تركيبي و ساختاري و همچنین معناي كاربردي در جامعه مطرح مي‌شود. امروزه بعد از گذشت سال‌ها از تاريخ شكل‌گيري فرمان‌ها، تذهيب و آرايه‌هاي اين فرمان‌ها در جاي خود در اين اسناد تعريفي جدا‌گانه و ارزشي خاصي به آن‌ها بخشيده است. این کتاب نتیجه طرح پژوهشی سازمان است. فصل اول كتاب در خصوص اسناد و وضعیت هنری آرایه‌های آن اطلاعاتی ارائه می‌دهد و برای آگاهی یافتن از تحولات آرایه‌های اسناد در دوره‌های مختلف و تأثير عوامل سياسي و اجتماعي و فرهنگي بر هنر دوران قاجار، پیشینه فرمان‌نویسی در دوران قبل و بعد از قاجار مورد‌بررسی قرار می‌گیرد.
در فصل دوم، درباره وضعیت هنر، مفهوم زیباشناسی، ساختار هندسی در فرمان‌ها و عناصر زیباشناسی در هنر فرمان‌آرایی دوره قاجار توضیحاتی ارائه و این عناصر در فرمان‌های هر یک از پادشاهان قاجار بررسی شده است؛ در فصل سوم، از ماحصل بررسی‌ها و توضیحات به‌دست آمده به طبقه‌بندی آرایه‌های فرمان‌های دوره قاجار از نظر روش و اسلوب کار پرداخته شده است. در فصل چهارم نیز آرایه‌ها و تزیینات اسناد به صورت تطبیقی مورد مقایسه و بررسی واقع شده و در انتها، برخی از فرمان‌ها در نمایی کلی از منظر زیباشناسی موردِ بررسی قرار گرفته است.
این کتاب توسط ندا رسولی تالیف شده و به زودی توسط انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر می‌شود.
منبع: بساتین
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید