پیامد‌های عرضه مفاهیم دینی در رسانه‌های جمعی بررسی شد

1395/11/25 ۰۹:۰۱

کتاب «دین رسانه‌ای، آثار و پیامدها» تالیف عصمت‌الله احمدی رشاد از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شد. این اثر به تببین و بررسی حضور مفاهیم دینی در رسانه‌های جمعی و الکترونیکی می‌پردازد.

 
 
کتاب «دین رسانه‌ای، آثار و پیامدها» تالیف عصمت‌الله احمدی رشاد از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شد. این اثر به تببین و بررسی حضور مفاهیم دینی در رسانه‌های جمعی و الکترونیکی می‌پردازد.
 
 چاپ نخست از کتاب «دین رسانه‌ای، آثار و پیامدها» در پنج فصل با عنوان‌های «ادبیات و مفاهیم»، «چارچوب‌های نظری رسانه و دین»، «ابعاد اجتماعی و دینی رسانه‌ای شدن»، «آثار و پیامدهای حضور دین در رسانه‌های الکترونیک» و «نتیجه و دسته‌بندی» به قلم عصمت‌الله احمدی رشاد، از سوی انتشارات بوستان کتاب راهی بازار نشر شده است.
 
در بخشی از مقدمه کتاب آمده است: «رسانه‌ها شکل جدیدی از دین‌داری را تولید می‌کنند و رابطه جدیدی بین دین، سیاست، زندگی و اقتصاد آدم‌ها برقرار می‌کنند. رسانه‌ها می‌توانند جهان فرهنگ دینی را به سوی گرایشی خاص سوق دهند و حتی مورد بهره‌برداری سیاسی یا بازار اقتصادی قرار دهند. دین رسانه‌ای که محصول تعامل و داد و ستد دو سرشت ذاتی و هویت مستقل دین و رسانه‌ می‌باشد، فرضیه شکل‌گرفته میان تکنولوژی و هستی انسان را به‌عنوان رابطه‌ای وجودی و «تن‌یافته» برجسته و عیان می‌سازد. نحوه تعامل دیالیکتیکی میان دو ذات مستقل که محصول «دین رسانه‌ای» را پدید می‌آورد، عوامل پدیدایی این روند دیالیکتیکی، مثل «گذار دین از حوزه خصوصی به عمومی» و «تغییر هویت سنتی دینی به هویت بازاری دینی» و در نهایت «سرعت و شتاب رسانه‌ای شدن دیجیتالی شدن دین» به‌عنوان عمده‌ترین مباحثی که ابعاد رسانه‌ای شدن دین را برملا می‌سازد وهمچنان مهم‌ترین مباحث کاربردی و علمی در این حوزه مطرح است.»
 
در فصل نخست و در صفحه 59 درباره «دین دیجیتالی» می‌خوانیم: «مفهوم پیچیده و اثرگذار دیگری که در کلیدواژه «دین رسانه‌ای» نهفته است یا از آن پدیدار شده، مفهوم «دین دیجیتالی» است که باعث افزایش سرعت، کیفیت و حجم انتقال داده‌ها و ذخیره‌سازی آن‌ها گردیده و در واقع دسترسی آسان، سریع و همگانی را فراهم آورده است. دین دیجیتالی، شکلی بدیع از نحوه دینداری را برای دینداران، عرضه نموده است. دینداری دیجیتالی، شامل استفاده از متون دیجیتالی، انجام مناسک ذخیره شده دیجیتالی، خریدهای آنلاین مذهبی، احکام دینی و آموزش دینی می‌گردد که تقریبا تمام عرصه‌های زندگی دینی را دربر می گیرد.»
 
«دین و حضور آن در رسانه‌های تکنولوژیک» یکی از محورهای بحث در فصل سوم کتاب است که در تشریح آن در صفحه 135 آمده است: «تامل در روندهای دینی معاصر، چگونگی تعامل و رفاقت دین و رسانه‌های تکنولوژیک را گویا و شفاف، انعکاس می‌دهد. واقعیت‌های اجتماعی در محیط پیرامونی انسان معاصر، ترجمان سرگذشت او و رابطه آینده وی با گزاره‌ها و فرهنگ دینی است. واقعیت تلخ یا شیرینی که زوال روندهای سنتی دین را در جامعه نشانه رفته است و می‌رود تا فضای دگرگونه از آنچه تاکنون، در تجربه دینی ما جاری بود، در شریان‌‌های حیات دینی جاری سازند. شاید دامنه این تحول و دگردیسی آنچنان گسترده باشد که تمام عناصر حیات دینی و اجتماعی را دربر می‌گیرد. از این‌رو، پیشرفت آرام و بی‌‌‌دغدغه روندهای جدید نیز به دلیل گستردگی تحولاتی است که امکان مخالفت و مقاومت را از جریان‌های رقیب ربوده‌اند. البته این تحول شگرف در عرصه دینداری در شرایطی روی می‌دهد که رسانه‌های مهم‌ترین بازیگران حوزه عمومی آن و حتی یگانه عامل دسترسی به آن حوزه‌ها محسوب می‌شوند و از همین رو، موقعیت و منزلت جریان‌ها و نهادهای دینی، به شدت تحت‌تاثیر رسانه‌ها قرار گرفته‌اند.»
 
نویسنده در ادامه مباحث کتاب در صفحه 218 درباره موضوع «دین و جهانی شدن» می‌نویسد: «چیزی که روشن است و هیچ تردیدی را برنمی‌تابد، این نکته حیاتی است که تمام پیشرفت‌های جدید در زندگی انسان که تفکر جهانی را پدید آورده، می‌تواند بر دین اثر بگذارد یا از آن متاثر گردد و از همین‌رو، جهانی شدن سرنوشت محتوم بشری است؛ فرایند و جریانی که قابل مدیریت نیست و هیچ‌کسی نمی‌تواند آن‌را در مسیر دلخواه خویش، هدایت نماید. لذا جهانی‌سازی، چه بر پایه فرهنگ و تفکر غربی و چه بر پایه فرهنگ‌های دیگر، امکان‌پذیر نیست. البته اسلام به‌عنوان یک دین جهانی، خود داعیه‌دار جهانی شدن دارد و با تکیه بر عنصر «اجتهاد» و «استنباط» می‌تواند در روندی تعاملی، بر دیگر عوامل و عناصر مهم «جهانی شدن» تاثیر بگذارد.»
 
نخستین چاپ کتاب «دین رسانه‌ای، آثار و پیامدها» در 336 صفحه با شمارگان یک‌هزار و 100 نسخه به بهای 22 هزار تومان از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شده است. 

منبع: ایبنا