۷۵ سال امانتداری لسان الغیب/ کتابخانه‌ای به نام حافظ

1395/7/19 ۱۲:۵۴

کتابخانه عمومی آرامگاه حافظ پس از گذشت بیش از ۷۵ سال، در زمره کتابخانه های تخصصی شیراز قرار دارد تا لسان الغیب روزانه میزبان پژوهشگران و حافظ پژوهان متعدد باشد.

۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است
 

کتابخانه عمومی آرامگاه حافظ پس از گذشت بیش از ۷۵ سال، در زمره کتابخانه های تخصصی شیراز قرار دارد تا لسان الغیب روزانه میزبان پژوهشگران و حافظ پژوهان متعدد باشد.
 محمد حسین نیکوپور: در ضلع شمالی آرامگاه حافظ فضایی قرار گرفته که محل رجوع بسیاری از پژوهشگران و محققان است. کتابخانه حافظیه با ده ها عنوان کتاب فضایی ایجاد کرده که در یک محیط ادبی ناب به تحقیق و پژوهش در منابع بپردازند.
کتابخانه عمومی حافظیه (معروف به مقبره قاسم خان والی شیراز) واقع در آرامگاه حافظ نخستین بار در سال ۱۳۲۹ با اهدای کتاب از سوی کتابخانه ملی به دستور اداره آموزش و پرورش شکل گرفت. با اهدای مجموعه کتب شخصی  کتابخانه رونق بیشتری گرفت به گونه ای که از سال ۱۳۷۵ به مرکز پژوهشی سعدی شناسی و حافظ شناسی تبدیل شد. اکنون بیش از ۱۷ هزار نسخه کتاب موجودی کتابخانه است.

کتابخانه حافظیه با توجه به تاریخچه ای طولانی با انتقال کتبی از کتابخانه ملی و اهدای مجموعه های شخصی افراد اهل فضل و ادب شکل گرفته است.
کتابخانه عمومی حافظیه واقع در آرامگاه حافظ نخستین بار در سال ۱۳۲۹ با اهدای کتاب از سوی کتابخانه ملی به دستور اداره آموزش و پرورش شکل گرفت کتابخانه‌ای در ضلع شمالی آرامگاه حافظ که سال ۱۳۱۶ خورشیدی همزمان با عملیات مرمت و نوسازی حافظیه احداث شد اما فعالیت خود را آغاز نکرد و به فاصله ۱۳ سال بعد فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
کتابخانه عمومی حافظیه با زیربنای ۳۱۴ مترمربع و با کسب درجه هفت در شهر شیراز فعالیت می‌کند. ورودی این کتابخانه با در چوبی و شیشه‌های رنگارنگ مزین شده با چهار پله از جنس دیوارهای کاه‌گلی حیاط آرامگاه است. حجم گسترده‌ای از کتاب‌های کوچک و بزرگ در فضای داخلی کتابخانه‌ای که اگرچه مساحت زیادی ندارد، پذیرای علاقمندان به لسان الغیب و حافظ پژوهان است،
بیستم مهر ماه مصادف با یادروز حافظ بهانه ای شد تا این کتابخانه فاخر فرهنگی برای حافظ دوستان معرفی شود.
کتابخانه ای با جاذبه توریستی
در پیوند با این کتابخانه مدیرکل کتابخانه های عمومی فارس در گفتگو با خبرنگار مهر، تعداد اعضای این مجموعه را ۶۰۰ نفر اعلام کرد و گفت: به دلیل جاذبه توریستی و مجاورت با آرامگاه حافظ این کتابخانه پذیرای محققان و اهالی شعر و ادب بسیاری است.
سعیده ابراهیمی که تاکید بسیاری بر تجهیز کتابخانه های تخصصی دارد، ابراز کرد: در این کتابخانه دست کم ۱۶ هزار و ۸۶۴ نسخه کتاب قرار دارد و به ۶۰۰ نفر از اعضای این کتابخانه خدمات ارائه می‌شود.
وی با بیان ‌این‌که روزانه حدود ۲۰۰ نفر به این کتابخانه مراجعه می‌کنند، بیان کرد: عده‌ای نیز نمی‌دانند اینجا کتابخانه است و فکر می‌کنند که کتابفروشی است اما کمی بعد متوجه می‌شوند که اشتباهی آمده‌اند، چون دقیقا یک کتابفروشی نیز در مجاورت کتابخانه حافظیه قرار دارد.
 
او از تعمیر و بهسازی این کتابخانه با اعتبار ۴۰۰ میلیون ریالی نیز خبر داد و تصریح کرد: با اتفاقاتی که سال جاری قرار است بیفتد وضعیت این کتابخانه نیز با رشد تعداد اعضا و کتاب نیز همراه می شود.
کتابخانه حافظیه در داشتن نسخ بسیاری در حوزه ادبیات کلاسیک ایران با رویکرد حافظ و دیگر حوزه های ادبی این امکان را فراهم کرده که اهل اندیشه و فرهنگ در این کتابخانه با گوشه ها و زوایای ادبیات ایران آشنا شوند.
در عین حال مدیر کتابخانه های عمومی فارس امکانات این کتابخانه برای گردشگران خارجی را مورد اشاره قرار داد و گفت: در کتابخانه حافظیه افزون بر نسخ انگلیسی، آثاری به زبان های روسی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی و عربی قرار دارد که می تواند کمک شایانی در شناخت حافظ به این گردشگران در پی داشته باشد.
اعضای این کتابخانه اغلب از محیط آرام و بی‌دغدغه کتابخانه حافظیه برای مطالعه بهره می‌جویند. فعالیت این کتابخانه ساعت ۱۹ به پایان می‌رسد، در حالی که بسیاری مایلند تا ساعت ۲۱  در این مکان حضور داشته باشند.
در کتابخانه حافظیه افزون بر نسخ انگلیسی آثاری به زبان های روسی، فرانسوی، اسپانیولی، ایتالیایی و عربی قرار دارد که می تواند کمک شایانی در شناخت حافظ به گردشگران داشته باشد. اکنون برخی کتابخانه‌ها سه شیفته  فعالیت می‌کنند. بدین منظور اگر شرایطی ایجاد شود که بتوان از فضای این کتابخانه برای زمان بیشتری استفاده کرد خواسته بسیاری از علاقمندان نسخ دیرین نیز فراهم می شود. زیرا، کتابخانه‌هایی که از منابع غنی و ارزشمند برخوردار باشند، باید زمان بیشتر و مناسب‌تری را در اختیار اعضا برای استفاده بهتر و مناسب‌تر قرار دهند.
کتابخانه عمومی حافظیه یکی از معدود مکان‌هایی است که به دلیل مجاورت با یکی از مکان‌های گردشگری و توریستی شهر شیراز دارای بازدیدکننده‌های «غیر عضو» است، گردشگرانی از کشورهای اروپایی و آسیایی که پس از بازدید از آرامگاه، سری هم به کتابخانه می‌زنند و خواستار منابع تخصصی و ارزشمند درباره شیراز می‌شوند.این کتابخانه با بهره‌مندی از دو بخش مخزن و مرجع، خدمات خود را به اعضای خود ارائه می‌دهد.

تشریح دلایل نبود بخش کودک در کتابخانه
مدیر کتابخانه های عمومی فارس در پاسخ به گلایه بعضی از اعضا درباره نبود بخش کودک در این کتابخانه، توضیح داد: این کتابخانه، مکانی ادبی است و کودکان زیادی به این مکان نمی‌آیند. در واقع، اغلب پژوهشگران و اعضای ما نیز افراد بزرگسالند که برای مطالعه، تحقیق و پژوهش به کتابخانه می‌آیند. از سویی ساختار بنای آرامگاه حافظ نیز این اجازه را نمی دهد که بخشی برای کودکان کتابدوست در این بنا گنجانده شود.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: در این میان، نیازی به ایجاد بخش کودک احساس نکرده‌ایم اما اگر برخی اعضا از این موضوع گلایه دارند، می‌توانیم درباره ظرفیت و امکان ایجاد این بخش تعامل و رایزنی داشته باشیم.
 
وی درباره افزایش ساعت کار این کتابخانه نیز، تاکید کرد: به دلیل محدودیت‌های بسیاری که وجود دارد، امکان افزایش ساعت کار کتابخانه فراهم نیست و ما می‌توانیم خدمات خود را در دو سالن مطالعه آقایان و بانوان و به صورت قفسه باز هر روز از ساعت ۸ تا ۱۹ (به غیر از جمعه‌ها) به اعضا ارائه دهیم.
به گزارش خبرنگار مهر، نسخه های نفیس چاپ خطی و سنگی دیوان حافظ در کتابخانه حافظیه شیراز کم نیست. گرچه منابع و نسخه های چاپ سنگی و خطی در کتابخانه های عمومی نیازمند توجه متخصصان اهل فن است.
در کتابخانه حافظیه بیش از ۱۰۰ نسخه کتاب حافظ  کپی، چاپ خطی و سنگی و تعدادی کتب قدیمی از گلستان و بوستان سعدی نگهداری می شود که مورد توجه محققین و گردشگران است. گرچه این نسخه های ارزشمند مورد صحافی قرار گرفته است ولی جایز است این منابع نایاب و ارزشمند، به صورت کارشناسانه مورد بررسی و آسیب زدایی قرار گیرد تا امکان دوام و ماندگاری  بیشتر آنها فراهم شود.
در کنار این امکانات، کتابخانه آرامگاه حافظ همواره از سوی دوستداران لسان الغیب برای اهدای نسخه ها و آثار هنری جای مناسبی است که هر از چندی هنرمندان و فرهیختگان آثاری در این زمینه به این مکان اهدا می کنند.

منبع: مهر

سایر تصاویر