ایرج افشار از بزرگان فرهنگی سرزمین کهن ایران است

1395/7/18 ۱۱:۳۷

مدیر یک انتشاراتی، زنده یاد ایرج افشار را فردی خواند که به دلیل خدمات زیاد به کشور، حق بزرگی بر گردن فرهنگ سرزمین کهن ایران دارد.

مدیر یک انتشاراتی، زنده یاد ایرج افشار را فردی خواند که به دلیل خدمات زیاد به کشور، حق بزرگی بر گردن فرهنگ سرزمین کهن ایران دارد.

ایرج افشار از مهمترین چهره های فرهنگی ایران در یک قرن اخیر است، تنها فهرست کردن امور فرهنگی که وی در 6 دهه اخیر مسئولیت آنها را داشته و بررسی جامع آنها گنجایش یک کتاب پر و پیمان را دارد، علاوه بر این امور اجرایی، او در نسخه برداری، فهرست نگاری، کتاب شناسی، مدیریت نشریات ادواری، حضور در مجامع و محافل ایران شناسی و بین المللی، عضویت در بسیاری از آنها، سرپرستی و راه اندازی مجموعه های تاریخی در چند موسسه انتشاراتی، مدیریت و سرپرستی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار پدرش در سالهای اخیر، دهها عنوان کتاب پژوهشی و تحقیقی را با بهترین کیفیت منتشر کرده است.
کارنامه این چهره فرهنگی کشور مایه حسرت هر اهل تحقیق و پژوهشی است، در شرایطی که اکنون داشتن درصدی از کارنامه او می تواند یک نفر را برای همیشه جاودانه کند.
این نویسنده، محقق، ایران شناس و استاد دانشگاه در اسفند 89 در سن 85 سالگی چشم از جهان فروبست. 
رضا یکرنگیان روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار داشت: ایرج افشار زاده 16مهر 1304 خورشیدی در خانه ای پا به دنیا گذاشت که آکنده از کتاب بود، پیمان و انس و الفت او با کتاب از همان دوران کودکی بسته شد و در نوجوانی و جوانی به خدمت پدر( دکتر محمود افشار) که مدیریت مجله آینده را داشت، درآمد.
وی افزود: ایرج افشار سال 1328به دریافت برگه لیسانسیه قضاییه دانشکده حقوق دانشگاه تهران نائل شد ولی قضاوت و وکالت را به عنوان حرفه انتخاب نکرد و در وزارت فرهنگ به عنوان دبیر استخدام شد. 
به گفته یکرنگیان، شغل دبیری روح کاوشگر و پرتلاش ایرج افشار را سیراب نمی کرد از این رو از دکتر محسن صبا استادش در دانشکده حقوق خواست در کتابخانه دانشکده حقوق مشغول به کار شود، دکتر صبا هم که دانش و درایت او را در دانشکده حقوق دیده بود، پس از چندی او را از وزارت فرهنگ به کتابخانه این دانشکده منتقل کرد.
وی توضیح داد: ایرج افشار در محلی مستقر شد که آرزو داشت در کنار محسن صبا و محمد تقی دانش پژوه به یادگیری و بهره بردن از تجربیات آنها پرداخت تا جایی که سرآمد فن کتابداری شد.
مدیر انتشارات خجسته اضافه کرد: دانش و فن کتابداری بود که ایرج افشار را به نسخه شناسی صنعت پژوه و زنده کردن بسیاری از آثار پیشینیان خردمند که در قفسه های کتابخانه ها یا صندوق خانه بازماندگانشان خاک می خورد، رهنمون شد.

** حق بزرگ ایرج افشار بر گردن فرهنگ این مرز و بوم 
یکرنگیان گفت: ایرج افشار حق بزرگی بر گردن فرهنگ سرزمین کهن ایران دارد، مجله راهنمای کتاب، فهرست مقالات فارسی، فرهنگ ایران زمین و تصحیح و تدوین تعداد زیادی آثار با ارزش تاریخی و ادبی، کارنامه فرهنگی این مرد بزرگ را تشکیل می دهد. 
وی ادامه داد: او لحظه لحظه عمر خود را به کار کتاب صرف کرد و شوق آموختن و آموزاندن هر لحظه در وجودش بیشتر می شد، ایرج افشار از آن دسته دانشورانی بود که هر چه سنش فزونی می گرفت، بیشتر مشوق جوانان مستعد در عرصه پژوهش می شد.
این فعال عرصه نشر یادآور شد: ایرج افشار در طول زندگی سختی های بسیاری دید، از دست دادن همسرش «شایسته افشاریه» و بابک فرزندش، گوشه ای از آن سختی ها بود، وی که روح و جسمش با کتاب عجین شده بود، برای یادبود بابک، دست به تدوین دو مجلد کتاب به نام «کتاب فروشی » زد که عبدالحسین آذر رنگ، نادر مطلبی کاشانی و علی دهباشی به یاری او شتافتند.
یکرنگیان تدوین این کتاب را کاری بزرگ خواند که مورد استفاده و توجه زیاد اهالی فرهنگ، ناشران و کتابفروشان قرار گرفت.
وی گفت: کوه پیمایی و سفر برای افشار مفری بود برای رها شدن از پژوهش های کتابخانه ای و هم صحبت شدن با پیران فرزانه کوره دهات و محلی نویسان مناطق ایران زمین، همیشه از هر سفری دست پر باز می گشت که حاصل آن کتاب «گلگشت در وطن » و تعداد زیادی مقاله در نشریات ایران است.
مدیر نشر خجسته تصریح کرد: ایرج افشار حدود 300 تصحیح، تالیف و نگارش، دو هزار مقاله و گزارش، 167 مقدمه نگاری بر آثار دیگران، 60 سال کتاب آفرینی و همکاری با 123ناشر و نظارت بر 24مجموعه انتشارات، 66 سال تلاش مطبوعاتی و گردانندگی 14 عنوان نشریه و دفتر ادواری که عمرشان به 18 سال می رسد را در کارنامه خود دارد.
به گفته وی، افشار نقد اساسی را می پذیرفت، تذکرهای بجا را می شنید و در جای خود از همه افرادی که او را یاری کردند، تشکر می کرد.
یکرنگیان گفت: یکی از کارهای افشار، میدان دادن به جوانان طالب علم و مستعد بود، هر کمک و همراهی که می توانست انجام می داد، تنگ نظر نبود، دستگیر بود و خانه اش در گشاده و پذیرای صاحبان علم و ادب و پژوهشگران بود.
وی افزود: به وادی سیاست قدم نگذاشت، بی تکلف زیست و کار را بر شرکت در میهمانی ها و جشن هایی که مورد نظرش نبود، ارجح می دانست.

منبع: ایرنا