قاسمی: افشار به خودساختگی اهمیت می‌داد نه به خودباختگی

1394/12/19 ۱۱:۴۱

سیدفرید قاسمی، نویسنده و پژوهشگر در آیین بزرگداشت زنده‌یاد ایرج افشار گفت: در هر تفاهمنامه‌ای که با دیگر کشورها امضا می‌شود آنها می‌دانند از ما چه منابعی می‌خواهند. فهرست آماده دارند و به محض امضا تفاهمنامه آن را رو می‌کنند. آیا ما فهرست‌هایی از نیازمندی‌های کشور خود بر اساس نام کشورهای جهان داریم؟

 ستاد تکمیل منابع کتابخانه‌های ما چه زمانی تشکیل می‌شود؟
 
سیدفرید قاسمی، نویسنده و پژوهشگر در آیین بزرگداشت زنده‌یاد ایرج افشار گفت: در هر تفاهمنامه‌ای که با دیگر کشورها امضا می‌شود آنها می‌دانند از ما چه منابعی می‌خواهند. فهرست آماده دارند و به محض امضا تفاهمنامه آن را رو می‌کنند. آیا ما فهرست‌هایی از نیازمندی‌های کشور خود بر اساس نام کشورهای جهان داریم؟

 
 سید فرید قاسمی، حافظه مطبوعات ایران در آیین بزرگداشت زنده‌یاد ایرج افشار گفت: بنده این افتخار را دارم که در زمان حیات استاد افشار یک کتاب، چند مقاله و سه گفت‌وگو با وی داشته باشم. پس از آن‌که وی به دیار باقی شتافت دو کتاب و 15 مقاله درباره‌اش نوشتم؛ «از کارنامه ادواری‌نگاری تا کتاب‌ورزی‌اش»، «از کتابداری کتابشناس»، «متن‌پژوه احیاگر»، «گنجور نهادساز»، «مقاله‌نویس فهرست‌پرداز»، «نادره‌یار نامه‌نگار»، «ایران‌نورد جهانگرد»، «از کتاب‌آفرینی تا کتابداری‌اش»، «از نگارندگی و گردانندگی تا میراث‌بانی و پژوهندگی‌اش»، «از چاپ‌یاری او» تا «یادمانده‌هایم» و گزیده‌ای از نامه‌هایی که برایم مرقوم فرموده بود.
 
سند راهبردی و راهگشای مجموعه‌سازی ما کجاست؟

وی افزود: زمانی که از بنده خواستند تا در این بزرگداشت سخن بگویم با خود اندیشیدم از کدام افشار با شما بگویم، مرجع‌نگار، کتابشناس، مصحح، نسخه‌پژوه، متن‌شناس، مجموعه‌ساز، کاشف، احیاگر، فهرست‌نویس، تاریخ‌نگار، نویاب، کتاب‌آفرین، آداب‌دان و اخلاق‌مدار، معتدل در گفتار و کردار. به راستی از کدام افشار باید سخن گفت تا تکراری نباشد.
 
این روزنامه‌نگار ادامه داد: به نظرم رسید خواسته‌های زنده‌یاد افشار را بازگو کنم که چون در کتابخانه ملی هستیم از آرزوهای کتابداری وی بگویم. وی آرزومند بومی‌سازی در حوزه کتابداری و به فرهنگ ملی و شیوه‌های سنتی در کتابداری پایبند بود. می‌خواست که تکنیک در خدمت سنت باشد. وی معتقد بود، ما به تکنیک‌های فرنگی‌ها نیازمندیم اما این تکنیک‌ها را باید ایرانیزه کنیم. وی به خوساختگی اهمیت می‌داد نه به خودباختگی.
 
قاسمی عنوان کرد: زنده‌یاد افشار سنت را ارتجاعی نمی‌دانست بلکه آن را احتیاج امروز و فردا قلمداد می‌کرد و می‌گفت، کتابدار باید متفکر باشد، تحصیل لازم است اما کافی نیست و تا شوق نباشد هیچ کاری به سامان نمی‌رسد. وی کتاب‌بانی را جزیی از کتابداری می‌دانست نه همه آن و معتقد بود کتابخانه بر دو پایه استوار است؛ مجموعه‌سازی درست و پاسخگویی صحیح و اگر اولی محقق نشود دومی نیز به انجام نخواهد رسید و چه درست تشخیص داده بود.
 
آمارهای کتابخانه‌های ما چه روزی باید اصلاح شود؟

وی با طرح چند پرسش افزود: باید از خودمان بپرسیم مجموعه‌سازی کتابخانه‌های ما تکمیل هدفمند مجموعه‌هاست یا فله‌ای؟ بر اساس چه نقشه‌ای حرکت می‌کنیم؟ سند راهبردی، راهگشا و هدف‌گذاری ما کجاست؟ برنامه‌های کاذب به چه میزان راه را بر طرح نیازهای واقعی بسته‌اند؟
 
این پژوهشگر حوزه کتاب ادامه داد: بسیاری از کتاب‌ها در همین تهران به چاپ رسیده‌اند و نسخه‌ای از این منابع در هیچ یک از کتابخانه‌های ایران وجود ندارد. هر تفاهمنامه‌ای که با دیگر کشورها امضا می‌شود آنها می‌دانند از ما چه منابعی را می‌خواهند. فهرست آماده دارند و به محض امضا تفاهمنامه رو می‌کنند. آیا ما فهرست‌هایی از نیازمندی‌های کشور خود بر اساس نام کشورهای جهان داریم؟
 
قاسمی گفت: ستاد تکمیل منابع کتابخانه‌های ما چه زمانی می‌خواهد تشکیل شود؟ آمارهای کتابخانه‌های ما چه روزی باید اصلاح شود؟ عدد آمار کتاب باید از مجلد به عنوان تغییر یابد و آمار نشریه از نسخه به عنوان، سایر منابع و مواد غیرکتابی نیز باید به طور دقیق اعلام شود تا به میزان نادانسته‌های خود به شکل واقعی پی ببریم. اگر کارهایی از این دست به سرانجام برسد به یقین آرزوهای استاد افشار و امثال وی را تحقق بخشیده‌ایم.

آیین بزرگداشت زنده‌یاد ایرج افشار، چهارمین رییس کتابخانه ملی همزمان با پنجمین سالروز درگذشت این کتاب‌شناس برجسته سه‌شنبه 18 اسفند در سالن همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد.

در این مراسم استاد سید عبدالله انوار یکی از نزدیکان ایرج افشار، سید رضا صالحی امیری، رییس کتابخانه ملی، مجید غلامی‌جلیسه، مدیر عامل موسسه خانه کتاب، حسین انتظامی، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اکبر ایرانی، مدیر عامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب،  احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، محمد کاظم بجنوردی، رییس دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، علیرضا تابش، رییس بنیاد سینمایی فارابی و جمعی از چهره‌های علمی و فرهنگی حضور داشتند.

در این مراسم از دو کتاب «فرزانه ایران مدار» و مجموعه «فخنا» رونمایی شد. همچنین از گردآورنده مجموعه «فنخا»، سیدجواد میرهاشمی، کارگردان فیلمی درباره ایرج افشار و خانواده کریم اصفهانیان، مدیر انتشارات بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی قدردانی شد.

منبع: ایبنا