ایرج افشار کتابداری خودساخته بود نه خودباخته

1394/12/19 ۱۱:۱۰

یاد ایرج افشار، استاد فقید علم کتابداری و چهارمین رئیس کتابخانه ملی ایران با تقدیر از خدمات او به کتابداری در ایران گرامی داشته شد.

بزرگداشت ۹۰ سالگی ایرج افشار در کتابخانه ملی

یاد ایرج افشار، استاد فقید علم کتابداری و چهارمین رئیس کتابخانه ملی ایران با تقدیر از خدمات او به کتابداری در ایران گرامی داشته شد.

 همزمان با نودمین سال تولد شادروان ایرج افشار کتاب شناس و ایران شناس فقید و چهارمین رئیس کتابخانه ملی ایران، عصر امروز سه شنبه ۱۸ اسفند مراسمی برای نکوداشت او با حضور جمعی از چهره های فرهنگی کشور از جمله حجت الاسلام سید مصطفی محقق داماد، حسین انتظامی، احمد مسجد جامعی، سید رضا صالحی امیری، عبدالله انوار، سید محمد کاظم بجنوردی و نماینده سازمان علمی فرهنگ و آموزشی ملل متحد (یونسکو) در تالار همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تهران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم سید رضا صالحی امیری مشاور رئیس جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سخنانی گفت: هر کجای جهان از ایران و ایران شناسی سخن به میان می آید، نام ایرج افشار بر زبان ها جاری می شود. او کسی بود که بدون منت و خست هر چه اطلاعات و دانش داشت، در طبق اخلاص می گذاشت و به همه تقدیم می کرد.

وی ابراز امیدواری کرد: نسل جوان کشور متوجه باشد که از چه میراث گرانبهایی برخوردار است تا بتواند میراث داری شایسته در عرصه فرهنگ باشد و چهره های فرهنگی مانند ایرج افشار را پاس بدارد.

حجت الاسلام سید مصطفی محقق داماد رئیس شورای تولیت بنیاد موقوفات افشار در سخنانی گفت: در میان عالمان، افراد نادری هستند که تمام وجودشان را برای کسب و نشر دانش در این کشور وقف کرده اند و از جان و دل برای پاسداری از سرمایه های علمی آن بدون هیچ گونه چشمداشتی کوشش کرده باشند.

وی افزود: افرادی که قلبشان بتپد که در یک گوشه ای از کتابخانه وین، یک کتاب خطی فارسی وجود دارد که در آن از ایران سخن رفته باشد، کم هستند و ایرج افشار یکی از این نوادر بود.

محقق داماد گفت: من ۲۳ سال با مرحوم ایرج افشار مانوس بودم و شهادت می دهم که او حتی یک ذره هم غرور و تکبر نداشت و هر آنچه را که از بن دندان فریاد می زد، تنها به خاطر حفظ سرمایه های ایران بود. من اگر چه پدر ایرج افشار را ندیده بودم، اما واقف هستم که تمام زندگی و دارایی خود را برای خدمت به فرهنگ ایران وقف کرده بود. پسرش، ایرج افشار هم همین گونه بود. او کتابخانه خود را تقدیم دایره المعارف بزرگ اسلامی کرده بود و به این ترتیب نام نیکی از خود بر جای گذاشت و همین موجب شد که هم خودش و هم پدرش ماندگار شوند.

در ادامه این مراسم اکبر ایرانی رئیس موسسه پژوهشی میراث مکتوب با بیان اینکه ایرج افشار حق بزرگی بر گردن کتاب پژوهشی در ایران دارد به بیان خاطراتی از دوران ۱۵ ساله همکاری خود با او در این موسسه پرداخت و نکاتی درباره ۱۵ کتابی که در این مدت در این موسسه از افشار به چاپ رسیده است، پرداخت.

در این مراسم همچنین سید فرید قاسمی از کتاب پژوهان پیشکسوت و دوست قدیمی ایرج افشار با اشاره به گذشت ۵ سال از فقدان او یاد افشار را گرامی داشت.

وی سپس به برخی آرزوهای ایرج افشار در حوزه کتاب پژوهشی و کتابداری در ایران پرداخت و گفت: استاد افشار آرزومند بومی سازی کتابداری در ایران بود و به فرهنگ بومی و شیوه سازی کتابداری در کشور به شکلی بومی بسیار اهمیت می داد و معتقد بود که تکنیک های فرنگی باید ایرانیزه شود.

قاسمی با بیان اینکه ایرج افشار یک کتابدار خودساخته بود نه خودباخته در ادامه از غنای اندکی که کتابخانه های بزرگ ایران از جهت داشتن نسخه هایی از برخی نشریات منتشر شده در تاریخ معاصر ایران، اظهار تاسف کرد و یادآور شد: در ۱۵۰ سال اول فارسی نویسی مطبوعات در جهان، ۲۱۰ نشریه فارسی برون مرزی وجود داشته است که در ۱۸ کشور جهان منتشر می شده اند این در حالی است که غنی ترین مجموعه کتابخانه ای ما در کشور تنها ۳۹ نشریه را از حیث عناوین در اختیار دارد آن هم نه دوره کامل آنها را.

به گفته مدیر مرکز کتاب پژوهی ایران، از این ۲۱۰ عنوان نشریه فارسی برون مرزی، نه تنها اصل بلکه حتی تصویری از ۱۳۴ عنوان آنها در اختیار نیست!

در این برنامه همچنین احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران در سخنانی، یکی از ویژگی های تحقیقات علمی ایرج افشار را طراحی کاربرگ های نسخ خطی عنوان کرد و افزود: یکی از کارهای ایرج افشار، نهادسازی در حوزه فرهنگ بود.

وی با اشاره به نسخ خطی فراوانی که به زبان فارسی در مراکز علمی مختلف در جهان اسلام وجود دارد، خواستار تلاش مسئولان سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای تکمیل بانک اطلاعاتی نسخ خطی فارس در جهان اسلام شد.

در پایان این مراسم ضمن رونمایی از سردیس ایرج افشار که از سوی سازمان زیباسازی شهرداری تهران تهیه و برای نگهداری در موزه کتاب و میراث مستند، به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اهدا شده است، دوره ۴۵ جلدی فهرست مشترک نسخه های خطی ایران شامل نام و نشان آنها که توسط حجت الاسلام مصطفی درایتی از موسسه الجواد تهیه شده و نیز مجموعه مقالات «فرزانه ایران مدار» کار مشترک غلامرضا امیرخانی و احسان الله شکراللهی درباره مرحوم ایرج افشار رونمایی شد. و لوح  های تقدیری نیز به حجت الاسلام درایتی و سید جواد میرهاشمی که کار تهیه مستندی درباره ایرج افشار را انجام داده است، تقدیم شد.

منبع: مهر