تاریخ هزاره

1393/2/10 ۱۲:۱۱

«تاریخ هزاره» اثر «شاه علی اکبر شهرستانی» محقق و پژوهشگر صاحب نام افغانستان است که به تازگی روانه بازار کتاب ایران و افغانستان شده است. اقوام زیادی در افغانستان زندگی می‌کنند که از مهم‌ترین آنها اقوام پشتون، تاجیک و هزاره هستند که نسبت به سایر اقوام افغانستان در اکثریت به سر می‌برند. مردم هزاره از ساکنان بسیار پیشین خراسان بزرگ هستند که زبان آنها فارسی است و با لهجه فارسی خراسانی تکلم می‌کنند.

«تاریخ هزاره» اثر «شاه علی اکبر شهرستانی» محقق و پژوهشگر صاحب نام افغانستان است که به تازگی روانه بازار کتاب ایران و افغانستان شده است.

اقوام زیادی در افغانستان زندگی می‌کنند که از مهم‌ترین آنها اقوام پشتون، تاجیک و هزاره هستند که نسبت به سایر اقوام افغانستان در اکثریت به سر می‌برند.

مردم هزاره از ساکنان بسیار پیشین خراسان بزرگ هستند که زبان آنها فارسی است و با لهجه فارسی خراسانی تکلم می‌کنند.

آن گونه که در کتاب تاریخ هزاره از قول مورخ  اروپایی «هوگ ژان دود یانوس» نقل شده، هزاره‌ها در قرن اول میلادی به خراسان آمدند و نام‌های بسیار کهن سرزمین و قلمرو خراسان هنوز در مناطق هزاره زنده است.

«تاریخ هزاره» عنوان کتابی است که در آن وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تاریخی قوم هزاره توسط «علی اکبر شهرستانی» مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است.

این کتاب در 2 بخش تنظیم شده که در قسمت نخست آن مؤلف در مورد سرزمین گرجستان و هزاره‌ها و همچنین پیرامون وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این قوم در گذشته و حال مطالبی را با استناد به برخی از منابع تاریخی بیان کرده است.

دوره‌های مهم در تاریخ هزاره‌ها، خصوصیت نژادی، مذهب، موسیقی، لباس، شجره، صنعت و موسیقی در هزاره‌ها و تحلیل علمی کلمه «هزاره»، از سر فصل‌های دیگر بخش نخست این کتاب است.

مؤلف همچنین در مورد مذهب هزاره‌های افغانستان در بخش نخست این کتاب اشاره کرده است که در میان این قوم 3 مذهب، شیعه «اثنی عشری»، شیعه «اسماعیلیه» و اهل سنت پیروان امام «ابوحنیفه» هستند.

هزاره‌های افغانستان اکثراً شیعه اثنی عشری هستند و بر اساس گفته مؤلف این کتاب، این مذهب از زمان امام علی(ع) در میان هزاره‌ها شایع و متداول بوده است و این قوم مذهب خود را بیشتر از جان خود دوست دارند.

بخش دوم این کتاب، تاریخ هزاره‌های افغانستان را از زمان «میروس غلزایی» تا زمان کودتای کمونیستی سال 1357 خورشیدی مورد کاوش قرار داده است.

نگارنده همچنین در این بخش عوامل خصومت «امیر عبدالرحمن خان» پادشاه افغانستان علیه هزاره‌ها و نهضت‌های مقاومت این قوم در آن دوران را مورد ارزیابی قرار داده است.

در این کتاب همچنین ارتباط هزاره‌های افغانستان با «ناصرالدین شاه قاجار» و نگاه این پادشاه ایرانی به هزاره‌ها اشاره شده است که گویا ناصرالدین شاه به هر دلیلی که بوده با هزاره‌ها مناسبات خوبی داشته است و آنان را در زمان‌های مختلف مورد حمایت خود قرار داده است.

بر اساس منابعی که در این کتاب آمده است در زمان امیرعبدالرحمان خان که هزاره‌ها مورد ستم این امیر قرار گرفتند، تعداد زیادی از آنها به سوی خراسان و بلوچستان فرار کردند و نزد مجتهد بزرگ آن زمان «میرزا سید حسن شیرازی» شکایت کردند.    

میرزای شیرازی هم برای ناصرالدین شاه تلگراف فرستاد و شاه هم به ملکه انگلیس تلگرافی فرستاد و ملکه ویکتوریا را از ستم امیرعبدالرحمن بر علیه شیعیان مطلع کرد.

کتاب «هزاره» در 476 صفحه در قطع وزیری، و با شمارگان هزار جلد توسط انتشارات «کوله پشتی» در سال 1392 خورشیدی به قیمت 23 هزار تومان در تهران منتشر شده است.

کتابخانه مجلس شورای اسلامی