در درگز (واژه‌نامه، زبانزد، آداب و آیین محلی)

1394/11/13 ۱۱:۲۴

شهرستان درگز واقع در شمال شرقی استان خراسان رضوی، از جملۀ مناطقی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص آن، بارها دچار تاخت‌وتازها و ویرانی‌ها و تحولات گوناگون شده است. از جملۀ این تحولات می‌توان به کوچانده شدن تیره‌های مختلف آذری و کرد به این منطقه اشاره کرد که خود باعث ایجاد بروز تغییرات زبانی و گویشی در این منطقه گشته، تا جایی که امروزه، علاوه بر زبان فارسی، زبان‌های کردی و آذری نیز در این شهرستان رایج است.

 
شهرستان درگز واقع در شمال شرقی استان خراسان رضوی، از جملۀ مناطقی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص آن، بارها دچار تاخت‌وتازها و ویرانی‌ها و تحولات گوناگون شده است. از جملۀ این تحولات می‌توان به کوچانده شدن تیره‌های مختلف آذری و کرد به این منطقه اشاره کرد که خود باعث ایجاد بروز تغییرات زبانی و گویشی در این منطقه گشته، تا جایی که امروزه، علاوه بر زبان فارسی، زبان‌های کردی و آذری نیز در این شهرستان رایج است.
    این مجموعه شامل بررسی واژه‌های ترکی، ضرب‌المثل‌ها و آداب و آیین‌های مرسوم در میان اقوام ترک‌زبان شهرستان درگز است که مواد و اطلاعات آن به روش میدانی و بر اساس الگوی «راهنمای گردآوری گویش‌ها»ی گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانیِ فرهنگستان زبان و ادب فارسی گرد آمده است. واژه‌نامه‌های دوسویۀ این مجموعه نیز با الگوبرداری از فرهنگستان، به دو صورت موضوعی و عمومی تنظیم شده است. کتاب حاضر حاوی مقدمه‌ای مفصل است که بخش‌های آن عبارت‌اند از: آغاز سخن، جدول نشانه‌های همخوان‌ها، جدول نشانه‌های واکه‌ها، دیگر نشانه، پیشگفتار، روش پژوهش، معرفی شهرستان درگز، موقعیت جغرافیایی و طبیعی، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، موقعیت فرهنگی، مَثَل‌ها و زبانزدها و صد جمله به گویش ترکی درگز. پس از آن واژه‌نامۀ موضوعی به ترتیب الفبای فارسی به گویش و سپس واژه‌نامۀ عمومی به ترتیب الفبای گویش به فارسی آمده است. تصاویر و منابع بخش‌های پایانی این کتاب را تشکیل می‌دهند.
    کتابِ در درگز، نوشتۀ خانم عفّت امانی، پژوهشگر گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که انتشارات کویر آن را در 256 صفحه و با شمارگان 1100 نسخه، به بهای 200000 ریال منتشر کرده است

منبع: فرهنگستان زبان و ادب فارسی