مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

ترکمن، کشتی | زلیخا قرنجیک کشتیِ رایج و پرطرف‌دار در میان مردم شهرهای گنبد کاووس، بندر ترکمن، و بخشهای آق‌قلا و گمش‌تپه یا گمیشان.
ترشی | گلاله هنری نوعی چاشنی حاصل از پروردن سبزیها، میوه‌ها و صیفی‌جات، بیشتر در سرکۀ انگور. به انواع ترشیجات آچار نیز می‌گویند (برهان .... ، ذیل واژه).
ترمه |
ترنجبین |
ترنا بازی | علی بلوکباشی نام یک بازی کهن ایرانی که تا چندی پیش در ایران رواج عمومی داشت و در فرهنگ و ادب فارسی به بازی «میر و وزیر» و «شاه و وزیر» شهرت یافته بود.
ترکه بازی | مهدیه خواجگان یا چوب‎بازی، بازی نمایشی با حرکاتی موزون با استفاده از چوب حمله (ترکه) و چوب دفاع همراه با اجرای ضرب‌آهنگ ساز و دهل.
تزویج نامه | محمد جعفری (قنواتی) اثری منظوم و کوتاه از باقر ناجی قزوینی (1254-1303 ق / 1837-1886م)، در شرح آداب، تشریفات و مراسم خواستگاری و ازدواج.
تره | سکینه برجی گیاهی از دستۀ سبزیجات با مصرف خوراکی و درمانی در فرهنگ غذایی مردم ایران.
تر یا خشک |
ترنگبین | پیمان متین یا ترنجبین، نوعی صمغ در رنگها و طعمهای متفاوت از شیرین تا بی‌مزه با مصارف متعدد در شیرینی‌پزی و پزشکی مردمی. ترنگبین مرکب از دو واژۀ فارسی تر و انگبین است.
تسبیح | محسن احمدی دانه‌های به رشته کشیده‌شده که ذکرها، اوراد و دعاها را بدان شمارند.
تسبیح، فال |
تشت زدن |
تشییع جنازه |
تریاک | مریم صادقی , محمد جعفری (قنواتی) شیرۀ گونه‌هایی از گیاه خشخاش که افزون بر مصارف پزشکی همچون ماده‌ای تخدیرکننده و اعتیادآور به کار می‌رود.
تطهیر |
تشت گذاری | حسن ذوالفقاری یا تشت‌گردانی، یکی از آیینهای سنتی عزاداری در ایام عاشورای امام حسین (ع)، در اواخر ذیحجه تا اوایل محرم که در برخی از شهرها و به‌ویژه در مساجد اردبیل اجرا می‌شود.
تعارف | محمدجعفر یاحقی از شاخصه‌های فرهنگ مردم ایران و مجموعۀ آدابی که هر فردی در رابطه‌اش با دیگران و برای نشان‌دادن فزونی محبت، دوستی و ادب به‌طور مستمر انجام می‌دهد.
تعاون | علیرضا هاشمی فشارکی همیاری نهادینه‌شدۀ مبتنی بر عرف و قواعد اجتماعیِ شماری از افراد جامعه طی یک فرایند به شکلهای مقطعی، ادواری یا مستمر، به‌منظور نیل به اهداف مشترک و رفع نیازهای گروهی.
تعبیر خواب |
تعزیه نامه |
تفأل |
تعزیه و تعزیه خوانی | محمد جعفری (قنواتی) عنوان نخستین کتاب مستقل علمی ـ پژوهشی و توصیفی در زمینۀ تعزیه و تعزیه‌خوانی در ایران، اثر صادق همایونی، که در 1353 ش منتشر شد.
تعویذ | عارفه صابری افتخاری ادعیه، اوراد، نوشته‌ها و عباراتی از کتب مقدس و برخی اشیاء برای در امان ماندن از بلاها، بیماریها و موجودات وهمی و نیروهای اهریمنی.
تفتان | یاسمین مجتهدپور از کوههای آتشفشانی نیمه‌فعال ایران.
التفهیم |
تفنگ | اصغر کریمی اسلحه‌ای آتشین، پرتابی، و قابل حمل بر روی دوش، مرکب از لولۀ بلند، قنداق و ابزارهای آتش‌زنه، با کاربردهای جنگی، شکاری، دفاعی، حفاظتی و آیینی.
تقدیر |
تکم گردانی | لیلا احمدی مراسم پیشواز نوروز در شهرها و روستاهای استانهای آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، گیلان و برخی جاهای دیگر.
تکدی گری |
تقویم |
تقلید، نمایش | یعقوب آژند از گونه‌های اصلی نمایشهای شادی‌آور انتقادی.
تل خسرو |
تگرگ | محسن ابراهیمی قطره‌های یخ‌بستۀ باران که از آسمان فرو می‌ریزد و از دیرباز به‌عنوان عنصری باورساز در فرهنگ ایرانیان شناخته شده است.
تکیه دولت | احمد آرین نیا از تکیه‌های بسیار مشهور ایران، ساخته‌شده در عصر ناصری که تکیۀ همایونی نیز خوانده می‌شد.
تنباکو |
تنبان | اصغر کریمی قطعه‌ای از پوشاك مردان و زنان كه از كمر به پایین بدن را می‌پوشاند.
تنبک | گلاله هنری سازی کوبه‌ای از خانوادۀ پوست‌صداهای یک‌طرفه که در بیشتر نواحی ایران برای مراسم شادی، نمایش و بازیها به کار می‌رود.
تکیه | علی بلوکباشی یا تَکْیه، ساختمانی با معماری و فضاسازی ویژه برای برگزاری آیینهای نمایشی شبیه‌خوانی و مراسم عزاداری و نیز جایی خاص برای اجرای مناسک اهل تصوف و درویشان.
تعزیه خوانی | علی بلوکباشی یا شبیه‌خوانی، شکلی سنتی از مجموعۀ نمایشهـای آیینـی ـ مذهبی برگرفته از رویدادهای تاریخی و حماسی حزن‌انگیز واقعۀ تاریخی کربلا و شهادت امام سوم شیعیان، حسین بن علی (ع) و بستگان و یاران او و مصائب خاندان پیامبر (ص) و برخی موضوعهای الحاقی انتقادی، هجوآمیز، شاد و گزنده.
تنبور | گلاله هنری سازی زهیِ مضرابی با کاسه‌ای گلابی‌شکل و دسته‌ای بلند. این ساز در قدیم دارای دو سیم بوده است و اکنون در بیشتر مناطق 3 سیم دارد (مشحون، 73). شمار سیمها گاه به 6 عدد هم می‌رسد (ملاح، فرهنگ ... ، 196).
تنگسیر، فیلم | وحید وحیدیان فیلمی ساختۀ امیر نادری برگرفته از رمانی به همین نام نوشتۀ صادق چوبک.
تنگسیر، رمان | حسن میر عابدینی یکی از معروف‌ترین رمانهای رئالیستیِ فارسی در وصف زندگی، باورها و آداب و رسوم مردم مناطـقی از جنوب ایران، اثر صادق چوبک (1295-1377 ش / 1916- 1998 م).
توبه نامه و مناجات نامه | حسن ذوالفقاری کتابچه‌ای مکتب‌خانه‌ای از سراینده‌ای ناشناس که با هدف تربیت دینی کودکان سروده‌شده‌است.
تنکلوشا | محبوبه حاجی زاده کتابی مصور در زمینۀ ستاره‌شناسی و احکام نجوم، منسوب به ستاره‌شناسی بابلی. ترجمۀ این اثر به زبان پهلوی به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد و هویتی ایرانی به خود گرفته است.
توبه نصوح | حسن ذوالفقاری منظومه‌ای 254بیتی از شاعری ناشناس در بحر رمل. این منظومۀ مکتب‌خانه‌ای قصه‌ای آموزشی و اخلاقی است در باب توبه و مداومت بر آن. کتاب در 1299 ق / 1882 م به کوشش مهدی اخ محمد قزوینی کتابت، و به صورت سنگی با 11 تصویر چاپ شده است.
توپوز قلی میرزا | محمد جعفری (قنواتی) کتابی مشتمل بر 64 افسانه، حکایت و لطیفه از ادبیات شفاهی ایران که لارنس پل الول‌ساتن (1912-1984 م / 1291-1363 ش)، ایران‎شناس اسکاتلندی در دو مرحله، طی سالهای 1336-1337 ش و 1352 ش در برخی از نقاط ایران بر روی نوارهای صوتی ضبط کرده‌بوده
توپ بازی | مریم سامعی یا بازی با توپ، گونه‌ای از بازیهای مهارتی ‌ـ ورزشی که ابزار اصلی آن را توپ تشکیل می‌دهد و انواع مختلف آن تقریباً در سراسر ایران اجرا می‌شود.
توپ مرواری | محمد بهارلو یا قضیۀ توپ مرواری، یکی از آثار انتقادی ـ سیاسی صادق هدایت با زبانی طنزگونه و سرشار از اصطلاحات و مثلهای فرهنگ مردم.
توپ مروارید | مروارید رفوگران ، توپ نظامی بزرگی که در میدان ارگ تهران بود و مردم آن را عامل سعادت و خوشبختی می‌دانستند و برای بخت‌گشایی بدان متوسل می‌شدند.

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام