بندرعباس ایرانیان / احمد مسجدجامعی

1404/2/14 ۰۸:۳۱

امروز بندرعباس به سوگ نشسته است. نه بندرعباس، که ایران به سوگ نشسته است؛ سوگی جانکاه. اما این بار هم بندرعباس سرفراز بیرون خواهد آمد و باز هم نقطه کانونی وصل ایرانیان به این سو و آن سوی عالم خواهد شد.

بندر نامی دیرآشنا است که تداعی‌کننده کار و روزی و نفت و دریا و صادرات و واردات است. از همان سال‌های نوجوانی دریافتم که بندر معنای مأمن و امید دارد؛ برای جویندگان کار و کسب درآمد. دریای زیبا و بندرگاه و لنگرگاه آن را، در همان دوره مدرسه، در سفری از نزدیک دیده بودم و انبوه ماهیان که در کناره و اطراف کشتی‌ها و لنج‌ها گروه‌گروه جابه‌جا می‌شدند. آب دریا صاف و شفاف بود و آفتاب پرحرارت بر همه جا دامن می‌گسترانید.

موسیقی منحصربه‌فرد بندری یادآور آواها و آوازها و سازها و نواهای هندی و آفریقایی و عربی و بیانگر گستره داد و ستد فرهنگی ایران با دیگران به شمار می‌رفت و موسیقی شرایط دشوار زندگی را بیان می‌کرد.

غذاهای تند بندری با ماهی تازه و ادویه آمیخته بودند. مبنای صنایع دستی دریایی آن صدف‌های کوچک و بزرگ بود و انواع و اقسام توربافی و حصیربافی از لوازم زندگی در آنجا به شمار می‌رفت.

در سال‌های دور زمانی که نخستین نمایشگاه کتاب استانی را در آنجا برگزار کردیم، شن‌های ساحل فرش نمایشگاه بود و تورهای ماهیگیری و حصیرهای پرنقش ‌و نگار و پارچه‌های رنگارنگ غرفه‌ها را از هم جدا می‌کرد و دریای بیکران چشم‌انداز بی‌پایان اندیشه بود. کتاب‌های عرضه‌شده در آنجا، بی‌درنگ نایاب می‌شد. تجربه‌ای عجیب بود. هر وقت دریا آرام بود، می‌گفتند دریا خواهر شده است. در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب، دریا خواهر شده بود. محمدعلی بهمنی فرزند تهران، از همین رو آنجا را خانه خود ساخت و از روستای زیبای ونک جدا شد. بندر ذوق شاعرانه را دوچندان می‌کرد و الهام‌بخش بود.

باری؛ بندر آمیزه‌ای است از اقتصاد و فرهنگ و هنر و شور و نشاط و زندگی و قهر و آشتی و سنت و مدرنیته، با مردمانی خونگرم و پرتلاش از هر کجای ایران بزرگ؛ ایران جغرافیایی و ایران فرهنگی. هر وقت بیگانه‌ای قصد این سرزمین می‌کرد، بندر به پا می‌خاست و در هزیمت‌شان پیشرو بود.

اینان بودند که مهاجمان را پس راندند؛ نه‌تنها در دیروز، بلکه در پریروز. در بیرون‌راندن پرتغالی‌ها از خلیج فارس که آن را مبنای نام‌گذاری روز خلیج فارس در تقویم ملی ایرانیان قرار دادیم.

اما امروز بندرعباس به سوگ نشسته است. نه بندرعباس، که ایران به سوگ نشسته است؛ سوگی جانکاه. اما این بار هم بندرعباس سرفراز بیرون خواهد آمد و باز هم نقطه کانونی وصل ایرانیان به این سو و آن سوی عالم خواهد شد.

بندرعباس که روزی پطر کبیر، تزار زیاده‌خواه روسیه، در آرزوی دست‌یافتن به آن ناکام ماند، یا بندرعباسی که روزی ملکه انگلیس درپی تصرف آن بود تا خورشید عالم‌آرا در مستعمرات او غروب نکند. از عراق بعثی چه بگوییم که در شمار نیاید. اما بندرعباس از همه این امتحانات سربلند و سرافراز بیرون آمد و اکنون نیز چنین خواهد بود. تا باد چنین بادا.

منبع: روزنامه ایران