1404/2/4 ۱۰:۴۰
محمّدحسن سمسار: سیراف برای مدت تقریباً ۴۰۰ سال در حکم بندری مثل بندر دبیِ امروزی بوده است. بااین‌تفاوت که مشابه این بندر در هیچ نقطۀ دیگری از دنیا وجود نداشته است.
سیراف ۴۰۰ سال دبی ایرانی
«محمّدحسن سمسار» گفت: کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» شناسنامه‌ای ارزش‌مند برای بندر بسیار مشهور و معتبر قرون اولیۀ اسلامی ایران است. این بندر نه‌تنها در ایران بلکه در آسیا و مشرق‌زمین اهمیت بسیاری داشته است.
عضو هیأت عالی کارشناسی اشیاء فرهنگی و تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادامه داد: سیراف برای مدت تقریباً ۴۰۰ سال در حکم بندری مثل بندر دبیِ امروزی بوده است. بااین‌تفاوت که مشابه این بندر در هیچ نقطۀ دیگری از دنیا وجود نداشت درحالی‌که امروز با بندری مثل دبی مشابهات بسیاری دارد.
سمسار اضافه کرد: سیراف بندی کهن است که در گذشته شهرت بسیاری داشته و در سده‌های نخستین اسلامی همواره مورد توجه جغرافیانویسان بوده است. این کتاب در شناخت بهتر و بیشتر این بندر کهن اطلاعات بسیاری را در اختیار پژوهش‌گران می‌گذارد. در این اثر به بررسی جنبه‌های مهمی از زندگی سیراف و سیرافیان پرداخته شده که در گذشته کم‌تر به آن توجه شده است. در این پژوهش بیشتر به اوضاع اجتماعی، مذهب، دریانوردی سیرافیان و سرانجام علل و چگونگی سقوط و ویرانی بندر سیراف توجه شده است.
مدیر پیشین و مشاور عالی بخش هنر و معماری مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی افزود: تمام اطلاعات تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی، مذهبی، بازرگانی و… دورۀ رونق سیراف را بخشی از آن محصول پژوهش میدانی خودم است، در این کتاب گردآوری کرده‌ام. چاپ نخست کتاب در سال ۱۳۵۷ از سوی انجمن آثار ملی منتشر شد اما به‌سبب برهۀ خاص انتشار آن، فرصت معرفی نیافت اما اکنون خواننده می‌تواند اطلاعاتی از این بندر بگیرد یا این‌که پیشنهادها و انتقادهایی به آن داشته باشد.
بندرِ یکّه‌تازِ مشرق‌زمین برای ۴۰۰ سال
سیراف در بعضی متون کهن صیراف نیز نوشته شده است. سیراف شهری باستانی است که در بخش مرکزی شهرستان کنگان در استان بوشهر واقع شده و یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. شهر باستانی سیراف یکی از قدیمی‌ترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق فراوانی بوده است و روابط تجاری زیادی با کانتون چین و… در دوره‌های ساسانی و اسلامی داشته است. سیراف دارای معماری ویژه‌ای است که به گفته برخی از باستان‌شناسان شبیه به روستای ماسوله در شمال ایران است.
«سیراف» در دورۀ معاصر، از نظر ایران‌شناسان شهیر همچون سِر اورل اشتاین، لویی واندنبرگ، رومن گیرشمن، دیوید وایت‌هاوس و هم‌چنین پژوهش‌گران برجسته و توانایی نظیر احمد اقتداری و محمدحسن سمسار پنهان نماند. استاد احمد اقتداری وقتی کتاب «آثار شهرهای باستانی و جزایر خلیج فارس و دریای عمان» را نوشت، فصلی از آن را به «سیراف» اختصاص داد.
کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» دربردارندۀ پیش‌گفتار انجمن، مختصری دربارۀ مؤلّف و سخنی در پیرامون خلیج فارس است و در سیزده فصل گردآوری شده است؛ فصل اول سیراف از دیدگاه جغرافیانویسان، فصل دوم سیراف از نظر جغرافیایی، فصل سوم نام سیراف، فصل چهارم اوضاع اجتماعی سیراف، فصل پنجم مذهب مردم سیراف، فرق مختلف معتزله، داوری اهل سنت دربارۀ قدریه، فصل ششم سابقۀ تاریخی سیراف، فصل هفتم علل ترقی سیراف، فصل هشتم دریانوردی، فصل نهم بازرگانی، فصل دهم راه‌های سیراف، فصل یازدهم ثروت بازرگانی سیراف، فصل دوازدهم مردان نامور سیراف، و فصل سیزدهم ویرانی سیراف و علل آن.
سمسار با تألیف کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» و شرح اوضاع اجتماعی، مذهبی، دریانوردی، مفاخر و مشاهیر و سرانجام علل و چگونگی سقوط و ویرانی بندر سیراف، که در گذشته کم‌تر به آن پرداخته شده بود، زمینۀ شناخت بهتر و بیشتر ما را با این بندر نامی فراهم آورده است. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نه‌تنها این دو اثر ارزنده، یعنی «آثار شهرهای باستانی و سواحل جزایر خلیج فارس و دریای عمان» و «جغرافیای تاریخی سیراف» را منتشر کرده، بلکه کتاب «سیراف» اثر غلام‌رضا معصومی را هم در کارنامۀ نشر خود دارد.
ویراست جدید کتاب «جغرافیای تاریخی سیراف» تألیف محمدحسن سمسار، پس از ۴۶ سال، در ۲۹۷ صفحه و به‌بهای ۳۵۰ هزار تومان، از سوی انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده است.
منبع: ایبنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید