کهنه یادداشت

به طور کلی در ایران پیش از اسلام در طی سال جشنهای ریادی برپا می شد زیرا طبق آئین ایران باستان و کیش زرتشتی دنیا رزمگاهی میان نیروی نیکی و بدی است و آدمی وظیفه دارد چون سربازی در همه عمر به طرفداری از نیکی و علیه بدی آنی از کشش و کوشش باز نایستد و یقین بداند که درین جنگ گرچه نیکی طبعاً متحمل تلفاتی خواهد شدولی سرانجام بدی و زشتی از جهان برافتاده و نیکی و خوبی سراسر گیتی را فراخواهد گرفت. پس انسان باید تا روز رستاخیز یعنی روزی که فتح نهایی نصیب نیکی خواهد شد آنی از پای ننشیند و مانند سربازی فداکار پیوسته در راه نابودی بدی و زشتی بکوشد.

مرحوم دکتر سلیم نیساری (آذر۱۲۹۹ـ دی۱۳۹۷) عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، عمر بابرکتش در آموختن، آموزاندن، تألیف و تصحیح سپری شد. او به یمن تحصیلات تخصصی در علوم تربیتی و زبان‌شناسی، از جمله نخستین کسانی بود که به تألیف کتاب آموزش زبان فارسی به خارجیان همت گماشت. به تحقیق و تألیف در زمینه «دستور خط فارسی» و املا و انشای فارسی علاقه‌مند بود و از صاحب‌نظران این حوزه به شمار می‌رفت.

آنچه در پی می آید،متن کامل مقاله ای است که در تاریخ ۱۳ دیماه ۱۳۵۶ در روزنامه اطلاعات(وبا تیتر«نیما: این زبان دل افسردگان است») چاپ شده است و اینک، از پس عبور حدود ۴۱ سال از آن ایام؛ شاید خواندن دوباره این گفت وگوها و اطلاع از آراء و اندیشه های تنی چند از بزرگان شعر و ادب معاصر که بعضاً از میان ما رفته اند، خالی از لطف و اندیشه نباشد.

چون در این روزها مژدۀ گشایش دانشگاه (دارالعلم) طهران می رسد نابهنگام نیست که شمه ای از تاریخ بزرگترین دارالعلمی که ایرانیان در 894 سال پیش ازین نهاده اند و به دلایل بسیار لروپائیان دانشگاه های خود را از آن تقلید کرده اند به نظر خوانندگان برسانم:

ابومحمد حسن بن علی، امام یازدهم از ائمه اثنی‌عشر و سیزدهمین معصوم از چهارده معصوم است. پدر بزرگوارش امام علی هادی(ع) و مادرش بانویی صالح و عارف به نام «سوسن» (یا حدیثه یا سلیل) بود. تولد حضرت به اختلاف روایات در ماه ربیع‌الاول یا ربیع‌الآخر سال ۲۳۱ یا ۲۳۲ق و بنا به اکثر روایات در مدینه اتفاق افتاد. ۲۲ یا ۲۳ سال داشت که پس از وفات پدر بزرگوارش (۲۵۴ق) به امامت رسید و در هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ق که حدود ۲۸ یا ۲۹ سال داشت، وفات یافت و در خانه خود و جوار تربت پدر خویش در سامرا به خاک سپرده شد.

انسان های قدیم، که در غارهای خود تصویر حیوانات را به دیوارها و سقف های سنگی نقش می کرده اند، به عصر مادورتر از آنند که معمولاً تصور می رود. لکن هنرهای این مردمان به طور عجیبی ایشان را به ما نزدیک می سازد.

کتاب شریف الغدیر موجی عظیم در جهان اسلام پدید آورده است. اندیشمندان اسلامی از زوایا و جوانب مختلف: ادبی، تاریخی، کلامی، حدیثی، تفسیری، اجتماعی بدان نظر افکنده‌اند. آنچه از زاویه اجتماعی می‌توان بدان نظر افکند، «وحدت اسلامی» است.

در اینکه در انقلاب مشروطیت علماء و طلاب نقش مهمی می داشته اند جای تردید نیست و سید جمال الدین واعظ معروف به "اصفهانی" نیز از همین طبقه به شمار می آید. او از خانوادۀ سادات و علمائی بود به اسم «صدر» و «عاملی» چند تن از آن ها چه در داخل خاک ایران (به خصوص در اصفهان و قم و امروز در لبنان) به شهرت رسیده بودند.

بنا به روایات ایرانی کهن، در آغاز آفرینش، هنگامی که اهریمن بر آسمان و زمین تاخت، بوم و بر خشک و بی آب بود و نشانی از دریاها دیده نمی شد. آن گاه، تیشتر، فرشتۀ پرشکوه باران آور، ابر را به هنگام غروب در باختر زمین پدید آورد و آن را به نیروی باد در آسمان روان کرد و سی شبانه روز باران ببارانید. هر سرشک آن باران به بزرگی تشت آبی بود که برکشند و فروریزند. همۀ زمین را به بلندی بالای مرد آب بایستاد. پس بادها به جنبش درآمدند و همۀ آن آبها را به کرانه های زمین براندند و اقیانوس ها، که فراخکرت نام دارند، پدید آمدند.

پیش از آنکه هزارۀ اول پیش از میلاد به نیمه رسد، در ایران دولتی جهانی بنیان گرفت. کوروش دوم، در مقام وارث دو پادشاهی کهنه و نو، و دو میراث پدری و مادری به میدان آمد. پدر او شهریار انشان در قلمرو دولت باستانی عیلام بود و مادرش دختر آستیاگ شاهنشاه ماد.