گنجینه جهان جغرافیا / حمیدرضا محمدی

1394/3/24 ۱۰:۴۲

یک قرن - و البته 38 روز بیش از آن - زیست. دنیا را دید و شناخت. او که عشق‌اش، جغرافیا و مهم تر از آن، آب و هواشناسی بود، نه تنها جهان پیرامون‌اش را به چشم سر دید بلکه به چشم دانش و به لطف دانش فراوان‌اش که همیشه در قبال آن خضوع و خشوع داشت هم آن را درنوردید و منشأ اثر شد.‌ زاده خطه خراسان (بیرجند) بود و به آن سامان، عرق عجیبی داشت.

به سبب 21 خرداد؛یکصد و سومین زادروز " محمد حسن گنجی"

یک قرن - و البته 38 روز بیش از آن - زیست. دنیا را دید و شناخت. او که عشق‌اش، جغرافیا و مهم تر از آن، آب و هواشناسی بود، نه تنها جهان پیرامون‌اش  را به چشم سر دید بلکه به چشم دانش و به لطف دانش فراوان‌اش که همیشه در قبال آن خضوع و خشوع داشت هم آن را درنوردید و منشأ اثر شد.‌ زاده خطه خراسان (بیرجند) بود و به آن سامان، عرق عجیبی داشت.

 هنوز 3 سال مانده بود تا عمر حکومت پهلوی اول به سرآید که وارد دانشگاه تهران شد و به تدریس اشتغال یافت و آن را تا 3 سال پیش از پایان حکومت پهلوی دوم - و در یک سال آخر به عنوان رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران - ادامه داد. اما سبب اشتهارش، وارد ساختن جغرافیای نوین که محصول درس آموزی اش از مهم‌ترین کرسی‌های دانشگاهی جغرافیا در جهان (دانشگاه‌های ویکتوریا در منچستر انگلیس - فوق لیسانس - و کلارک در ماساچوست امریکا - دکتری -) بود، شد. «محمدحسن گنجی» (1391-1291 هـ.ش) نه تنها دانشگاه بیرجند را پایه گذاشت و اولین رئیس آن بود، بلکه سازمان هواشناسی ایران و انجمن جغرافیدانان ایران را نیز ایجاد کرد.

اما او پس از انقلاب، در سال 1364 به عضویت شورای عالی علمی و مشاور عالی رئیس جغرافیا در مرکز دایرئ المعارف بزرگ اسلامی و در سال 1370 نیز مشاور رئیس دانشکده علوم زمین در دانشگاه شهید بهشتی شد و از تحقیق و تفحص علمی بازنماند.

او که عضو مادام‌العمر انجمن جغرافیایی انگلستان بود، در سال 2000، در بیست و نهمین کنگره اتحادیه بین‌المللی جغرافیایی در کره جنوبی به عنوان یکی از 15 جغرافیدان برجسته جهان و یک سال بعد هم، از سوی سازمان هواشناسی جهانی، مرد سال هواشناسی جهان لقب گرفت. این کهنه مرد کهنه کار عرصه جغرافیا که چندنسل از اهالی جغرافیا مدیون او هستند، خود را چنان تا پایان عمر وقف این رشته کرد که حتی خانه قدیمی اش در حوالی محله پیچ شمیران و پل چوبی را هم به عنوان خانه جغرافیا به جغرافیدانان - که بی‌شک پدری برای آنان بود - اهدا کرد تا از طبع فراخ‌اش بگوید و نشان دهد که بی‌شک نه تنها علم اش، که سینه‌اش، گنجینه جهان جغرافیا بود.

روزنامه ایران