مقاله

در آیه شریفه «قاتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونكم ولا تعتدوا إن الله لا یحب المعتدین: با كسانی كه با شما آغاز كارزار می‌كنند، در راه خدا كارزار كنید، ولی تجاوزگر (و آغازگر) نباشید؛ چرا كه خداوند متجاوزان را دوست ندارد» (بقره، 190) سه نكته مهم و اساسی بیان شده است كه روشنگر منطق قرآن است:

به کار بردن شیوه های تفکر اندیشه ورزانه و قضاوتهای مستدل در حوزه اخلاق و ارزش های حاکم بر حیطه تعلیم و تربیت و تلاش برای ایضاح بهتر مفاهیم و شعارهای مطرح آن وظیفه ای است که انجام آن از اندیشمندان حوزه فلسفه تعلیم و تربیت انتظار خواهد رفت.

سفر برگذشتنی٭ شرح سفر دکتر توکلی صابری از سال 1382 تا 1389 به مناسبت هزارمین سالگرد تولد ناصرخسرو و به دنبال کشف راز‌های اوست. توکلی صابری که دکتر داروساز است، سال‌ها به تدریس و تحقیق در دانشگاه‌های ایران، اروپا و امریکا مشغول بوده است

منادى ندا داد: «على بن حسین با عمه‌ها و خواهرانش آمده‌اند.» پس عموها و برادران كجایند؟ پسرعموها چه شدند؟ ستارگان زمین كه فرزندان زهرا و از دودمان عبدالمطلب بودند، كجا رفتند و بر سر آنها چه آمده؟ این خبر همه جا را پر كرد. در مدینه بانویى پرده‌نشین نماند، مگر آنكه بیرون آمد و به نوحه‌گرى و ناله و زارى پرداخت. زینب ـ دختر عقیل، خواهر مسلم ـ از خانه بیرون شتافت و مى‌نالید و مى‌گفت: «چه جواب مى‌دهید اگر پیغمبر از شما بپرسد كه بعد از من با فرزندان من چه كردید؟ دسته‌اى را اسیركردید و دسته‌اى را آغشته به خون، آیا پاداش خیرخواهى من این بود كه با بستگانم این گونه رفتار كنید؟!»

در یک تقسیم بندی کلی حقوق بر دو دسته‌اند (کاتوزیان297:1380): 1) حقوقی که با مرگ منتقل نمی‌شوند و در حال حیات قابل اسقاط و انتقال نیستند، مانند ولایه، ابوه. 2) حقوقی که با مرگ منتقل می‌شود و در حال حیات قابل اسقاط و انتقال نیز هستند، مانند خیار و قصاص.

به نظر راقم این سطور، جنگ در حقوق اسلامی «ضرورتی» برای ایجاد صلح است و آشكار است كه به «ضرورت» به اندازه لازم روی آورده می‌شود. اصل شمردن و هنجاری دانستن جنگ، مخالف منطق ضرورت است. از سوی دیگر در قواعد فقهی تقریر شده است كه اصل در اشیا، اباحه است؛ اصل، خالی بودن از تكلیف است، اصل، برائت ذمه است. از این رو شایسته نیست كه «اصل» را «جنگ» بدانیم؛ زیرا علاوه بر تعارض با قواعد فقهی مزبور، این اصل با نفس دعوت به توحید آن هم برای پذیرش بدون اكراه و اجبار آن، منافات دارد.

استاد جرج جرداق در 83 سالگی در بیروت درگذشت.» من با جرج سبحان جرداق از 55 سال قبل آشنایی و مكاتبه داشتم و نیم قرن پیش هم كتاب او را درباره امام علی(ع) كه در واقع به قول عربها «موسوعه» و به قول ما «فرهنگنامه‌ای» درباره امام علی(ع) و اندیشه‌های اوست، ترجمه كردم كه تا كنون بیش از بیست بار و در دهها هزار نسخه چاپ و منتشر شده است. به مناسبت درگذشت استاد جرداق، گوشه‌ای از یادداشتها و خاطرات مربوط به او و فرهنگنامه در جوارش را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

از زمانی که انسان سخن گفتن را شروع کرد، اندیشه او عمق گرفت و از آنگاه که گفت و شنود با دیگران را شروع نمود در ژرفای اندیشه خویش چالشها و تعارضاتی را کشف نمود و با پرداختن به این چالشها و حل تعارضات به زندگی خویش معنا بخشید اما این کار چندان هم ساده نبوده و نیست و همین دست و پنجه نرم کردن با پیچیدگی های جهان و کندوکاو پرسش های عمیق اندیشه انسانی، متفکرانی خردورز و بدنبال آن حوزه‌ی خردورزی و فلسفه را پدید آورد.این اندیشمندان همواره بدنبال راهی برای بهبود زندگی انسانها و ارائه ابزارهای فکری مناسب در جهت غنای معنای زندگی بوده و هستند. بنابراین از ابتدا مقرر نبوده که فلسفه به عنوان شیوه‌ای از تفکر و تعقل ، ابزار لوکسی باشد که صرفاً برازنده‌ی تعداد قلیلی از افراد، تحت عنوان فلاسفه باشد.

نو اندیشان دین ورز به دنبال آن هستند تا نسبت بین «سنت» و «مدرنیته» را یافته و کارکردهای اندیشه دینی را در عصر کنونی روشن نمایند. جریان فکری اسلامی جدید قصد دارد پارادایم‌های درون سنت را به منظور هم نشینی با مفاهیم مدرنیته ترسیم کند و شیوه‌های نوسازی در اندیشیدن را با پشتوانه‌های بومی بیابد. آنان در پی آن هستند تا نگاه سنت را به مفاهیمی چون آزادی و حقوق عمومی، حق اختلاف و حقوق بشر، جهانی شدن و رابطه با دیگری، رابطه بین دولت و ملت، توسعه و حاکمیت، فقه سیاسی و مسائلی از این دست را روشن نمایند و در نهایت به تعریفی جدید از دین ورزی به مقتضای زمان، دست یابند.

اسدالله امرایی در یادداشت کوتاهی که در اختیار خبرگزاری کتاب ایران قرار داده به اهمیت حضور نویسندگان بزرگ در روزنامه‌های مهم دنیا و پیوند کتاب و روزنامه اشاره کرده است که آن را می‌خوانیم.