مقاله

این روزها بحث ترجمه و کتاب‌های ترجمه تبدیل به یکی از موضوعات مهم روز برای کتابخوان‌ها شده. در این خصوص به نظرم دو موضوع باید مدنظر قرار گیرند؛ ترجمه آثار درجه اول خارجی به فارسی از یك سو و از سوی دیگر ترجمه آثار ارزشمند ادبیات معاصر فارسی به چند زبان فراگیر خارجی. در این زمینه باید تأكید كنم که با در نظر گرفتن نیازهای فرهنگی این دوران، بیش از هر زمان دیگر نیاز به تاسیس بنیادی مانند بنگاه ترجمه و نشر كتاب در کشور احساس می‌شود.

رابطه اخلاق و سیاست، مسأله ساده‌ای نیست؛ ابعاد بسیار وسیعی دارد و چیره شدن بر همه جوانب بحث، امری غیرممکن است و تنها می‌توان به برخی از جنبه‌های بحث اشاره‌ای گذرا داشت. رویکرد من در این بحث نه سیاسی است و نه اخلاقی، بلکه «فلسفی» و «متافیزیکی» است. لیکن رویکرد فلسفی و متافیزیکی به همان اندازه که اساسی و بنیادین است، از فهم متعارف و همگانی نیز فاصله دارد و افراد کمتر با ابعاد فلسفی و متافیزیکی بحث ارتباط برقرار می‌کنند. برای بسیاری از افراد جامعه این حقیقتی بدیهی است که سیاست و سیاستمداران باید از ارزش‌های اخلاقی تبعیت کنند.

ترانه‌های به جا مانده از رحیم معینی کرمانشاهی با توجه به زمان سروده شدن آنها آثاری بسیار ماندگار به شمار می‌آیند. آثاری که با وجود درگذشت این ترانه‌سرای بزرگ کشورمان هنوز هم برای ما باقی مانده و حتی نسل‌های آینده می‌توانند از آنها بهره ببرند. من شاید از معدود افرادی باشم که علاوه بر اینکه آثار ایشان را خوانده‌ام، افتخار شاگردی وی را هم داشته‌ام. افتخار شاگردی مردی که دانش و آگاهی بالایی در ارتباط با شعر و ادبیات داشت و به واسطه آن توانست آثار قابل توجهی خلق سازد

رحیم معینی کرمانشاهی را که اواخر هفته گذشته درگذشت با کتاب «ای شمع‌ها بسوزید»، شناختم. شاید ۱۸-۱۷سال پیش روزی برحسب اتفاق در خیابان جمهوری تهران مشغول تماشای کتاب‌ها در ویترین مغازه‌ها بودم. خاطرم نیست چگونه شد که متصدی کتابفروشی سنایی، کتاب ای شمع‌ها بسوزید را به دستم داد و تا مدت ها از اشتیاق کشف چنین شاعری سرمست بودم.

«رضا سجادی»؛ نخستین گوینده رادیو، درگذشت «شنوندگان محترم ایران، از این ساعت رادیوی شما افتتاح شده است...» این نخستین جمله‌ای بود که در ساعت هفت بعدازظهر روز چهارم اردیبهشت 1319 از رادیو ایران پخش شد و صاحب صدا کسی جز «رضا سجادی» نبود که آن روز، 20 سال بیشتر نداشت؛ جوان مشهدی که تازه به پایتخت آمده بود.

پس از درگذشت پیغمبر بزرگوار اسلام(ص)، اختلافات گوناگونی میان مسلمانان پدیدار گشت که مهمترین آنها اختلاف در پاره‌ای از مسائل مربوط به اعتقادات و من جمله در مسأله امامت بود. اختلاف در عقاید از آنجا پیدا شد که مردم درباره صفات خدا و عدالت و کلام او و همچنین قضا و قدر همداستان نبودند و اختلاف در مسأله‌ امامت از آنجا ناشی گشت که برخی امامت را به اتفاق و اختیار امّت و برخی دیگر با نص و تعیین صاحب شریعت اثبات می‌کردند

تبیین رابطة «عمل و پاداش» در مثنوی معنوی مولوی راههای دستیابی به عمل بلاعوض عبارتند از: عشق، تناسب عمل با ساختار روحی و استعداد، توانگری و استغنای روحی، همانندی با خداوند، آتش زدن در دودمان خودی، کریم و فتی بودن. در زیر برای هر کدام از اینها نمونه‌هایی از اشعار مولوی نقل می‌کنیم:

بی‌تردید تازه‌ترین برنامه ارکستر سمفونیک تهران یعنی ضبط آثار آهنگسازان ایرانی می‌تواند صرفنظر از این‌که اتفاق خوشایندی تلقی‌ شود در پیشبرد و روشن‌کردن چشم‌انداز موسیقی ایران نیز نقش داشته باشد.

آمارتیاسن برنده هندی جایزه نوبل اقتصاد است که در سوم نوامبر سال ۱۹۳۳ چشم به جهان گشود. وی استاد فلسفه و اقتصاد است و به سبب مشارکت‌هایش در نظریه‌های توسعه انسانی و اقتصاد رفاه شناخته شده‌ است. آقای فریدون مجلسی که در معرفی آثار آمارتیاسن در این سالها کوشا بوده، می‌گوید: «آمارتیاسن می‌گوید انسانهای فرهیخته که تنوع هویتی دارند، حوزه‌های ارتباطی و دوستی‌شان گسترش می‌یابد، با جوامع مختلف خود را تطبیق می‌دهند و ضد خشونت عمل می‌کنند. به عقیده او هویت سرشت و سرنوشت نیست که انسان محکوم به قرار گرفتن در یک قالب انحصاری آن باشد. یک هنرمند عرب با هنرمند هم‌رشته اروپایی یا چینی خود مشترکات و قرابتهایی بسیار بیش از یک هموطن عادی خود ممکن است داشته باشد

سودجویی و منفعت طلبی یکی از ویژگیهای طبیعی و غریزی انسان است و شاید انسانی را نتوان یافت که عملی را انجام دهد و طالب هیچ سودی نباشد. انسانها ذاتاً بازرگان پیشه‌اند و هنگام انجام هر عملی ناچار به سودهای احتمالی آن می‌اندیشند و چنانچه عملی فاقد هرگونه سودی باشد، بدیهی است که هیچ انسانی انگیزه‌ای برای اقدام به آن نداشته باشد. همین سودگرایی سبب شده است که یکی از رایج ترین الگوهای رابطة بین خدا و انسان رابطة بازرگان با بازرگان باشد.