مقاله

نتیجه جستجو برای

به گفتهٴ تیتوس بورکهارت، هنر اساساً «صورت» است. این سخن به ویژه دربارهٴ «هنردینی» مصداق دارد. زیرا «هنر دینی»، به گفتهٴ وی، به هنری گفته می شود که نه تنها «موضوع» آن، بلکه «صورت» آن نیز دینی است. برای همین، میان «صورت» و «معنی» یا «صورت» و «موضوع» در هنر دینی پیوندی ناگسستنی وجود دارد. داوری دربارهٴ دینی بودن یا نبودن یک اثر هنری نیز بر اساس همین پیوند، ممکن است. بنابراین، در این مقاله نخست به «جایگاه صورت در هنر دینی» و سپس به مسئلهٴ «بحران صورت در هنر دینی معاصر ایران» می پردازیم.

( ادامه مطلب )

شهاب الدین سهروردی با تأسیس حکمت اشراقی تحوّلی عظیم در تاریخ اندیشهٴ ایرانی ایجاد کرد. حکمت اشراقی نگرش نوینی فراهم آورد که بر وجوه مختلف حیات فکری ایرانیان، و از جمله اندیشهٴ سیاسی ایرانی، تأثیری جدّی و تعیین-کننده برجای گذاشت. نظام وجودی و معرفتی اشراقی میدان فلسفی و فضای نوینی فراهم آورد که در ذیل آن شرایط امکان پیدایش افقی نو در تاریخ اندیشهٴ سیاسی ایرانی فراهم گشت. از آنجا که مهم ترین پرسش در فلسفهٴ سیاسی اسلامی به حاکم آرمانی و خصوصیات او مربوط می شود، شیخ اشراق با عرضهٴ پاسخی جدید به این پرسش تحوّلی در تاریخ اندیشهٴ سیاسی فراهم آورد.

( ادامه مطلب )

نیچه یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان قرن نوزدهم است، او اندیشمند را با نیزه‌ای مقایسه می‌کند که طبیعت افکنده است و اندیشمندی دیگر آن را برمی‌گیرد تا جایی دیگر پرتاب کند. بنا بر نظر او، فیلسوف نه سرمدی است و نه تاریخی، بلکه همواره نابهنگام است. نیچه هیچ پیش‌گامی ندارد، او گذشته از پیشاسقراطیان باستانی فقط یک نفر را پیش‌گام خود می‌داند: اسپینوزا. فلسفه‌ی نیچه حول دو محور بزرگ سامان می‌یابد، محور نخست به نیروها می‌پردازد و گونه‌ای نشانه‌شناسی را شکل می‌دهد، بر اساس این محور، پدیده‌ها، سازمان‌ها، جوامع، آگاهی‌ها و ذهن‌ها نشانه یا به بیان دقیق‌تر علامت هستند و وضعیت نیروها ر ا نشان می‌دهند؛ مفهوم فیلسوف در مقام فیزیولوژیست و پزشک از همین جا نشئت می‌گیرد.

( ادامه مطلب )

جمال، امروزه احتمالاً مغفول مانده‌ترین صفت از صفات الهی است. در عین حال بسیاری از آباء صدر مسیحیت و متفكران قرون وسطی در مباحث خویش پیرامون ذات الهی جایگاهی اساسی برای این صفت قائل شده‌ و معدودی از نویسندگان برجسته متأخرتر، از جمله جاناتان ادواردز و سیمون وی، از آنها پیروی كرده‌اند. در این مقاله زمینه تاریخی و دلایلی را كه طبق معمول برای استناد صفت جمال به خداوند،‌اقامه شده است به اختصار مورد بحث قرار می‌دهم، برخی مسائل و مشكلات [این موضوع] را طرح می‌كنم و بحث را با طرح چند پیشنهاد ایجابی به پایان می‌برم.

( ادامه مطلب )

امبرتو اکو «نشانه‌شناسی مؤلف»، «زیبایی‌شناس» و «نویسنده»ای است که در رشته‌های دیگری چون ترجمه‌شناسی، روایت‌شناسی، نقد ادبی و اسطوره‌شناسی نیز صاحب‌نظر و صاحب تألیفاتی است. اما این بدان معنا نیست که این چندگانگی دانش‌ها، موجب چندپارگی شخصیت علمی وی نیز شده است.

( ادامه مطلب )

شهر باستانی اوروک (وارکا) (Uruk) جایگاه ویژه­ای را در تاریخ بین النهرین در طول هزاره 4 ق.م داشته است، هر چند شواهد گسترده­ای نیز وجود دارد که نشان می دهد این شهر از آبادانی فرهنگی و اقتصادی در هزاره اول ق.م و همزمان با حاکمیت شاهان سلوکی و جانشینان اسکندر سوم برخوردار بوده است. با آنالیز مواد فرهنگی سفالی می توان انواع گروه های سفالی بر اساس مکان پیدایش آنها بر پایه گونه های نخستین و سابق آنها را طبقه بندی کرد، وجود و یا فقدان هر یک از این انواع سفالی در سطوح و بخشهای مختلف سایت را شناسایی ، تکرار و فراوانی هر یک از این گونه ها و انواع سفالی را در آن مناطق و سطوح نیز مشخص سازیم و نیز استفاده­ های خانگی یا آیینی از سفال ها و نیز تغییرات اساسی در استقرار سفالی را که در طول دوره سلوکی اتفاق می افتد، نیز مشخص ساخت.

( ادامه مطلب )

یکی از نکات جالب توجه تجربه فضاهای پژوهشی در ایران،‌نوع مواجهه محققان با طرح های پژوهشی است. شاید آنچه که در عمل در ارزیابی طرح ها و انجام آنها توسط محققان رخ میدهد، چندان هویدا و آشکار نباشد. اما حسب تجربه کوتاهی که در این فضاهای پژوهشی به عنوان ارزیاب،‌ داور، و مجری و همکار طرح ها داشته ام،‌ به نظر میرسد از طریق بررسی عمیق این موضوع میتوان وجوهی از فضای دانشگاه به مثابه یک نظام فرهنگی و اجتماعی را آشکار کرد. به نظر می رسد تفکیک عمیق و جدی ای بین دو موقعیت نقش برای محققان و استادان ایرانی وجود دارد: آنجا که به عنوان داور و ارزیاب حاضر می شوند وآنجا که به عنوان مجری و همکار اصلی طرح حضور دارند. این دو موقعیت دو منطق متفاوت برای مواجهه و فهم یک طرح پژوهشی و تعامل با آن را شکل می دهد.

( ادامه مطلب )

پیروان فیثاغورث نخستین کسانی بودند که گفتند تمام طبیعت، ازجمله آثار هنری، ساختاری ریاضی دارند. این باور در دورۀ قرون وسطا معنی خاصی پیدا کرد؛ به این دلیل که این امر با این نظرگاهِ مسیحی سازگاری داشت که خداوند، خالق جهان، فرزانه‌ترین خردمند و منشأ عقل است. این امر با ریشه‌های یهودیِ مسیحیت نیز سازگار است. ازاین‌قرار، خداوند نخستین و برترین هنرمند، خالق زیبایی و پرمایگیِ آسمان‌ها و زمین بود. انسانِ هنرمند درگیر کاری شده است مشابه آنچه خداوند انجام داده بود، و از خرد خود در کارش استفاده می‌بُرد، درست همانند کاری که خداوند انجام داده بود.

( ادامه مطلب )

زمانِ دقیقِ اولین‌باری که کلمۀ تمدن به معنای امروزی‌تر آن روی کاغذ آمده است، امری تخمینی است. مورخ فرانسوی، لوسین فِوِر ، علی‌رغم پژوهش‌های گسترده‌اش اقرار می‌کند که هیچ ایده‌ای ندارد که دقیقاً «چه کسی اولین‌بار این کلمه را به کار برده است یا آن را نوشته است» اما می‌گوید که «کلمۀ تمدن را در هیچ متن فرانسوی‌ای که قبل از سال ۱۷۶۶ چاپ شده باشد پیدا نکرده است». در این سال کلمۀ تمدن در متنی از ام. بولانژه دیده می‌شود. قطعه‌ای که کلمه در آن آمده، چنین است: «زمانی که وحشی‌ها متمدن شوند، نباید بابِ عملِ تمدن را با وضعِ قانون‌های صُلب و بلاعزل ببندیم. بلکه باید آن را طوری به فرایندِ قانون‌گذاری وارد کنیم که شکل تمدنِ مدام به خود بگیرد». از همین متن اولیه هویداست که تمدن، هم به‌مثابۀ فرایندی جاری تلقی شده است و هم به‌عنوان وضعیتی از امور که در مقایسه با وضعِ «وحشی‌ها» پیشرفته‌تر است.

( ادامه مطلب )

یكی از چهره‌های نامدار و شاخص در حوزه دین، فرهنگ و سیاست در سده اخیر در ایران مرحوم محمدتقی شریعتی است. ایشان دانش خود را از حوزه علمیه مشهد آغاز كرده و آمده بود تا طلبه شده، به تحصیل بپردازد و پس از بازگشت به مزینان همان مسیر و راه و كار اجدادی خود را دنبال كند. اما روزگاری كه در مشهد طلبه شد و مقداری درس خواند به مشكلات جامعه اسلامی كه قبل از آن، توجه به آنها در حوزه‌ها دیده نمی‌شد، واقف شد.

( ادامه مطلب )

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: