مقاله

معنای اصلی کدخدا برگرفته از کلمه پارسی میانه کدگ - خودای، به معنای رئیس خانه، رئیس اهل خانه، ارباب خانه است. در قرون وسطی، دست کم پس از عصر سلجوقی، این واژه عمدتاً به رئیس گروه های اجتماعی اولیه ای دلالت داشت که از طریق ارتباطات رو در رو در چندین بافت اجتماعی اعم از روستاها، رؤسای اصناف و محلات شهری، شناخته می شدند. در عصر پهلوی، هم چنین بر رئیس طایفه و تیره دلالت می کرد.

دکتر بلوکباشی را از قبل ارادت حضوری از طریق آثارش می‌شناختم تا اینکه توفیق همکاری با ایشان در مرکز فاخر دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ایرانی ـ اسلامی) نصیبم شد. چندسالی است که از رهنمودهایش بهره‌مند می‌شوم و به دیدار گهگاهی او دل‌ خوش کرده‌ام. هر وقت وارد محل کارش می‌شوم با دقت هر چه تمامتر در حال خواندن یا نوشتن است و این توجه جدی به امر آموختن و آموزاندن، جزئی از ویژگیهای شخصیتی او شده است.

گمان می کنم بیشترآنانی که به نوعی حرفه ای با کتاب وعالم نشر درحوزه علوم انسانی ، واختصاصابا ادبیات وتاریخ ،سروکاردارند بامن هم عقیده اند که بازار تولید "نامه های جشن وارج ویاد "(یا همان ارج نامه ها ویادنامه ...) وآثاری ازاین دست، دردهه های اخیر بسیار پررونق بوده است ؛ البته بازاری عمدتا با کتابهایی پربرگ( اما نه پربار)،ملال آور ، حرام کنِ کاغذ وهدردهِِ عمرودرنهایت مایه دل آزاری خریداران وخوانندگان این آثار.ازبعضی استثناها که بگذریم ، بيشتر یادنامه ها تدوینی همسانِ هم دارند

بررسی آرا و افکار میرزا فتحعلی آخوندزاده درباره‌ مفهوم ادبیات با استفاده از مفهوم خودآگاهی هگلی یادداشت زیر با نظر به نقش و جایگاه نقد ادبی در فرهنگ و تاریخ ادبیات، تلاشی است برای بررسی چگونگی شکل‌گیری مفهوم خودآگاهی ادبی در زبان فارسی به واسطه مواجه‌ ادبی «ما» با مدرنیته. در این راستا روشنفکری که می‌توان او را نمونه‌ای راهگشا برای تحلیل این مواجهه دانست، میرزا فتحعلی آخوندزاده است. اما همچنین آنچه این متن را به پرونده حاضر پیوند می‌زند، طرح مفهوم «خودآگاهی ادبی» در پرتو نظریه «خودآگاهی» هگلی است.

نوشتار حاضر بخشی از جلد سوم چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی است. یکی از دفترهای این مجموعه به عارفان عشق پیشه (خاصّان عشق) اختصاص دارد. عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی از اساسی‌ترین و اصیل‌ترین متون عرفان اسلامی، در تبیین مذهب عشق است. در این نوشتار و بخش‌های بعدی آن مقدمه‌ای برای فهم این اثر به دست داده شده است.

در طول ششصد سال گذشته سخنوران بسیار در ساحت شعر و ادب فارسی ظاهر شدند و هریک به اندازة توان فکری و ذوقی خود بر اوراق تاریخ فرهنگ و ادب این مردم آثاری برجای نهادند اما هیچ یک از آنان به پایگاه حافظ نزدیک نشد؛ اما علت این اقبال و دلبستگی بی‌مانند به شعر حافظ و راز ماندگاری او در حافظه مردمان پارسی زبان در چیست؟ این پرسشی است که نگارنده در گفتار حاضر به آن پرداخته است.

خواندن و باز۟خواندنِ سَرگُذَشتنامه ها و کُتُبِ تَراجِم، و باز۟نگریستن در تصویر و تَصَوُّری که از حال و قال و صَی۟رورَت و مَآلِ گذشتگان به دست داده می شود، حتَّیٰ اگر دستمایه ای از برایِ معرفت و عبرت و اِتِّعاظ نباشَد، تَفریحِ سالم و سَرگرمیِ دِل انگیزی است؛ بویژه برایِ ما رَعایایِ «مَمالِـﻚِ مَحروسه» که حَسَب العادَة، بیشتر در «گذشته» هامان زندگی می کنیم و با «دیروز» خوشتر می گذرانیم تا «امروز» و «فردا».

رساله حاضر در مورد تاریخچه نظام و فنون نظامی گری از ازمنه قدیم تا اوائل قرن چهاردهم هجری است. این نسخه منسوب است به محمدحسن خان صنیع الدوله که بعدها ملقب به اعتماد السلطنه گردید. او از مقربان دربار ناصرالدین شاه و وزیر انطباعات این دوره است.

به مناسبت چهلمین روز درگذشت استاد احمد منزوی تعبیر زیبای فوق را استاد ایرج افشار در مقدمه کتاب دانش و فرزانگی، سیری در زندگی و آثار استاد احمد منزوی که به همت آقای علی رفیعی علامرودشتی همکار عزیزمان که اینک در بستر بیماری افتاده است و آرزوی شفای عاجل و کامل برایش داریم و مقدمه عالمانه دیگر همکار دانشمندمان آقای علی بهرامیان به زیبایی آورده است. همین کتاب دستمایه‌ای شد تا با بهره‌گیری از مطالب آن این چند سطر را بیاد استاد قلمی کنم...

بررسیها و تحلیلهاي تاریخی مبتنی بر مستندات، نقش مهمى در روشن کردن اسرار و حقایق تاریخى دارند. در این میان، مکتوبات و اسنادى که نمایندگان سیاسی کشورها به دولت خود ارائه مى کنند، از بهترین گواهان جریانها و اتفاقات سیاسی است. این سند، بازگو کنندة مأموریت محرمانه و مستقیم ناصرالدین شاه قاجار به حسنعلى خان گروسى، سفیر ایران، مبنى بر گفتگو با ناپلئون سوم، امپراطور فرانسه، در خصوص تصمیم سفر شاه به فرنگ و چگونگى انجام آن است که علاوه بر اهمیت تاریخى موضوع سند و عدم انتشار آن، طرفین گفتگو نیز حایز اهمیت هستند.