مقاله

دکتر جورج صلیبا، استاد تاریخ علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا، در جریان سفر به ایران در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۴ در نشست «تاریخ علم، ایران و جهان اسلام» در سرای اهل قلم به سخنرانی پرداخت و مدعی شد که ابن‌هیثم اصطلاح کلیدی «اعتبار» را برخلاف آنچه عبدالحمید صبره و دیگران گفته‌اند، نه از متون بیگانه، بلکه از قرآن کریم اخذ کرده و مرادش از آن نیز مشاهده و استنتاج منطقی از آن بوده و نه تجربه‌گرایی و آزمایش. نگارنده در این نوشتار تلاش کرده با بررسی معانی مختلف «اعتبار» ثابت کند که ابن‌هیثم آگاهانه این واژه را در معانی آزمایش و تجربه‌گرایی به کار برده است.

معنی اصلی آواز در فارسی و پهلوی « صوت و صدا »ست و در فارسی از این معنی اصلی چند معنی دیگر نیز برآمده است، همچون « نعره، آواز خوش و نغمه، نام، شهرت و آوازه (نیک یا بد)، خبر و آگاهی، عقیده و رأی، دعویِ بی‌برهان ». در شاهنامه یک معنی انتزاعی دیگر آن « پی، سبب و بهانه » است که در برخی از دستنویس‌های شاهنامه آمده است و در برخی دیگر به واژه‌ای دیگر گشتگی یافته است و در تصحیح‌های کنونی شاهنامه، از جمله تصحیح نگارنده، یا اصلاً نیامده و یا اگر یکی دوباری آمده است

کتابی که در برابر شماست چاپ برگردان کهنترین نسخه موجود کتاب تلخیص المحصّل اثر ارزشمند خواجه نصیر الدین طوسی است که به دلیل اهمیت آن و به دلیل ضرورت تصحیح مجدد این اثر ارزشمند عرضه می گردد[2]. این کتاب با وجود آنکه پیش از این چندین بار و از جمله یک بار با اغلاط و کاستی های فراوان در حاشیه چاپ متن المحصّل در قاهره[3] و یک بار هم به همت مرحوم شیخ عبد الله نورانی و تا حدودی به صورت انتقادی به چاپ رسیده است با این وصف به دلیل آنکه در این چاپها از همه نسخه های کهن و موجود این اثر بهره گرفته نشده است

اینک بلای تازه ای، در هیئت جنگ آوری دهشتناک، یعنی تیمور (تولد 736هـ، دوران سلطنت 807-771هـ)، بر کشور نازل می شود. وی مسلمان بود و در برابر روحانیان و مشایخ صوفیه، البته به علل سیاسی - تظاهر به تمکین می کرد. چنان که بر می آید، مقصود حافظ از عبارت «صوفی دجال فعل ملحد شکل»(1) او وده است، زیرا سفاکی های بهیمی صفت تیمور خاطرات شوم مغولان را از خاطره ها محو کرد.

چکیده: "قرن نهم در تاریخ ادب فارسی بسیار حائز اهمیت است.در این قرن، شاعران و نویسندگان زیادی به ظهور رسیدند و اشعار و نوشته‏ های فراوانی را خلق کردند.از آن‏جا که این قرن مقدمه ‏ای برای شروع سبک هندی و آغاز صنعت‏سازی و مضمون‏پردازی فراوان و انتزاعی در ادب فارسی است، تنوع زبان و مضمون در آثار این دوره بسیار به چشم می‏ خورد.

در اوایل آبان ماه سال 1342 کار اعزام من به فرانسه درست شد و در همان ماه من راهی فرانسه شدم. سال تحصیلی در فرانسه یک ماه بعد از سال تحصیلی ایران شروع می شود؛ بنابراین وقتی به پاریس رسیدم یک هفته ای از آغاز کار دانشگاه ها در آنجا گذشته بود. درست از فردای روزی که وارد پاریس شدم، در کلاس های درس مارتینه که در مدرسۀ تحقیقات عالیۀ فرانسه تشکیل می شد شرکت کردم. آن کلاس ها در واقع سمینار زبان شناسی بود و شرکت در آنها برای همه آزاد بود و البته کسی هم هیچ مدرکی جهت شرکت در کلاس دریافت نمی کرد.

روزگار غریبی است، گویی همین دیروز بود که استاد را زیارت کرده و حکم سرپرستی مرکز گویش‌شناسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در استان اصفهان را به ایشان تقدیم کردم. محل استقرار، خانة اهدایی مرحوم جلال همایی بود. فرهنگستان به مرمت و تجهیز بنای فرسوده پرداخت و بدین‌سان محل رفت و آمد علاقه‌مندان به زبان و گویش‌های محلی شد و از سوی دیگر کلاس‌های کارشناسی ‌ارشد ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، به استادی دکتر مهدی محقق نیز در همان محل برگزار شد.

پوپر توطئه‌ها به ندرت موفق هستند، نتایج حاصله معمولاً به شدت متفاوت از نتایج مورد نظر است. چرا نتایج حاصله‌ی توطئه‌ها معمولاً به شدت متفاوت از نتایج مورد نظر هستند؟ چون این چیزی است که معمولاً در زندگی اجتماعی رخ می‌دهد، چه برحسب توطئه‌ها باشد و چه نباشد. این تذکر فرصتی را به ما می‌دهد که وظیفه‌ی اصلی علوم اجتماعی تئوریکی را تعیین کنیم. باید واکنش‌های اجتماعی غیرعمدی کنش‌های عمدی انسان‌ها را دنبال کرد.

انتشار ترجمۀ فارسی فلسفۀ آلمانی تری پینکارد، استاد فلسفۀ آلمانی در دانشگاه جُرج تاون در ایالات متحده فرصت مغتنمی برای علاقه‌مندان به فلسفۀ جدید اروپایی است تا با برخی از مهم‌ترین نویسندگانی که در صدسالۀ ۱۷۶۰ تا ۱۸۶۰ آشنایی کمابیش دقیقی به هم رسانند. در ایران، از میان فیلسوفان این دوره تنها کانت و هگل شناخته شده هستند،

استاد ابوالحسن نجفی تا آخرین روزهای عمرش به عروض می‌اندیشید و بیش از آنکه در فکر ثبت آراء و نظراتش باشد، می‌کوشید تا گرهِ نکات جدیدی را بگشاید که در این حوزه با آنها مواجه شده بود. در اینجا به‌اختصار به چند نکته در عروض نجفی اشاره می‌کنم که تصور می‌کنم توجه به آنها برای درک هرچه بیشتر آراءِ جدید او لازم باشد. ابتدا بحث می‌کنم که چرا قاعدۀ قلب را نباید از زُمرۀ اختیارات شاعری دانست، سپس دو راه تازه‌ یافتۀ نجفی را در گسترش‌بخشیدن به تعداد اوزان فارسی شرح می‌دهم، و در پایان دربارۀ دو شیوۀ طبقه‌بندی اوزان، و مخصوصاً دایرۀ نجفی که این روزها بسیار دربارۀ آن سخن می‌گویند، بحث خواهم کرد.