مقاله

سرودهای ودایی علاوه بر مدح خدایان و موجودات اساطیری به مسئله آفرینش نیز پرداخته و آن را مورد بررسی قرار داده اند. در وداها آب بعنوان عنصر اصلی و مادۀالمواد جهان معرفی شده است. همچنین در برخی از سرودهای ودایی، مسئله خلق از عدم نیز مطرح شده است. مسئله آفرینش در وداها قابل تطبیق با کتابها آسمانی دیگر است؛ مثلاً در متون اوستایی نیز آب بعنوان عنصر آسمانی و کیهانی که مایۀ حیات است، معرفی شده است.

اَژدَها در داستان های اسطوره ای ایران، نماد گجستگی بویژه نماد خشک سالی است. پژوهش گران، نبرد پهلوان و اَژدَها را نماد نبردِ ترسالی با خشک سالی می دانند. در این جستار انگاره ای دیگر دربارۀ سرشت برخی اَژدَهایان در داستان های اساطیری به پیش کشیده می شود.

زبان یک ملت مثل فرهنگ آن ملت، پدیده مقدسی است و طی قرن‌ها و هزاره‌ها همراه با حوادث و تجربه‌های خوش و ناخوش ساخته و پرداخته شده و تحت هیچ شرایطی نباید به آن دست‌اندازی و بی‌احترامی شود.

آنچه در پی می‌آید، سخنرانی دکتر حسن بلخاری ـ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ـ در چهارمین همایش تجلیل از مفاخر همدان «همایش ملی هزاره باباطاهر» است: خوشا آنان که با ته همنشین‌اند همیشه با دل خرّم نشینند همین بی رسم عشق و عشقبازی که گستاخانه آیند و ته بینند

سعدی در توصیف و درک جمال محبوب خویش بر سر غیرت است: نامه حسن تو بر عالم و جاهل خوانم / نامت اندر دهن پیر و جوان اندازم

هدف اصلی این مقاله، بررسی ویژگی های زبانی جامی در نفحات الانس است و نویسنده کوشیده است تا با تحقیق در نفحات ، کاربرد لغات ، ترکیبات، افعال ، عبارات عربی ، عبارت های فعلی و اشتراک لفظی را جست و جو کند و میزان تاثیر آیات قرآنی و احادیث و اقوال مشایخ و امثال عربی را دراین کتاب بسنجد و برای شناخت بیشتر، ویژگی های دیگری مانند دوگان سازی ، کاربرد خاص کاف تصغیر و جا به جایی افعال و حروف رامتذکر شود و در ضمن از توجه جامی به آداب ورسوم صوفیان و فرهنگ عامه به عنوان یک ویژگی سبکی یاد کند.

«نقش بر آب زدن» از تعابیر حیرت انگیز شعر حافظ است و با سابقه ای که در زبان شاعران و شعر فارسی دارد و روح تازه ای که هنر حافظ ساحرانه در آن دمیده است، دیدنی و خواندنی است، به خصوص که در بیشتر آنچه در این باب نوشته اند، کمتر به بعضی از جوانب آن توجه شده است. نگارنده با طرح دیگر باره آن، امید دارد که دریافت بعضی از زیبایی های سخن خواجه را آسان تر کرده باشد.

از آشکارترین ویژگی های روایت مولانا در مثنوی،‌ درآمیختن قصه ها با یک دیگر است. راوی در میانه روایتِ یک قصه به قصه ای دیگر می گریزد و یا می کوشد دو قصه پیاپی را در پیوندد و گاه به روایت هم زمان دو قصه توامان می پردازد. نویسنده در این نوشتار کوشیده است پس از بررسی چند و چون اسالیب «قصه در قصه» و سوابق آن و نیز برخی نظریه پردازی های پیرامون آن، جلوه های شاخص و ممتاز این شیوه را در مثنوی تبیین کند.

ناصر خسرو پیشگام شعر اندیشه در ادب فارسی است. شعر او پیش از آن که خیال انگیز باشد، دعوت است به خطابه؛ این ویژگی بر تصاویر و زبان شعر او تأثیر گذار بوده و به گونه ای که تشبیهات در بسیاری موارد برای ایضاح اندیشه های انعطاف ناپذیر کسی است که جز تفکر خود، دیگران را بر نمی تابد تا بیان یک حس مخیل.

یکی از جنبه های مهم حکومت غزنویان به ویژه در دوره نخست، سیاست مذهبی آنان بود که در ساختار حکومتی آنان تاثیر گذاشت و به آن جهت داد. به نظر می رسد که دوره نخست غزنوی، آغاز تکوین بهره گیری از مذهب در جهت گیری های سیاسی و حکومتی است که در دوره های بعدی یعنی سلجوقی و خوارزمشاهی و حتی مغول و تیموریان و به خصوص صفویان به اوج می رسد.