مقاله

این مقاله بر آن است که نشان دهد راز ماندگاری عید نوروز در دوره ایران اسلامی به جهت ویژگی خود عید نوروز و نیز خردمندی و خوش ذوقی ایرانیان در این خصوص است. یکی از عوامل ماندگاری نوروز این است که صرفاً یک عید و جشن ملی نیست، بلکه یک مراسم دینی است و بنیاد و ماهیتی مذهبی دارد. علاوه بر این، مسأله خلقت و آفرینش جهان و نخستین انسان با عید نوروز و آغاز فصل بهار ارتباطی وثیق دارد، و نیز اعتدال فصل بهار با مسألۀ ظهور موعود و اجرای قسط و عدل در پیوند است.

نوروز، جشنی باستانی و ایرانی است که همه ساله در روز اول بهار آن را جشن می گیریم. نوروز، همچنین نمادی است از بیداری طبیعت از خواب زمستانی و مرگی که به رستاخیز و زندگی منتهی می شود و به همین مناسبت جشن مربوط به فروهرها نیز بوده است. افسانه های ایرانی، پیدایش نوروز را به دوران «جمشید پیشدادی» نسبت می دهند و می گویند: چون جمشید به پادشاهی رسید، دین را تجدید کرد و این کار در روز «نوروز» انجام شد که اکنون هر ساله این جشن بزرگ توسط ایرانیان گرامی داشته و برگزار می شود.

نامش را به غلط رخشنده ثبت کرده‌اند، نامش پروین است، دخت یوسف اعتصامی و اخترالملوک فتوحی تبریزی. پنج برادر داشت که از سرنوشت 4 برادر او مطلعیم. ابراهیم، نمیدانیم چندمین فرزند یوسف اعتصام‌الملک است و گویا به هنگام اقامت در تبریز و در سن کودکی از دنیا رفته است و چهار برادرش ابوالقاسم اعتصامی، ابوالفتح اعتصامی، نصرالله و دکتر سعید اعتصامی بودند.

سخن از بهار، سخن از نو شدن و شکفتن است. سرمایی استخوان‌سوز که از بیداد آن دست‌ها طاقت سر برون کردن از بغل نداشتند به پایان می‌رسد و شاخه‌ها سبز و تر می‌شوند و شکوفه‌ها خندان، نعره رعد، گریه ابر، خنده گل، زمزمه جویبارها و لطافت نسیم ،ارمغانه‌های طبیعت‌اند و چنان که روح انسان از نوازش این همه زیبایی‌های لطیف، تازه و خرم می‌شود. این بهار نو و این رستخیز ناگهان، پیش از هر کس بر هنرمندان و شاعران و عارفان جلوه‌گر می‌شود و از لطف بی‌کران خود تحفه‌های گران و ارمغانه‌های بی‌کران به آنان هدیه می‌دهد.

ایمن(اَم): مبارک، میمون، فرخ(فرهنگ معین). جمع ایامن.یقال قدم فلان علی ایمن؛ یعنی به یمن و مبارک از سفر باز آمد.(منتهی العرب)جهت راست ،دست راست. وادی اَیمَن : بیابانی که موسی (ع) در آن گوسفندان می چرانید.

«منت خدای را عزّ وجلّ که طاعتش موجب قربت است و به شکراندرش مزید نعمت...» این نخستین جمله‌ای بود که «عباسعلی خان دنبلی» در روز 27 اسفند سال 1236 هجری شمسی به‌عنوان نخستین پیام مخابره شده توسط تلگراف در ایران از مدرسه دارالفنون به کاخ ییلاقی ناصرالدین شاه ارسال کرد. اغراق نیست اگر بگوییم که ورود فناوری های مدرن ارتباطی به ایران، در هر دوره‌ای نقش مهمی در شکل دهی به رخدادها و حوادث تاریخی ایفا کرده است.

دربارۀ تاریخ بیهقی، تألیف ابوالفضل بیهقی (د470ق) نوشته اند که آن در اصل کتابی بوده در سی مجلد در تاریخ آل سبکتکین شامل سه بخش: «تاریخ ناصری»، «تاریخ یمینی» یا «مقامات محمودی» و «تاریخ مسعودی». ولی از آن سی مجلد، چهار مجلد نخستین که شامل بخش های یکم و دوم بوده، و مجلداتیازدهم تا سی ام که دنبالۀ بخش سوم بوده از دست رفته و تنها مجلدات پنجم تا دهم شامل رویدادهای پادشاهی مسعود تا سال 432ق، یعنی یک سال مانده به پایان پادشاهی مسعود، در دست است و متن همین بخش موجود نیز بریده آغاز می گردد.

مجوس واژه ای است که در قرآن کریم فقط یکبار به کار رفته است، اما در حوزۀ تکالیف و احکام اسلامی آثار ویژه ای را به همراه آورده است. تردیدی نیست که مجوس، زردشتیان را شامل می گردد، و اما بحث در این موضوع که آیا ایشان در زمرۀ اهل کتاب هستند یا خیر؟ حکایت از موضوعی مهم در فرهنگ اسلامی دارد، زیرا کتابی بودن پیامدهای تکلیفی و حقوقی قابل توجهی دارد.

تربیت و پرورش کودکان در شاهنامه به عنوان سند دیرپای فرهنگ ایرانی، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. برابر روایت شاهنامه، کودکان را پس از تولد، طی مراسمی نامگذاری می کردند. این نامگذاری بر اساس ویژگیهای ظاهری و یا حسب و نسب صورت می گرفت. سپس کودکان را به دایه یا دایگانی می دادند تا شیر دهند.

بر پایه روایات باستانی که در شاهنامه و ادبیات پهلوی آمده، می توان قدیمی ترین الگوی شاه گزینی ایران را در آن ها یافت. این ساختار شاه گزینی برپایه جهان بینی ساسانیان قرار دارد که دارای یک چارچوب معین و از پیش تعیین شده است و نیز قاعده منسجمی برای شاه گزینی دارد. پیش فرض مشروعیت حکومت یک شاه در این الگوی شاه گزینی، تعلق داشتن به خاندان شاهی، گزینش شاهزاده نخست زاده، نژاده بودن مادر، همچنین داشتن اسباب و نمادهای قدرت شاهی در تأیید حکومت وی نقش مهمی ایفا می کردند.