مقاله

ویلارد ون ارمن كواین (2000-1908) فیلسوف از بزرگان فلسفه تحلیلی به ویژه فیلسوف علم است. او عمر علمی‌اش را در هاروارد سپری كرد. معروف‌ترین مقاله او «دو جزم تجربه‌گرایی» نام دارد و در آن تمایز بین گزاره‌های تحلیلی و تركیبی را به چالش می‌كشد. او نگاه كل‌نگرانه‌ای دارد كه طبق آن می‌خواهد بر‌حسب علوم طبیعی،توصیفی علمی از جهان ارایه دهد.

حکیمان، اندیشمندان و فیلسوفان ایرانی اسلامی از آن روی که هنر فاخر موسیقی با حقیقتی سر و کار دارد که همه موجودیت آدمی، سعادت و شقاوت دنیوی گذرا و نیک‌بختی و نگون‌بختی اخروی جاویدان خود را از آن او می‌دانند که آن همان نفس، روح، من و شخصیت جاودانی اوست، بدین روی هیچ اندیشمند و متفکری که خود را در این زندگانی مسوول می‌داند، نباید با اندکی دلیل‌های توجیهی، تکلیف نفس یا روح انسانی را با پدیده موسیقی یک‌سره نماید.

جریان غالب نخبگان ایرانی در عصر پهلوی به نقد دین می پرداختند و هدفشان زدودن آن از پیکره فرهنگ و هویت ایرانی بود. استدلال پدیدآورندگان این آثار این بود که مقوله ی دین سبب عقب ماندگی و مانع ترقی شده است. در مقابل، چندین سال بعد نگاهی واقع بینانه تر به عناصر این پیکره در میان روشنفکران و ادیبان شکل گرفت.

از رخدادهای بزرگ تاریخ ایران، ظهور و گسترش اسلام، در سده های نخستین هجری بود. دستاورد تعامل ایران و اسلام، تحول در بخشی از ابعاد و شاخصه های فرهنگ بود، چگونگی اسلامی شدن شیوۀ زندگی مردم، به ویژه فرهنگ پاکی و ناپاکی، مسئلۀ پژوهش حاضر می باشد .

عباس اقبال آشتیانی تنها با انتشار مجله یادگار می‌توانست نامی ماندگار بیابد؛ مجله‌ای كه دچار و اسیر فضای خاص سیاسی و اجتماعی پس از شهریور بیست نشد. اقبال از دانش‌آموختگان دارالفنون بود.

با آنکه از ترسلات و مکاتیب در ایران پیش از اسلام، آثار قابل توجهی باقی نمانده است، اما با مطالعه در آثار مورخان ادبیات عرب و نیز محققان و نویسندگان ایرانی‌تبار قرون اولیه اسلامی و تطبیق روایات آن با اندک آثار موجود می‌توان به خوبی دریافت که نامه‌نگاری دیوانی به عنوان نوع ویژه‌ای از نثر در ایران پیش از اسلام، دارای قواعد و ضوابط مشخصی بوده و قواعد و مختصات آن از طریق ترجمه، بطور مستقیم و غیر مستقیم در دواوین خلفا تقلید شده‌اند.

سال 1264ق. / 1848م. مصادف با مرگ محمدشاه قاجار در ایران و انقلابات مشهور اروپاست. محمدشاه پس از 14 سال و 3 ماه سلطنت در شب سه شنبه 6 شوال 1264ق. در قصر محمدیه واقع در تجریش درگذشت. در سال 1848م. اروپا شاهد تحولاتی بود و در همان سال(1264ق.) در ایران نیز تحولات عظیمی روی داد.

شکل‌گیری علوم انسانی بومی، تحقیقی است با مؤلفه‌های بسیار که انجام آن به خرد جمعی و گفت‌وگوی بسیار وابسته است.سیاست‌زدگی، بزرگ‌ترین مانع شکل‌گیری این دیالوگ است.

با آنکه اشکانیان نزدیک به پانصد سال حکومت کردند اما شواهد ناچیزی در خصوص زنان این دوره در دست است. زنان خاندان سلطنتی نیز، که معمولاً در بالاترین رده های اجتماعی کشور قرار دارند، از این قاعده مستثنی نیستند. با مطالعة منابع اندک یونانی و رومی و بررسی آثاری از قبیل سکه ها، نقش برجسته ها، الواح بابلی و چرم نوشته های اورامان می توان اطلاعات مفیدی دربارة ملکه ها و زنان خاندان سلطنتی به دست آورد.

شیخ احمد در آخرین نامه مکتوبات، چون با سؤال سختی روبرو می‌شود که: «چه فرقی است میان تو که ممکن را ظل واجب می‌دانی و شیخ اکبر که ممکن را نسبت به واجب، ممکن می‌داند و بنابراین چرا باید شیخ را سرزنش کرد»، برمی‌آشوبد که این قسم علوم معارف سُکریه است و الفاظ آن از نارسایی حقیقت معامله است: «ممکن چه بوَد که ظل واجب باشد؟ واجب را چرا ظل بوَد که موهم تولید به مثل است و مبرّا از شائبه عدم لطافت اصل. هرگاه محمد رسول‌الله را از لطافت ظل نبود، خدای محمد را چگونه ظل باشد؟