مقاله

سخنان دکتر رضا داوری‌اردکانی در آغاز درس‌گفتارهایی درباره‌ی بوعلی سینا

منجمان دست کم از سدۀ نخست قبل از میلاد از ابزارهایی برای رصد اجرام آسمانی استفاده می‌کردند. ابزارهای این دوره عمدتاً برای تعیین زاویۀ میان دایرةالبروج و معدل‌النهار و تعیین لحظۀ ورود خورشید به اعتدالین استفاده می‌شدند.

میرزا علی‌اکبر خان نفیسی مشهور و ملقب به ناظم‌الاطباء کرمانی؛ متولد ۱۷ ربیع‌الثانی ۱۲۶۳هجری قمری برابر با ۱۵ فروردین ماه ۱۲۲۶ خورشیدی در کرمان بود، درگذشت وی در روز ۲۶ ذی‌القعده ۱۳۴۲قمری برابر با ۸ تیر ماه ماه سال ۱۳۰۳ خورشیدی در تهران روی داد. او پزشک، ادیب و دانشمند ایرانی و از برجسته‌ترین پزشکان ایرانی اواخر عهد قاجار محسوب می‌شود.

اندیشه‌های ابن‌عربی درباره «وحدت وجود» و به‌ویژه در عبارت «سبحان من اظهر الاشیاء و هو عینها» مخالفت‌های وسیعی را برانگیخت که مشهورترین آنها در نامه علاءالدوله سمنانی به عبدالرزاق کاشانی متبلور گشت. این مخالفت‌ها به پیدایش نظریه «وحدت شهود» علاءالدوله سمنانی در مقابل وحدت وجود انجامید و توسط میر سیدعلی همدانی (شاگرد نامدار علاءالدوله) و بزرگانی مانند سیدمحمد گیسودراز و شیخ‌‌احمد سرهندی در شبه‌قاره هند رواج یافت.

آقای دکتر سروش در سخنرانی "دين و قدرت" تصويری از پيامبر اکرم (ص) به دست داده که او را به عنوان "یک عارف مسلح" و کسی که "یک جنبش دینی مسلحانه" ترتيب داده قلم برده. اين تصوير بی ترديد نه با تصويری که آيات قرآن از پيامبر ترسيم می کند سازگار است؛ نه با آنچه از سيره پيامبر و روايات صحيح و اصيل ادبيات سيره می شناسيم؛ و نه با آنچه از وضعيت اجتماعی و رفتاری شبه جزيره در آستانه ظهور اسلام و اوضاع عرب.

حساب هوایی نامی است که در گذشته برای محاسبۀ ذهنی به کار می‌رفت؛ به صورتی که عمل‌های اصلی حساب مانند چهار عمل اصلی، در ذهن و بدون بهره‌گیری از کاغذ و قلم یا اسباب‌های محاسبه صورت می‌گرفت.

«اسطوره زدایی» به معنی تاریخی کردن و حقیقی جلوه دادن عناصر، پدیده ها و شخصیّت های اسطوره ای است. عنوان اسطوره زدایی برای نخستین بار دربارة تأویل متون دینی، به ویژه پیام مسیح مطرح شد. اسطوره زدایی را گاهی می توان در معنی دریافت باطن و مکنون نمادها دید و برخی اوقات اسطوره زدایی به معنی حذف داستان ها و حکایات اسطوره ای در متون دینی و غیردینی است و زمانی به معنی تاریخی جلوه دادن عناصر، پدیده ها و شخصیّت های اسطوره ای است.

ایزدبانوان در زمره ایزدان تأثیرگذار و معنابخش در زندگی مردم روزگار باستان بوده اند. آن ها نه تنها در بیشتر تمدن های باستانی همچون یونان، بین النهرین و... مورد توجه بوده اند، بلکه به طور خاص، با اندیشه ایرانیان باستان ارتباط داشته اند؛ از این رو، درک جهان معنوی باستان بدون توجه به زنانگیِ آشکار این الهگان نارسا و ناقص خواهد بود.

نام پوشی یا افشای نام یکی از بن مایه های برجسته در ادبیات حماسی است. هدف ما در این جستار بررسی نام از این منظر در شاهنامه فردوسی، منظومه های پهلوانی، و طومارهای نقالی است. بدین منظور این آثار با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا واکاوی شده اند.

نشست «روایت کلان صد سال تحول» از مجموعه نشست‌های «یک سده پژوهش، فناوری و نوآوری در ایران» با سخنرانی شاپور اعتماد، استاد مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه و رئیس پیشین مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات سه‌شنبه هفته گذشته به همت مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد.