مقاله

یورش مغول، نخبگان و توده های جامعه اسلامی را با آزمون بزرگی روبرو کرد که از پذیرش ایلی(تسلیم شدن) تا مقاومت را دربر می گرفت.هر چه از زمان یورش های اولیه می گذشت، به همان نسبت روحیه مقاومت جای خود را بر ایلی می داد.خواجه نصرالدین طوسی از جمله نخبگانی بود که در آخرین یورش هدایت شده از دربار مغولستان در معرض این آزمون قرار گرفت.

خواجه نصیرالدین طوسی در همه‌ علوم زمان خود سرآمد بود و خدمت زیادی به جهان اسلام کرد. تا قبل از او علمای بزرگ به‌درستی مشخص نبوده که شیعه‌اند یا سنی، ولی خواجه عالمی است که یقیناً شیعه بود. همچنین بی‌شک ایرانی است، از دیگر مزایای وی نوشتن کتب بسیاری به زبان فارسی است. بیشتر کتاب‌های او به فارسی نگاشته شده است، درحالی‌که علمای قبل از او چنین نیستند.

در كشور ما ترجمه مشترك سابقه دارد اما در یكی، دو دهه اخیر در حال گسترش بوده است. كتاب‌هایی كه بیش از یك مترجم دارند به دو دسته تقسیم می‌شوند: در دسته اول مشخص است كه كدام بخش را كدام مترجم ترجمه كرده است. برای مثال كتابی 4 بخش دارد و هر بخش را یك نفر ترجمه كرده و نام مترجم نیز در فهرست كتاب یا ابتدای بخشی كه ترجمه كرده، آمده است.

تفكر یونانیان باستان تفكری ذاتا شاعرانه و تراژیك بود كه مبدل به تفكری فلسفی در آثار متفكرانی مثل سقراط، افلاطون و ارسطو شد. با ترجمه آثاری از این فیلسوفان، به‏خصوص ارسطو، به‏طور مستقیم و غیرمستقیم به زبان عربی و ورود آنها به عالم دینی اسلامی، مقدمات پیدایش فلسفه موسوم به اسلامی فراهم شد.

ترجمه متون فلسفی در ایران در بیش از 25 سال گذشته تحولی شگفت‌انگیز و بی‌سابقه را تجربه كرده است. هنوز زود است كه از تعابیری چون نهضت ترجمه برای نامگذاری این دوره یاد شود. اما همه علاقه‌مندان به آثار فلسفی در ایران آگاهند كه در این ربع قرن، شمار كثیری از آثار فلسفه غربی به فارسی ترجمه شده است.

افلاطون در بیان مراتب معرفت، خیال (آیکازیا) را در مرتبه چهارم قرار داده و مبنای سفسطه‌گری سفسطه‌گران شمرده و پست و حقیرش انگاشته، لیک ارسطو، آن را ارجمند خوانده و مؤثر در معرفت شمرده و حتی با فانتازیا انگاشتن آن، هستی خیال را از نور دانسته است: «چون بینایی عالی‌ترین حواس است، اسمی که برای تخیل در زبان یونانی آمده، مشتق از اسمی است که برای نور در این زبان آمده؛ زیرا که بینایی بدون نور ممکن نیست»

محمدحسن ابریشمی سال 1318 در تربت حیدریه متولد شد. در 5 سالگی به مكتب آتو (مرحومه بی‌بی‌طاووس علوی طباطبایی) رفته و با خواندن قرآن و صد كلمه آشنا می‌شود. سال 1334 به همراه یكی از دوستان همكلاسی خود با اجازه رییس دبیرستان قطب و رییس فرهنگ در یكی از اتاق‌های دبیرستان كتابخانه‌ای دایر می‌كند.

فلسفه غرب در حوزه فلسفه حقوق پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده است و این به دلیل تحولات گسترده و عمیقی است که در سبک زندگی و جامعه غربی از قرون وسطی تاکنون به وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین مسائل جوامع غربی که به واسطه نفوذ عمیق کلیسا و حکومت دینی مطرح شد مسئله قانون بود و رفته‌رفته به موازات تحولات سیاسی و اجتماعی در بستر اندیشه فلسفی اندیشه و مفهوم قانون پا‌به‌پای این حوزه‌ها تحول پیدا کرد.

ضرورت ترجمه با مفهوم ساده انتقال از یک زبان به زبانی دیگر آغاز می‌شود اما فراتر از این درک عام از ترجمه توجه به خود ماهیت زبان مطرح است. زبان، اصولا زبان انسانی است که تفاوتش با زبان حیوانات در نمادین‌بودن آن است و انسان با کلمات و مفاهیم خودش را و نسبتش را با جهان بیان می‌کند و تنها انتقال احساس و عکس‌العمل نیست، بلکه محل بیان اندیشه است.

برای اینكه گفتارم را از نقطه‌ای مشخص شروع كنم و به صورت كلی صحبت نكنم، به متنی از یك متفكر یعنی دریدا اشاره می‌كنم كه دیدگاه‌های او در دهه‌های اخیر مورد توجه پژوهشگران بوده است. ترجمه انگلیسی این متن A relevant translation است، به این معنی كه «یك ترجمه مطلوب چیست؟».