گفتگو

اجازه بدهید پرسش خود را از توزیع کتاب آغاز کنم. یادم هست زمانی فرمودید طبق استاندارهای نشر، نسبت کتاب‌فروش‌ها به ناشران باید ده به یک باشد و همان وقت ما بیش از هشت‌هزار ناشر و کمی بیش از دوهزار کتابفروش داشتیم. فرض کنیم معجزه‌ای بشود و این اتفاق فردا در کشور ما بیفتد، در جامعه‌ای که اساسا در آن کتاب خواندن دیگر فضیلت محسوب نمی‌شود بلکه نوعی خجستگی - به معنای عامیانه آن- است، چه اندازه می‌توان امیدوار بود که بحران کتاب خواندن برطرف شود. می‌دانم خواهید فرمود که معجزه‌ای که از آن حرف می‌زنم دست کم شامل صدهزار نفر می‌شود که ناگهان شغل کتاب‌فروشی را برگزینند و این خودش عدد کمی نیست. با این حال، در قیاس با جمعیت هفتادوپنج میلیون نفری ما که بخشی از آن را بیسوادان تشکیل می‌دهند زیاد محسوب نمی‌شود.

«شهرسوخته»، محوطه‌ای به جا مانده از شهری خودمختار در ایران 5 هزار و 200 سال قبل بوده که به لحاظ علمی و فناوری به پیشرفت‌های زیادی دست یافته بود. این شهر در 56 کیلومتری زابل در جنوب شرق ایران در سیستان و بلوچستان قرار گرفته و دارای 5 منطقه مسکونی، مرکزی، صنعتی، بناهای یادمانی و گورستان است.

دكتر حسین پاینده، استاد نظریه و نقد ادبی دانشگاه علامه طباطبایی (متولد ۲۸ شهریور ۱۳۴۱، تهران) از معدود اساتید دانشگاهی رشته ادبیات است كه به درس دانشگاه بسنده نكرده و مباحث تئوریكش را به ادبیات روز و نقد آن هم تسری داده است، از معدود اساتیدی كه در مطبوعات و در عرصه نقد آثار ادبیات فارسی حضور فعال داشته و نیز چند جلد كتاب درباره ادبیات داستانی معاصر فارسی نوشته است. اینها سوای نقدهای گهگاهی‌اش درباره برخی فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران است. حسین پاینده شخصیتی با دقت و نظم یك چهره آكادمیك و در عین حال فعال در عرصه عمومی (كتاب و مطبوعات) است.

عاطفه شمس: جامعه از مجموعه افرادی تشكیل شده است كه با یكدیگر روابط و مناسبات خاصی دارند. این مناسبات پیرامون منافع مشتركی صورت می‌گیرد كه طبیعی است توجه به این منافع بر تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیرگذار است. آنچه تامین این منافع را ضمانت می‌كند وجود قانون و اجرای آن است. آیت‌الله سید‌محمد موسوی ‌بجنوردی، استاد فقه و حقوق پژوهشكده امام خمینی (ره) و رییس دانشكده ‌الهیات دانشگاه ‌آزاد‌ اسلامی در گفت‌وگو با «اعتماد»، به تشریح ضرورت نیاز به قانون اساسی و توجه به اجرای كامل آن پرداخت و اجرای حقوق شهروندی را ضامن امنیت جامعه و حفظ اعتبار نظام در گستره جهانی دانست. متن پیش رو حاصل گفت‌وگوی ما با آیت‌الله سید محمد موسوی بجنوردی است.

مرضیه جعفری: شایعه را باید نوعی مبادله ارتباطاتی تعریف کرد که شامل خبر یا گروهی از اطلاعاتی می شود که دارای منشاء مشخص و به خصوص رسمیت یافته نیست، اغلب جنبه منفی علیه یک فرد یا یک گروه را دارد، به صورت های مختلف اما تقریبا همیشه غیر رسمی در زمان و مکان خاصی در یک جامعه گسترش می یابد و می تواند پیامدهای منفی یا مثبت کوتاه یا دراز مدتی داشته باشد.

مهدی بازرگانی: زمانی که حاج احمد کسمایی خود را تسلیم دولت کرد و تشکیلات جنگل در خطر حمله ی دولت و انگلیسی ها قرار گرفت، جنگلی ها مجبور به فرار از این ناحیه شدند و تشکیلات آن ها در غرب گیلان به طور کامل متلاشی شد و آن ها طی یک راهپیمایی که من آن را راهپیمایی بزرگ جنگلی ها نامیده ام، تمام تشکیلات باقی مانده جنگلی ها را به شرق گیلان انتقال دادند و سپس در اثر حمله قزاقان دولتی بازهم مجاهدین جنگل از آن جا کنده شدند و به طرف تنکابن فرار کردند اما مجدداً دو باره از خط الراس کوههای دیلمان و فومنات به غرب گیلان بازگشتند

صرف نظر از علل و دلایل اقبال به ، نسخه احیاشده این رویکرد هم مانند نسخه اصلی آن از نقد مخالفان مصون نماند. شاید یکی از مهمترین انتقادها به فقدان ضوابط و اصول راهنمای عمل در مربوط باشد؛ زیرا بر حسب تقریر رایج از آن، تصمیم‌گیری اخلاقی در هر مورد بسته به موقعیت آن و بنا به تشخیص حکیم صورت می‌گیرد.

اندیشه سلفی گری که امروز در قامت تکفیر، ظهور و بروزی خشونت بار یافته است، نیازمند واکاوی از زوایای گوناگون است. جامعه شناسان و تحلیلگران سیاسی و اجتماعی شرایط اجتماعی بروز و ظهور این پدیده را بررسی می کنند. از منظری دیگر نیز توسط اهالی فلسفه و کلام، بنیانهای فکری آنها مورد مطالعه قرار میگیرد اما به نظر میرسد سلفی‌گری در تاریخ اسلام و به ویژه صدر اسلام دارای ریشه هایی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. توجه به این نکته که افراطیون داعشی امروز جنایات خود را با استناد به فتوحات صدر اسلام موجه میکنند اهمیت پرداختن به این موضوع را عیان میکند.

تا ریخ نقش بنیادینی در تفكر بشر دارد. این مفهوم با مفاهیمی چون عمل انسانی، تغییر، تاثیر شرایط مادی در امور انسانی و واقعه تاریخی در ارتباط است و امكان «كسب تجربه از تاریخ» را پیش روی ما قرار می‌دهد. تاریخ همچنین از طریق درك نیروها، انتخاب‌ها و شرایطی كه ما را به لحظه حال رسانده‌اند باعث می‌شود اكنون خود را بهتر بشناسیم. بنابراین جای شگفتی نیست كه فیلسوفان هرازچندگاهی به بررسی تاریخ و طبیعت دانش تاریخی بپردازند. تمام این مسائلی كه مطرح كردیم می‌توانند در بدنه واحدی به نام «فلسفه تاریخ» جمع شوند.

در این گفتگو تعریف ، بررسی فضایل چهارگانه ارسطویی و معنای عدالت در نظر او، نخستین بارقه‌های ظهور در یونان باستان و قرون وسطی، در جهان اسلام و بررسی دیدگاه غزالی و ابن مسکویه و ابن سینا و خواجه نصیر و فیض کاشانی مورد بحث قرار می‌گیرد و در ضمن آن مطالب متنوعی مطرح می‌شود. این گفتگو پیشتر در ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت»(ش۱۰۴) به چاپ رسیده است.