گفتگو

علاقه‌مندان به فلسفه نام کریم مجتهدی را در این چند دهه اخیر با انتشار کتاب‌هایی درباره دکارت، کانت و هگل به خاطر دارند. این کتابها برگرفته از جزوات و سالها تدریس در دانشگاه بود و در زمان خود تنها منبع قابل اتکا در این حوزه به شمار می رفت. هرچند امروزه به لطف ترجمه و تالیف آثار فنی‌تر و تفاسیر معتبر مفسران، منابع در دسترس علاقه‌مندان افزایش چشمگیری یافته است، اما آثار مجتهدی همچنان مخاطبان خود را دارند. در این مصاحبه با هدف بررسی «نسبت ما با هگل»به صورتی چالشی و متمرکز با او به گفتگو نشستیم؛ولی بحث در عمل کمتر آنگونه پیش رفت که بنا بود و بیشتر به بیان روایت ایشان از تاریخ حضور هگل در ایران و نیز بیان دغدغه ها نسبت به وضع کلی فلسفه در ایران و مخالفت هایی که با آن می شود بدل شد. البته در مواردی خود دکتر مجتهدی نقدهایی به برخی آثارش مطرح کرد و برای نمونه یادآور شد که کتابهایش درباره کانت یا هگل از نظر خودش اشکالاتی دارند ولی ارزش آنها در آن دوره این بوده که تلاش کرده تا شعار ندهد یا موضع نگیرد بلکه فلسفه بیاموزد و در آن دوره البته این خلاف عادت به شمار می آمده است. به هر روی، دکتر مجتهدی به دلیل حضور مستمرش در فضای فلسفه ایرانی در طول 40-50 سال گذشته، حرف‌ها و نکات قابل توجه بسیاری در کلام خود دارد که شاید این روزها دیگر نتوان به همین سادگی آنها را یافت. صراحت و شفافیت وی هم در دفاع از فلسفه و هم در موارد دیگر در این گفت و گو قابل توجه است.

از چاپخانه لاله زار تا ماجرای فیلم و زینک کتاب‌ها با سفیده تخم‌ مرغ/ دليل رقابت ميان انتشارات اميركبير و جاويدان چه بود؟

دکتر حکمت‌الله ملاصالحی ــ استاد باستان‌شناسی دانشگاه‌های تهران و آتن ـ مبحثی نوین را به نام «فلسفۀ باستان‌شناسی» در نظام آموزشی و اندیشگی ایران پی افکنده است. کتابی از او نیز با عنوان «باستان‌شناسی دین» به چاپ دوم رسیده که حاوی رویکردهایی نو برای مخاطب فارسی‌زبان است. این گفت‌وگو با هدف آشنایی بیشتر با نگاه فلسفی ملاصالحی به باستان‌شناسی و تعریف او از باستان‌شناسی دین و نسبت آن با دین صورت پذیرفته است.

تجاوز عراق به كویت بلافاصله با واكنش سازمان ملل مواجه شد و قطعنامه ٦٦٠ علیه عراق در سال ٩٠ به فاصله ٢٤ ساعت بعد از تجاوز عراق به كویت صادر شد. در مورد تجاوز عراق به ایران اما بعد از هفت ماه نخستین قطعنامه صادر شد و در آن قطعنامه تنها از تعبیر «وضعیت» (situation) برای شرایط به وجود آمده در مورد مناسبات ایران و عراق یاد شد و بحثی از تهدید امنیت به میان نیامد

بارها این جمله مشهور را از رسانه‌ ملی یا در قالب کتاب‌های درسی شنیده‌اید که خطاب آن به ما به عنوان عموم مردم است. اینکه زین پس به جای واژه نامأنوس برفرض پیتزا بگویید: کش‌لقمه، البته کش‌لقمه تنها نمونه‌ای از واژه‌گزینی‌هایی است که به اشتباه به فرهنگستان نسبت داده شده است.

حضرت امام خمینی(ره)، عالم و فقیهی است که بدرستی، اصالت و حقانیت دین را در عرصه سیاست به منصه اجرا نهاد. نگاه حضرت امام(ره) نسبت به جایگاه دین در عالم سیاست به گونه‌ای بود که بواقع می‌توان او را یگانه رهبر سیاسی دانست که در دوران اوج نفوذ تفکر مادی بر تمامیت عرصه سیاست جهانی، توانست سیره نبوی را دگرباره زنده کند و در نتیجه انقلابی را به پیروزی برساند که سرآغاز شکل‌گیری بسیاری از جنبش‌های اسلامی در سطح منطقه و جهان شد.

آقای دکتر اسلامی ندوشن چندی است که مشغول نوشتن مقدمه بر مجموعه «داستانهای شاهنامه» است. این مجموعه نفیس با چاپی بسیار زیبا و بهره‌مندی از خط خوشِ استاد رسول مرادی به همت نشر کلهر در حال آماده‌سازی برای انتشار است و تا کنون برخی از جلدهایش منتشر شده است؛ همچون: «رستم و سهراب»، «بیژن و منیژه» و…

جنبش دانشجویی که زیرمجموعه‌ای از جنبش‌های اجتماعی است یکی از اثرگذارترین تشکل‌ها در ایجاد تحولات سیاسی است. فعالیت‌ها و نقش‌آفرینی‌های این جنبش در ایران، مدت کوتاهی پس از تأسیس دانشگاه تهران از اوایل دهه بیست آغاز شد و در این مسیر فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرد و در مقاطعی بارزترین نقش را در سرنوشت تاریخی ایران ایفا کرد. 16 آذر در تقویم این جنبش یکی از نقاط عطف تاریخ سیاسی و دانشگاهی ما به شمار می‌آید روزی که رژیم پهلوی به جنبش‌های مسالمت‌آمیز دانشجویی تعرضی جدی و

١٦ آذر ١٣٣٢ بدون شك یكی از روزهای تاریخ معاصر ایران است كه تاثیر بسزایی بر روند تحولات تاریخی بعد از آن روز گذاشت. اگرچه این روز، بعد از انقلاب چند سالی به فراموشی سپرده شده بود اما در مقطعی دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و جنبش‌ دانشجویی برای سیاستمداران اهمیت یافت. ناصر فكوهی، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران و مدیر «انسان‌شناسی و فرهنگ» معتقد است كه حالا دیگر نمی‌توان از چیزی به نام جنبش دانشجویی صحبت كرد چرا كه به زعم او، دوره برخی تحولات عمده، متاثر از جنبش دانشجویی گذشته است. با این حال فكوهی، دانشجوی امروز را نیز بدون رسالت نمی‌داند. او معتقد است: وظیفه دانشجویان، دانشگاهیان، روشنفكران و نخبگان فكری نه دنباله‌روی از جامعه است كه یك نوع پوپولیسم عقیم به حساب می‌آید و نه فرو رفتن در توهم نقش هدایت جامعه بلكه پرداختن به كار خودشان یعنی كار فكری و كمك به درك و بهبود سازوكارهای جامعه در مواردی است كه امكان چنین كار را دارند و این كار را باید در فروتنی مطلق انجام دهند.

ویلهلم دیلتای یكی از فیلسوفان هرمنوتیك دوره كلاسیك است كه نقش بسیار مهمی در بسط علم هرمنوتیك داشته است. بیشترین سهم دیلتای در فلسفه تحلیل معرفت‌شناسانه وی از علوم انسانی و دفاع از ارزش و جایگاه آن است. بررسی علل توجه دیلتای به علوم انسانی نشان می‌دهد كه دوران دیلتای با طرد كامل علوم انسانی و رشد و بسط بی‌سابقه دانش تجربی یا علوم طبیعی مقارن بود. دیلتای در واكنش به سیطره علوم طبیعی كوشید تا مقدمات عینیت‌بخشی به علوم انسانی را فراهم كند و ارج و اعتباری همانند علوم طبیعی برای آن پیدا كند.