گفتگو

انور خامه‌یی در آستانه 100 سالگی (متولد 1295) همچنان پذیرای روزنامه‌نگاران و اهل مطبوعات است تا با وجود كهنسالی و بیماری درباره گذشته‌های دور و خاطرات پر فراز و نشیبش از تاریخ معاصر ایران صحبت كند. دو سال پیش در سالمرگ دكتر ارانی به منزل او در گوهردشت كرج رفتم و این‌بار برای یادآوری خاطراتش درباره دكتر سید‌حسین فاطمی (1333-1296) . وزیر امور خارجه جنجالی دكتر مصدق كه یك سال پس از كودتا دستگیر شد و بعد از محاكمه در 19 آبان ماه اعدام شد. شهادت مظلومانه دكتر فاطمی از 60 سال پیش تاكنون سبب شد كه هیچگاه امكان انتقاد به برخی عملكردهای او ممكن نباشد.

گفت وگو با احمد عزیزی پیشکسوت هنر تعزیه ندا سیجانی : تعزیه یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که به ثبت یونسکو رسیده و در دنیا تعزیه را با نام ایران می‌شناسند. به روایت تاریخ، این آیین از قدمتی سه هزار ساله برخوردار بوده و برخی از پژوهشگران این آیین را پیوسته به همراه مصائب و افسانه‌های تاریخی در کتب و فرهنگ‌های مختلف می‌دانستند. صاحبنظران پیدایش تعزیه را مشخصاً از ایران پس از اسلام و به واسطه الهام از ماجرای کربلا و شهادت مظلومانه امام‌حسین(ع) و هفتاد و دو تن از یارانش می‌دانند. شاید بتوان یکی از دوره‌های باشکوه تعزیه را در دوره ناصرالدین شاه قاجار دانست، در دوره‌ای که هنرمندان به واسطه هنر اصیل ایرانی با ساز و آواز و بهره گرفتن از ردیف‌های موسیقی (7 دستگاه و 5 آواز) به اجرای این هنر در حسینیه‌ها، بازارها و گاهی منازل شخصی می‌پرداختند.

موسیقی سوگ موسیقی خاصی است که تعاریف خاص خود را نیز می طلبد با فرارسیدن ایام سوگ در ایران، ماه های رمضان، محرم و صفر شاهد انواع و اقسام موسیقی های خیابانی هستیم که رنگ و بوی موسیقی ندارند اما حمایت می شوند. گفته می شود بخشی از کوتاهی ها به تاریخ برمی گردد و برخی نیز تابع مدیریت و شرایط ناصحیحی است که در آن اعمال سلیقه شخصی می شود.

دریا اُورس، رئیس بنیاد عالی فرهنگ، زبان و تاریخ آتاترک ترکیه، مولوی شناس و دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی چندی پیش به دعوت مؤسسه سروش مولانا به ایران آمد و در چهارمین همایش مهر مولانا که با موضوع <قلمروهای حاکمیت اخلاق> برگزار شد سخنرانی کرد. او را در هتل لاله ملاقات کردم. دکتر اُورس را انسانی مهربان و اندیشمندی منصف دیدم. برای گفت‌و‌گو با او چه بهانه‌ای بهتر از مولانا.

مناسک (rituals) به صورت ها و از دیدگاه های متعدد و بسیار متفاوتی تعریف شده اند، اما با رویکردی اجتماعی، می توان آنها را به مجموعه ای از کنش ها، حرکات، ابزارها و اشیاء، مهارت ها و شیوه های هماهنگی و با هم بودگی و دعاها و اوراد و روابط حسی و عاطفی، تعریف کرد که در یک نظم معنایی خاص قرار گرفته و نوعی تعلق به یک یا چند باور یا آیین دینی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی، قومی، و... را نشان داده و میان گروه های اجتماعی مبادله یا منتقل می شوند.

اشاره: ماهنامه تربیت که از سوی معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش منتشر می شود، عمری 28 ساله دارد اما ضمیمه سیاسی اجتماعی ماهنامه تربیت نشریه­ای است که از مهرماه امسال شروع به انتشار کرده است. در اولین شماره این ماهنامه (مهر 93)، بخش ویژه­ای به مقوله «داعش» اختصاص یافته که در آن گفتگویی نیز با سیدعلی موجانی پژوهشگر حوزه عراق درج شده است.

طاهره صفارزاده؛ شاعری كه در ابتدای دهه 40 به عرصه شعر و ادبیات ورود كرد و در ادامه با شعرهای متفاوتش، نظر همگان را به خود جلب كرد. دومین كتابِ او «چتر سرخ» از اساس به زبان انگلیسی نوشته شده بود و این نشان از تسلط شاعری جوان به زبان غیر مادری داشت و گویا شعرهای خیره‌كننده‌اش در آن كتاب دو شاعر بزرگِ قرن، بورخس و پاز را هم به تحسین وا داشت. در ایران نیز، بسیاری از منتقدان از او به عنوان یكی از استعدادهای درخور تامل شعر یاد می‌كردند، به ویژه با دفتر شعر «طنین در دلتا».

واقعه عاشورا، افزون بر جنبه تاریخی، امری قدسی و فرازمانی است، درسی است که سالار شهیدان، امام حسین(ع)، نه تنها به شیعیان که به عالم بشریت داده است؛ به این معنا که زیر بار ظلم نروند و از حق و حقوق خود و آنچه خداوند مقدر کرده دفاع کنند حتی به قیمت جان. بر همین اساس مورخانی چند در هر عصر و دوره‌ای به بازخوانی و بازنویسی واقعه عاشورا می‌پردازند، نویسندگان و شاعران در هر زمان شهادت آن حضرت و یارانش را دستمایه خلق ادبیات فاخر می‌کنند تا خاطره این واقعه را در دل و جان هر نسل تازه کنند. رسول جعفریان مورخ تاریخ اسلام و استاد دانشگاه تهران که راجع به عاشورا تحقیق و پژوهش کرده و مقالات متعددی در این زمینه نوشته است کتاب «تأملی در نهضت عاشورا» را توسط نشر علم منتشر کرده است. جعفریان علاوه بر این، کتاب‌هایی چون «تاریخ سیاسی اسلام» در دو جلد، «تاریخ خلفا» ، «سیره رسول خدا»، «سیره سیاسی امیرالمؤمنین(ع)» و ده‌ها عنوان کتاب دیگر در کارنامه‌اش دارد.

واقعه‌ حماسی‌ عاشورا برای‌ همه‌ بشریت‌، پیام‌ها و آموزه‌های‌ سازنده‌ و زندگی‌ساز دارد. مبارزان‌، جوانمردان‌، دانشوران‌، سیاستمداران‌، همه‌ و همه‌ از گفتار و رفتار امام‌حسین‌(ع) الگو گرفته‌اند. اما در این‌ میان‌ تعالیم‌ اخلاقی‌ آن‌ امام‌ شهید ویژگی‌های‌برجسته‌یی دارد كه‌ برای‌ هر انسانی‌ سازنده‌ و درس‌آموز است‌. ریشه‌های‌ این‌ رفتارها و منش‌های‌ اخلاقی‌، عقاید ژرف‌ و عمیقی‌ بود كه‌ به‌ خدا و قیامت‌ داشت‌. او با شناختی‌ عمیق‌ از خویش‌ و هستی‌ و پی‌ بردن‌ به‌ نقش‌ انسان‌ در هستی‌ به‌ تربیتی‌ شگرف‌ آراسته‌ شد.

وجود و اندیشه فلاسفه مسلمان مسئله ای است که در چند دهه اخیر به ویژه با پیدایش مستشرقین و انتشار تاریخ فلسفه های موجود مورد بحث و سوال بوده است. اخیرا دکتر نصرالله حکمت با انتشار چند کتاب که حاصل فرصت مطالعاتی ایشان در لندن در سال 1390 بودند، با ارائه و ادعای اینکه این فلاسفه مستقل از فلاسفه یونان هستند و جیره خوار فلاسفه یونان نیستند، به این مباحث می پردازد. وی معتقد است که فلسفه اسلامی با اثولوجیا که اثر کندی است، نه ارسطو یا نو افلاطونیان، شروع می شود و کندی را سرآغاز فلاسفه مسلمان می داند. به همین مناسبت در میزگردی که در خبرگزاری مهر برگزار شد به گفتگو با نصرالله حکمت و عبدالله صلواتی پرداخته ایم که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم.