اخبار

مرکز اسناد فرهنگی آسیا ۱۵ تیرماه ۱۴۰۱، نشستی تخصصی با محور معرفی و نقد کتاب « هرات، بررسی آثار باستانی و تاریخی از دورۀ تیموریان تا تشکیل کشور مستقل افغانستان» برگزار کرد. در این نشست که با حضور مریم مهدوی اصل مؤلف کتاب ارائه شد، سخنرانانی نیز دعوت شدند که هر یک با توجه به تخصص خود به مباحث کتاب و چگونگی تدوین آن اشاره کردند.

ششصدوبیست‌ونهمین شب از شب‌های بخارا به شهر هرات اختصاص دارد. این نشست در ساعت پنج عصر روزِ شنبه نهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ با حضور سردبیر مجله بخارا در ساختمان اتاق بازرگانی شهر مشهد برگزار می‌شود.

جدایی هرات از ایران یکی از مهمترین وقایع تاریخ ایران و افغانستان به شمار می‌رود. در دوره قاجاریه پافشاری ایران بر تملک هرات مورد اعتراض و هجوم انگلیس قرار گرفت در پی این تهدید ناصرالدین شاه دچار واهمه شد و مذاکرات صلح با این کشور را آغاز کرد که نتیجه این مذاکرات به عقد معاهده پاریس و جدایی هرات از ایران منجر شد.

نادرشاه افشار حدود خاوری ایران را به حدود تاریخی و باستانی آن رساند ولی با کشته شدن وی، قلمروی او فروپاشید. در قسمت اعظمی از بخش‌های خاوری ایران، احمد شاه ابدالی، حکومت سدوزایی یا درانیان را تأسیس کرد و در بخش‌های باختری و مرکزی خراسان پس از مدتی کشمکش، سرانجام نوه نابینای نادرشاه یعنی شاهرخ شاه افشار، حکومتی ضعیف و ناتوان ایجاد کرد، حکومتی که از اقتدار لازم بی‌بهره بود و در درون آن خوانین و قدرت‌های محلی صرفاً اطاعتی ظاهری از شاهرخ شاه افشار داشتند.

سوم بهمن ماه سال 1235 خورشیدی یک روز تاریک دیگر در تاریخ طولانی و پر از رویداد ایران بود. در این روز نیروهای اعزامی انگلستان به ریاست «اوت رام» پس از شش هفته نبرد خیابانی، بندر بوشهر و حومه آن را تصرف کردند تا دولت تهران مجبور به صرف‌نظر کردن از شهر هرات و غرب افغانستان امروز شود که از زمان تاسیس کشور ایران به دست کوروش همیشه بخشی وفادار از ایران و کانون فرهنگ و ادب ما بود.

سرپیچی کامران میرزا حاکم هرات از انجام تعهد اتی چون پرداخت خراج سالیانه، تهاجم به خراسان و تلاش برای تصرف سیستان، از جمله عواملی بود که محمد شاه را واداشت تا با لشکرکشی به هرات، هم کامران میرزا را تنبیه کند و هم این شهر را که وی در زمان حیات پدر تا چند قدمی فتح آن پیش رفته بود، مفتوح نماید.

در اواخرسدۀ نهم و دهم، سرایندگان، آهنگسازان و شعردوستان هرات آنقدر اشعار لسان الغیب، حافظ شیرازی را، که بار نخست در همین شهر اورا لسان الغیب خواندند، می سرودند، می نوشتند و ورد زبان داشتند که نسخه های گوناگونی از دیوان حافظ نگاشته شد و تفاوتهای آشکار میان نسخه های مختلف اشعار او به وجود آمد. دوست دانشمند دکتر محمد استعلامی استاد دانشگاه مک گیل، در کتاب حافظ به گفتۀ حافظ می نویسد که « صدها سال پیش از آنکه ما به دست غربیها نگاه کنیم، در نخستین سالهای قرن دهم هجری – دویست و چند سال پس از درگذشت حاقظ - یکی از ادیبان روزگار تیموریان، به نام خواجه عبدالله مروارید، می بیند که بسیاری از خنیاگران و قوّالان، شعرهای حافظ را غلط می خوانند و دستنویسهای دیوان هم غلطهای فاحش دارد.