اخبار

عهد ناصری از دوره های درخشان تاریخ خوشنویسی ایران است. چند تن از بهترین نستعلیق نویسان تاریخ در این دوره ظهور کردند، شیوه های نوی برای برآوردن نیازهای روز تجربه شد، و بسیاری از قالبها و شیوه های پیشین تکامل یافت. از علل پیشرفت خوشنویسی در دورۀ ناصرالدین شاه یکی زمینۀ مناسبی بود که در دورۀ پدران او – فتحعلی شاه و محمدشاه – مهیا شده بود

وقف نامه ای از انیس الدوله همسر سوگلی ناصرالدین شاه روی نسخه از بحارالانوار مجلسی برجای مانده که نشان می دهد او یک دوره کامل بحار را وقف کرده است. از این جهت که نشان دهنده برخی از فعالیت های زنان قاجاری در عرصه فرهنگ است، متن وقف نامه را تقدیم می کنم.

از زندگی خصوصی ناصرالدین شاه و حرمسرای او اطلاعات فراوانی در منابع و مراجع نیامده و هیچگونه کتاب امعی هم در این باره در دست نیست. حتی نوۀ دختری او دوستعلی خان معیرالممالک در کتاب رجال عصر ناصری تنها از «مهد علیا» مادر شاه نام برده و فصلی بدو اختاص داده و فصلی به خواهران شاه یعنی عزت الدوله خواهر تنی و عزالدوله خواهر ناتنی وی.

ناصرالدین شاه چهارمین پادشاه سلسلۀ قاجار در سال ق1264 برابر با 1848،در17 سالگی و پس ازدرگذشت پدرش محمد شاه بر تخت سلطنت نشست.وی از پادشاهانی است که به مواردی چون ،شکار ،سیاحت، گردش وتفریح و تعدد زوجات میل مفرط داشته است، و از 25 قرن رژيم شاهنشاهي در ايران، نيم قرن خاص اوست.

ناصرالدین شاه قاجار، اکثر اوقات سال را با اردویی که اردوی همایونی نام داشت در سفر و شکار به سر می برد و چون دوری از زنان را نیز بر نمی تافت،در این سفرها،اردوی حرمسرا هم‌ با تجهیزاتی جداگانه و بالطبع هزینه ای گزاف در جوار وی حرکت می‌کرده است. ولی در سفرهای سه گانه فرنگستان (سالهای۱۲۹۰،,۱۲۹۵ ۱۳۰۶ هـ ق ) همراه بردن زنان به دلایل متعدد امکان پذیر نبود،علی ایُ حال در غیاب حرمسرا ازنظارت و تماشای زنان فرنگی غافل نبوده و درجشنها و مهمانی هایی که به افتخار او ترتیب داده می شد

ناصرالدین شاه جمیعا چهار سفر به خارج از کشور داشته‌ است،اولین سفر وی سفر به عتبات عـالیات‌ می‌باشد که در سال ۱۲۸۷ هـ ق انجام گرفته‌ است،در این سفر عدهء‌ زیادی‌ از زنان حرم مانند سفرهای داخلی با وی همراه بوده‌اند.در سه‌ سفر فرنگستان که به ترتیب در سالهای ۱۲۹۰، ۱۲۹۵ و ۱۳۰۶ هـ ق صورت می‌گیرد،امکان این‌ امر را نمی‌یابد،به‌طوری که در سفر اول‌ که‌ از مـحیط فـرنگستان بی‌اطلاع بوده علاوه بر زنانی که تا انزلی وی را همراهی می‌کنند

امروز باید برویم به شهر وین و تماشای اکسپوزسیون exposition ، صبح برخاستم ، هوا بواسطه باران دیشب و ابر امروز که از تفضلات غیبی خداوند تعالی بود، بسیار سرد و خنک بود والا با گرمای شدید و گرد و خاک راه شهر بسیار بسیار مشکل بود رفتن به شهر . بسیار شکر خدا را کرده ، رخت پوشیدم ، سوار شده رفتم . همه شاهزاده ها و غیره بجز نصرت الدوله و علاء الدوله و عضدلاملک ، امین السلطان ، محمد علی خان ، عرفانچی و بعضی دیگر ، همه در رکاب بودند .

بخشی از خاطرات ناصرالدین شاه قاجار در پطرزبورگ و ملاقات با امپراطور روسیه(سفر اول فرنگستان): روز [پنجشنبه]۲۴ ربیع الاول: صبح در راه آهن برخاستم.........باز راندیم تا نزدیک شدیم به گارِ پطر[زبورگ].لباس پوشیده [با] جقه و آویز الماس، شمشیر الماس و غیره حاضر شدیم. کالسکه در gar گار ایستاد، امپراطوردمِ درِ کالسکه ،با ولیعهد و پسرهای دیگر امپراطور با همه خانواده سلطنت و همه جنرالها که زیاد از حد بودند ایستاده بودند. امپراطور الکساندر دوم با کمال تعظیم و تکریم، مارا پذیرفت

بررسیها و تحلیلهاي تاریخی مبتنی بر مستندات، نقش مهمى در روشن کردن اسرار و حقایق تاریخى دارند. در این میان، مکتوبات و اسنادى که نمایندگان سیاسی کشورها به دولت خود ارائه مى کنند، از بهترین گواهان جریانها و اتفاقات سیاسی است. این سند، بازگو کنندة مأموریت محرمانه و مستقیم ناصرالدین شاه قاجار به حسنعلى خان گروسى، سفیر ایران، مبنى بر گفتگو با ناپلئون سوم، امپراطور فرانسه، در خصوص تصمیم سفر شاه به فرنگ و چگونگى انجام آن است که علاوه بر اهمیت تاریخى موضوع سند و عدم انتشار آن، طرفین گفتگو نیز حایز اهمیت هستند.

گزیده‌ای از سفرنامه‌های تاریخی (در دو بخش موضوعی «ایران از زبان اروپاییان» و «جهان از نگاه ایرانیان») در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک به نمایش درآمده است. به نقل از روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، این نمایشگاه در دو بخش موضوعی «ایران از زبان اروپاییان» و «جهان از نگاه ایرانیان» پاره‌ای از سفرنامه‌های موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک را به نمایش گذاشته است.