اخبار

می دانیم تقی زاده زمانی که در برلین زندگی می کرد از طرف دولت ایران ومأمور مذاکره برای انعقاد قرارداد تجارتی میان ایران و شوروی شد و حدود یک سال در مسکو مشغول بدان کار بود. اما قرارداد به امضا نرسید و تقی زاده به برلین برگشت.

مقصود از این مقدمه شرح حالمرحوم فروغی (میرزا محمدعلی خان ذکاءالملک) نیست – چه به عقیدۀ من در آن باره کتابی جداگانه باید نوشت که مشتمل باشد بر شرح آثار و سرگذشت زندگانی سیاسی و ادبی وی و پدرش مرحوم میرزا محمدحسین خان فروغی اصفهانی صاحب روزنامۀ تربیت – و جدش آقا محمد مهدی ارباب مؤلف کتاب نصف جهان در تاریخ اصفهان - و دیگر رجال بزرگ این خاندان که هریک به نوبت خود بهره یی از خدمات ادبی و سیاسی دارند و از مفاخر روزگار خویش شمرده می شوند.

1- سؤال از نسبت «روشنفکران» و «غرب» چه به شکل مطالعۀ موردی و چه در قالب بررسی موضوعی و مفهومی با پرسش های تاریخی، به تعبیر قدما، موضوعی سهل ولی ممتنع می باشد. جنبۀ سهل و آسان آن در وفور شنیده ها و مطالعات کلی و جُنگ وار پیرامون غرب یا روشنفکران نهفته، و جنبه ممتنع بودن آن دست کم در چند زمینه از حساسیت خاصی برخوردار است.

محمدعلی فروغی(1254-1321شمسی) یکی از اهالی فرهنگ و سیاست در دوران معاصر کشور ماست که تصویرهای گوناگونی از او وجود دارد. برخی او را صرفاً به عنوان سیاستمداری می شناسند که در انتقال قدرت از قاجار به پهلوی و تداوم آن در شهریور 1320 نقش مهمی ایفا کرد.

ما اهل فلسفه، فلسفه اروپایی را از یک «سیاستمدار» و البته «سیاستمدار بافضل» آموخته‌ایم و هنوز هم فلسفه را از طریق سیاست می‌آموزیم.

استمداد محمدعلی فروغی رئیس انجمن آثار ملی برای بنای مقبره فردوسی

اندیشه سیاسی محمدعلی فروغی در نظر و عمل با کمی تأمل می‌توان مهمترین دستاورد سلطنت ناصرالدین شاه قاجار را به مدد مسافرتهای وی به فرنگ، رفتن برخی از محصلیّن ایران به غرب برای فراگیری علوم جدید و افزایش آگاهی عمومی و گسترش تحصیلات در میان طبقه متوسط جامعه دانست

یار مهربان. این ترکیبی است که به واسطه خاطره‌ای از سال‌های دور هماره ما را به یاد «کتاب» می‌اندازد. توصیفی به یادگار مانده از کتاب کلاس اول ابتدایی و شعر عباس یمینی‌شریف در ستایش کتاب و کتاب‌خوانی که روزگاری از حفظ می‌خواندیمش. روزانه صدها و بلکه هزاران دانشجو، محقق و پژوهشگر در خانه‌ها و کتابخانه‌ها به همراهی این «یار مهربان» می‌نشینند و بر دانسته‌های خود می‌افزایند. کتابخانه‌ها از جمله مهمترین مراکز فرهنگی و تعدادشان معرف فرهنگ‌دوستی مردمان هر شهر است. در گوشه و کنار تهران نیز کتابخانه‌های فراوانی هستند که هر یک روزانه میزبان گروه کثیری از افراد علاقه‌مند به مطالعه می‌شوند و اما کمتر کسی است که از تاریخچه شکل‌گیری جایی که ساعت‌های متمادی از روزش را در آن‌ها می‌گذراند، باخبر باشد.

مال و ثروت خودبخود نعمت و دولت نیست، نعمت آنست که قوه و قدرت بر تحصیل مال و استفادۀ از آن داشته باشیم و برای مملکت هم فقر واقعی فقر مال نیست، فقر رجال است که موجب بی‌قابلیتی ملت می‌شود و قابلیت ملت جز به وسیلۀ دانایی و هنرمندی نتواند بود، و ملت دانا و هنرمند نمی‌شود مگر این که افراد دانشمند با لیاقت فراوان داشته باشد، بنا براین از جمیع خدماتی که صاحب‌اختیاران مملکت ما در این دوره کرده‌اند آن که بی‌شایبه و شبهه مفید خواهد بود اقداماتی است که در تربیت جوانان وطن کرده و می‌کنند

متن استعفای رضا شاه از سلطنت با خط و انشای محمد علی فروغی