اخبار

واقعه عاشورا را همه می‌دانیم كه از نادر وقایع تاریخ بشر است كه ویژگی‌های اختصاصی دارد. ما با واقعه‌ای روبه‌رو هستیم كه نظیرش را بدون اغراق پیدا نمی‌كنیم. آنچه در این واقعه رخ ‌داده، آشكار شدن جلوه معرفت الهی در وجود انسان‌هایی گرانقدر، آن‌هم در میدان آزمون‌های سخت و سهمگین است. میدانی كه در آن شناخت و معرفت اشخاص، ایمان و یقین آنها در محك آزمایش گذاشته می‌شود.

پی بردن به علت غایی و راز و رمز احکام، کمک شایانی است برای به‌جا آوردن هرچه مطلوب‌تر آن فریضه. از این‌رو برای درک و شناخت علت تشریع صوم و روزه‌داری ماه مبارک رمضان نزد اندیشمند فرهیخته دکترسید محمدرضا بهشتی، پژوهشگر و استاد فلسفه دانشگاه تهران رفتیم تا درمجالی اندک به‌ طرح گوشه‌هایی از حکمت روزه و روزه‌داری بپردازد. حاصل این گفت‌و‌گو که به‌صورت گفتاری تنظیم شده است تقدیم علاقه‌مندان به معارف دینی می‌شود.

محمدرضا بهشتی در نشست «رهیافت تاریخی به اندیشه‌های فلسفی»: رهیافت تاریخی به جانب اندیشه‌ها و مفاهیم فلسفی یکی از رهیافت‌های چندگانه به موضوعات فلسفی است. این رهیافت صرفاً از روی علاقه تاریخی به این موضوعات صورت نمی‌گیرد چراکه تاریخ فلسفه نه رشته‌ای برون‌فلسفی بلکه جزو فلسفه و برای فهم اندیشه‌های فلسفی ضروری است.

فلسفه، تلاشی در میانه بیم و امید است. سخن بر سر فلسفه است نه فلسفه به‌عنوان یک رشته آکادمیک یا حوزوی که جماعتی به‌عنوان معلم و جماعتی به‌عنوان دانشجو و طلبه به آن اشتغال دارند، مدارجی را طی و مدارکی را اخذ کرده‌اند، آثاری را نگاشته و چاپ می‌کنند؛ خلاصه چرخ این اشتغال را همیشه در گردش می‌گذارند؛ فلسفه‌ای که نسبتش با سرزمین و زمانه‌ای که در آن بسر می‌بریم نامعلوم است و اگر اساساً دغدغه و پرسش داشته باشد نه برآمده از «زندگی» است و نه به آن باز می‌گردد؛ بلکه مقصود فلسفه‌ای است که از متن «زندگی» آغاز می‌شود و سرآغازش همان‌طور که از افلاطون و ارسطو شنیده‌ایم «حیرت» است

تفاوت میان اخلاق و حقوق از جمله مسائلی است که در طول تاریخ اندیشه فلسفی در حوزه عقل عملی وجود داشته است. آیا فصل ممیزی بین حقوق و اخلاق وجود دارد؟ برخی بر این باورند می‌توان این وجه تمایز را در مفهوم الزام یافت. باید و نبایدها در هر دو عرصه اخلاق و حقوق وجود دارد، با این تفاوت که در حقوق علاوه بر اخلاق «الزام» نیز هست.

محمدرضا بهشتی گفت: اخلاق و حقوق برای موجود خردورز مرید یعنی صاحب اراده معنی دارد و بدون این دو شرط، اصلا اخلاق و حقوق معنایی ندارد.

سید محمدرضا بهشتی، استادیار گروه فلسفه دانشگاه تهران در نشست نقد و بررسی کتاب «بنیاد آموزه‌ فراگیر دانش» با اشاره به لزوم توجه به فلسفه به‌عنوان پایه‌ای از عمل و زندگی گفت: فیشته، معتقد است که فلسفه باید فعلیت و تحقق پیدا کند.

اشاره: آنچه در پي مي‌آيد، بخش دوم و پاياني گفتگوبا استاد بهشتي است به نقل از ماهنامه اطلاعات حكمت و معرفت.

فرهنگ‌نامه تاريخي مفاهيم فلسفه مجموعه‌اي سيزده جلدي است و انتشارش به‌تدريج از سال 1971 آغاز شد و جلد سيزدهم آن در سال 2004 به پايان رسيد. اين فرهنگ‌نامه آلماني شامل 3712 مدخل در زمينه مفاهيم فلسفه در شاخه‌هاي مختلف آن و نيز مفاهيم مشترک ميان فلسفه و ساير رشته‌ها، از جمله زيباشناسي و نظريه هنر، تاريخ و نظريه فرهنگ، زبان‌شناسي، ادبيات و خطابه، اخلاق، تعليم و تربيت، علوم سياسي، روان‌شناسي، روانکاوي و روان درماني و جامعه‌شناسي، اقتصاد، اديان، الهيات و عرفان، رياضيات و منطق، فيزيک، علم هيئت، جغرافيا، زمين‌شناسي، زيست‌شناسي و طب است.

اقعه عاشورا به گواه تمامی مورخانی که با این واقعه روبه‌رو شده‌اند، یک واقعه استثنایی است. چرا؟ ما می‌شنویم که در محرم سال 61 هجری قمری عده قلیلی توسط سپاه کثیری به شهادت رسیدند. از این نمونه‌ها در تاریخ فراوان داریم. می‌شنویم که این کشتار به صورت فجیعی صورت گرفته است. باز هم در تاریخ نمونه چنین وقایعی کم نیست. می‌شنویم که اینها افراد فضیلت‌مندی بودند، صاحب فضیلت هایی بودند و کشته شدند. باز هم ممکن است در تاریخ وقایع زیادی را سراغ داشته باشیم که در آن افراد فضیلت‌مندی مظلومانه توسط عده کثیری کشته شده باشند.