اخبار

نیکولو ماکیاولی، سیاستمدار و فیلسوف سیاسی عصر رنسانس ایتالیا، صاحب مقام در جمهوری فلورانس، که کتاب مشهورش شهریار (ll Principe) برای او نام و ننگِ "بی خدایی ضدِ اخلاق " را به ارمغان آورد، در سوم مه ۱۴۶۹ در فلورانس ایتالیا متولد شد و به تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۵۲۷، در همان شهر، درگذشت.

ماکیاولی از جمله نام‌های خاصی است که در گفتارهای عمومی بسیار کاربرد دارد. آنچه همگان عمدتاً به او ارجاع می‌دهند مربوط است به عمده بحث‌های او در کتاب «شهریار» که نظریه‌ای بود برای زمامداری و حکومت بر مردم. نظریه‌ای که او بنیاد آن را حول روش و هدف در سیاست تعریف کرد: هدف عمل سیاسی دستیابی به قدرت است و بنابراین محدود به هیچ حکم اخلاقی نیست و استفاده از هر وسیله‌ای در سیاست برای پیشبرد اهداف آن مجاز است.

اگر فردی تازه‌وارد در دنیای سیاست هستید که می‌خواهد سریع به بالاترین مقام در یک دموکراسی دست یابد، چگونه باید این کار را انجام دهید؟ شما می‌توانید کار خود را با مطالعۀ کتابی آغاز کنید که یک کارگزارِ ایتالیایی بی‌پول آن را ۵۰۰ سال پیش نوشته است. طبق این کتاب، سریع‌ترین راه آن است که، از آغاز بخت یار شما باشد، با مقدار زیادی پول ارثیه و امتیاز ارتباطات خانوادگی.

خواجه پس از طرح ایده خود برای تثبیت قدرت و حفظ ثبات، در نخستین بند فصل چهلم یادآور می‌شود: «به هر وقتی، حادثه‌ای آسمانی پدیدار آید و مملکت را چشم بد اندر یابد و دولت یا تحویل کند و از خانه‌ای به خانه‌ای شود [تغییر سلطنت] و یا مضطرب گردد، از جهت فتنه و آشوب و شمشیرهای مختلف و کشتن و سوختن و غارت و ظلم.

ماکیاول از اندیشمندانی است که نظریه‌پردازان تعابیر و برداشت‌های گوناگون از اندیشه‌هایش دارند. او با گسست از منطق اخلاقی سیاستنامه‌نویسی، شالوده‌ای نو برای بنیادگذاری سیاست فراهم کرد که آغاز دورانی تازه در تاریخ اندیشه سیاسی است. او دریافتی از قدرت سیاسی به‌ دست داد که با الزامات زمان سازگار بود؛ الزاماتی که با «منطق» از سویی و «اخلاق سنتی» از سوی دیگر همخوانی نداشت.

نیکولو ماکیاولی یکی از فیلسوفان سیاسی است که به شرح و ویژگی‌های پادشاهی می‌پردازد و به روشنی توضیح می‌دهد که یک پادشاه چه ویژگی‌های اخلاقی‌ای باید داشته باشد. نکته جالب در مورد ماکیاولی استفاده او از کلمه «virtù» است به معنای عشق و هنر که در حالت معمول به معنای فضیلت در زبان انگلیسی نیز ترجمه می‌شود. ماکیاولی از این لغت ایتالیایی برای توصیف یک شاه واجدشرایط پادشاهی استفاده می‌کند. البته آنچه ماکیاولی از این شرایط توصیف می‌کند، ایده‌آل ما نیست.

مردی که آوازه بدنامی‌اش سده‌ها بر سر زبان‌هاست و کمتر کتاب و نظریه‌پرداز سیاسی است که درباره اندیشه‌ها و رفتار سیاسی وی سخن نگفته باشد. وی با نوشتن دو کتاب «گفتارها» و «شهریار» شهرت یافت؛ کتاب‌هایی که قرن‌هاست جامعه بشری را عذاب داده است.