اخبار

روز سی‌ام آبان‌ماه که مصادف با روز جهانی فلسفه است به پیشنهاد انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به عنوان روز «فارابی» در تقویم ملی ایران به ثبت رسیده است. این نامگذاری به آن دلیل است که «فارابی» را بنیانگذار حقیقی فلسفه در تمدن اسلامی می‌دانند.

ابن‌خلکان، فارابی را بزرگترین فیلسوف مسلمان می‌داند. آثار این متفکر بی‌نظیر مسلمان از یک سو و پیشگامی‌اش در طرح مباحث فلسفی از دیگر سو و تأثیری که بر فلاسفه بعد از خویش گذاشت، سبب شد وی را مؤسس فلسفه اسلامی بدانند.

حسن بلخاری گفت: پیش از فارابی، در تاریخ فلسفه اسلامی ابو اسحاق کندی را داریم و برخی ترجیح می دهند او را اولین فیلسوف بدانند، ولی کسانی که میان آثار فارابی و کندی بررسی تطبیقی می کنند، فاصله را بسیار بالا ارزیابی می کنند و از این نظر کندی بیشتر یک مترجم است تا فیلسوف؛(البته مترجمی بسیار فاضل و اندیشمند) ولی فارابی بنیاد گذار اندیشه و منتقد یونان است و درحقیقت مبنا و مایه فراوانی برای بنیانگذاری فلسفه اسلامی دارد .

کتاب «فارابی و بنیان‌گذاری فلسفه سیاسی اسلامی» نوشته محسن مهدی، فیلسوف پرآوازه عراقی ‌ـ ‌ایرانی با ترجمه محمداحسان مصحفی به همت انتشارات حکمت منتشر شد.

تلاش جستار حاضر آن است که رویکرد فارابی را نسبت به موضوع زبان در حیطه فلسفه زبان دریابد. در این راستا، نخستین چالش پیش رو، پرسش از چیستی ماهیت زبان است. فارابی با طرح سه معنای نطق، در پی بیان سطوح مختلف زبانی است. درجات سه گانه نطق یا زبان، ارتباطِ بیان الفاظ و کلمات را با قوای ادراکی موجود در نفس انسان و نیز قوه تعقل آشکار می نماید.

رئیس انجمن مفاخر و آثار فرهنگی، فارابی را از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی دانست و گفت: فارابی به دلیل تسلط بر دانش‌های گوناگون، جامع الاطراف و دانشمند نوع بشر است و تنها به ایران و اسلام تعلق ندارد.

تاریخِ دیدگاه‎های مسلمانان دربارۀ جنگ اغلب با اتکای صرف بر ادبیات فقهی اسلامی و به بهای فروگذاردن ابعاد اخلاقی موجود در دیگر متون و گفتمان‎ها نگاشته شده است. در اینجا می‎کوشیم تا برخی از نمایندگان برجستۀ دیدگاه‎های فلسفی، کلامی و صوفیانۀ ایرانیان در باب جنگ و صلح را به بررسی گذاریم؛ این متفکران کلاسیک عبارتند از ابونصر فارابی، خواجه‌نصیرالدین طوسی، ابوعلی مسکویه، ابوحامد غزالی.

خاستگاه اجتماعی و انسان شناسی هنرمندان و هنرهای سرزمین های اسلامی در گذشته، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت و ضرورت این تحقیق این است که بعضی از اندیشمندان معاصر خاستگاه اجتماعی هنرها در سرزمین های اسلامی را به بادیه نشینی نسبت داده اند. هدف از انجام این تحقیق این است که دیدگا ه نخستین تیتوس بورکهارت درباره ی خاستگاه اجتماعی و انسان شناسی هنر اسلامی در یک بررسی تطبیقی با دیدگاه های اندیشمندان مسلمان مورد بررسی قرار گیرد.

مهدی عباس زاده، عضو هیئت علمی گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و معاون امور آموزشی و پژوهشی این پژوهشگاه است که چندی است در خصوص نظام معرفت شناسی در فلسفه فارابی به تحقیق و بررسی می پردازد. به اعتقاد او، اکثر محققانی که در داخل و خارج کشور به فارابی توجه کرده اند، توجه شان معطوف به مباحث فلسفه سیاسی فارابی بوده است و این موضوع باعث شده که ما از مباحث مابعدالطبیعی و معرفت شناسی که فارابی در آثارش مطرح کرده، غافل شوند.

متافیزیک آنطور که ابن‌سینا در «شفاء» در نظر گرفته، توضیح عقلانی همه هستی است. ابن‌سینا مشتق‌شدن همه چیز از هستی، ابدیت هستی و نیز نفی شناخت آنچه مجزا از منبع هستی است را در شفا توضیح داده است. ابن‌سینا برای هر علمی، موضوعی در نظر گرفته و علوم را به دو شاخه نظری و عملی تقسیم کرده است. از نظر او، علم نظری دانشی است که موضوعش مستقل از ماست، در حالی که علم عملی برای ما کاربرد دارد.