اخبار

روایت‌هایی از عباس میرزا، به بهانه سالگرد انعقاد قرارداد ترکمانچای «عمر من برای راحتی اهالی ایران صرف شد. آنان را فرزند و برادر خود دانسته و راحت آنان را بر خود مقدم داشتم.» این فرازی از آخرین وصایای سیاسی مردی است که عمر خود را برای ایران صرف کرد و در دهم جمادی الثانی 1249 نگران از سرنوشت اهالی ایران، چنانچه در یکی از واپسین نامه‌های خود آورده بود «جان من در راه دولت صرف و باید تمام شود»، سرانجام جان خود را صرف دولت و ملت کرد.

جنگ‌‌های روسیه و عثمانی با ایران در دوران قاجار بنا به دلایلی همچون به رسمیت نشناختن اقتدار حکومت قاجاریان بر کل کشور به عنوان دولتی متمرکز بود. این طرز تلقی را می‌‌توان از عدم تعیین سرحدات مشخص برای کشور به عنوان یکی از مسائل اساسی دوره سلطنت فتحعلی شاه دریافت.

پس از قتل آقا محمدخان قاجار، هرج و مرجی بی اندازه در فرماندهی سپاه ایران روی داد. مؤسس سلسلۀ قاجاریه، صرف نظر از خصائل و ویژگی های اخلاقی او - که در کتاب های تاریخی آمده است – از لحاظ سیاست خارجی، می توان وی را به منزلۀ سدّی در برابر تجاوزات روسیه به مرزهای شمالی ایران به حساب آورد؛ چرا که به خوبی می توانست از تهاجمات و تجاوزات سپاه روسیه به ایران و سربازان تزاری به سرحداّت شمالی ایران جلوگیری کند.

دغدغه اصلی این پژوهش در واقع اصلاحاتی است که اولین بار به سبک غربی در دوره ولیعهدی عباس میرزا، پسر دوم فتحعلی شاه، دومین شاه قاجار و با خواست او عملی گردید. اصلاحاتی که شاید اولین گام در راهی بود که بعدها ایران را به سوی تجدد به سبک غربی پیش برد.

یورش روسها به ایران درسال1218ه ق ./1802م .نخستین عاملی بود که عباس میرزا وزیر فرزانه اش، میرزا عیسی قائم مقام را به واقعیت انحطاط دیرینه ایران زمین، واقف ساخت و باعث شد تا ولیعهد فتحعلی شاه که به تعلیم و هدایت میرزا بزرگ از سفاهت و رذالت درباریان فاصله گرفته و به ترقی و اعتلای کشورش می اندیشید،برای نجات ایران از انحطاط و هدایت آن به سوی ترقی، دست به اصلاحاتی زند که این اصلاحات ، از سوی مورخان همان دوران، به ایجاد بنای جدید، اشتهار یافته است.