اخبار

رضا اسماعیلی می‌گوید: بسیاری از شعرهایی که به نام آیینی سروده شده‌اند ظاهر آیینی دارند اما در محتوا و مضمون در تقابل با آموزه‌های آیینی هستند. این شاعر درباره مهم‌ترین آسیبی که شعر آیینی روزگار ما را تهدید می‌کند اظهار کرد: مشکل اصلی این است که ما از بحث توحید در شعر آیینی غافل شده‌ایم؛ در حالی‌که جان‌مایه تعالیم دینی و معارف قرآنی، اصل توحید، خداپرستی و یکتاپرستی است. بعد از انقلاب وقتی شعرهای شاعران با موضوع مذهبی و آیینی را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم با موضوع توحید یا خداوند که اصل و اساس دین اسلام است کمتر شعری گفته شده؛ آن‌قدر که معدود و انگشت‌شمار است و حتی به اندازه جمع‌آوری یک جلد کتاب هم نیست.

اگر بخواهیم به مرور تاریخچه شعر اجتماعی بپردازیم، باید به عصر مشروطه یا «دوره بیداری»، برگردیم و به بررسی کارنامه ادبی شاعرانی چون: ملک‌الشعرای بهار، فرخی یزدی، میرزاده عشقی، عارف قزوینی، نسیم شمال و … بنشینیم. البته پیش از مشروطه نیز در شعر شاعرانی همچون مسعود سعد سلمان و ناصر خسرو رگه‌های قابل تأملی از شعر اجتماعی قابل ردیابی است.

بی هیچ مقدمه‌ای، در این یادداشت قصد دارم به رمزگشایی وجوه دیگری از شعر دینی و آیینی بپردازم. وجوه و ابعادی که ما را در شناخت کامل‌تر این گونه ادبی یاری می‌کند. در واقع هدف اصلی از نگارش این یادداشت، تبیین و تحلیل وجوه تمایز «شعر مذهبی» و «شعر معنوی» است. شاید بعضی قائل به چنین تفکیکی نباشند و بگویند معنویت جز تفکیک ناپذیر هر مذهبی است.

این که در شعر انتظار بر روی این باور غلط پای بفشاریم که «بدون امام زمان گردش روز و شب پوچ و بی معناست، فصل ها تکراری و گرفتار دور و تسلسلی باطلند. موید این حقیقت است که درک و دریافت ما از فرهنگ انتظار، برداشتی صرفا احساسی و غیرمنطبق با آموزه های اصیل دینی است،شناختی سطحی و عامیانه .

رضا اسماعیلی می‌گوید واکنش شاعرانه به رویدادهای مهم جهان سفارشی از درون شاعر به اوست و نباید آن را منفی انگاشت.

شعر هنر زبان است و در طول تاریخ به عنوان رسانه‌ای مهم و اثرگذار توانسته به رسالت خود در رابطه با انتقال پیام و مفهوم مؤثر باشد. از زمانی که شعر فارسی با مفاهیم دینی و مذهبی همراه شد، در دامن اسلام و قرآن پرورش یافت و بیش از پیش اوج گرفت. یکی از ابعاد شعر آئینی فارسی بیان رخدادها و حوادث شکوهمند زندگی ائمه اطهار(ع) است که تاکنون به حیات خود ادامه داده است.

احمد عزیزی از شاعران نسل اول انقلاب و همراه و هم نفس بزرگانی چون سلمان هراتی، سید حسن حسینی، قیصر امین پور، نصرالله مردانی، و سپیده کاشانی بود. شاعری که نامش بیشتر با مثنوی‌های درخشان و شطحیاتش در اذهان تداعی می شود. مثنوی‌هایی با طراوت، جاندار و «از جنس زمان»…

اگر به عنوان یک شاعر آیینی و عاشورایی، جانی بصیر، فطرتی بیدار و گوشی شنوا داشته باشیم، امروز نیز ندای «هل من ناصر ینصرنی» حسین(ع) را بلندتر و رساتر از مُحرم سال ۶۱ خواهیم شنید و امروز نیز توفیق همراهی و هم‌رکابی با حضرتش را خواهیم داشت؛ چرا که شعار هنوز و همیشه حسینی شعاران چیزی جز این نیست که در راه پر افتخار آن امام همام به فیض شهادت نائل گردند: «یَا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیما»

بررسی علت انحطاط و از خود بیگانگی مسلمین؛ مسئله‌أی است که در طول صد سال اخیر توجه بسیاری از اندیشمندان مسلمان را به خود جلب کرده است. این که چرا مسلمانان بعد از گذر از دوران طلایی عزت و افتخار به یکباره به ضعف و انحطاط کشیده شدند، مسئله ای است که معلول عوامل بسیاری است. هر چند که بررسی این عوامل، خود محتاج تألیف کتابی مستقل است. ولی در یک جمله می‌توان گفت که از بین رفتن وحدت مسلمین و ایجاد شکاف بین امت واحده اسلامی از عمده‌ترین عوامل این ضعف و انحطاط به شمار می‌رود.