اخبار

سید‌عباس صالحی،‌ نیشابور را گنجینه ماندگار تاریخ ایران خواند که در میان این گنجینه، خیام چون ستاره‌ای می‌درخشد. وی گفت: در تاریخ ایران دانشمندان و فیلسوفان فراوان داشته و داریم، اما خیام در ابعاد گوناگون فلسفه، نجوم، ریاضیات و شعر در زمان خود و پس از آن مشهور بود.

خواجه، امام، حکیم، غیاث‌الدین عمربن ابراهیم خیام، یکی از بزرگان دانشمند و دانشمندان بزرگ در گسترۀ دانش ریاضی، ستاره‌شناسی، فلسفه و موسیقی است. آوازۀ بلند او در ایران و جهان بیرون از شهرت علمی و شخصیت دانشی او، برای سرودن رباعی‌های کم شمار ولی بسیار لطیف و عمیق و پرمعنی جانانه‌ای است که همواره خوانندگان و ستایندگان بسیار داشته است.

هم‌اندیشی ادب و اندیشه از فردوسی تا خیام با حضور علما، استادان، فرهیختگان و دوستداران علم و دانش در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

حکیمان فردوسی و خیام: استاد جلال خالقی مطلق در مقاله وزین خود با عنوان «شاهنامه فردوسی»(مذکور در دانشنامه زبان و ادب فارسی) آبشخور اصلی برخی اندیشه‌های خیامی در موضوع ناپایداری و بی‌اعتباری جهان را شاهنامه فردوسی می‌داند. معنایی قابل تامل و البته قابل بحث.

خیام نه عارف به معنای متعارف کلمه است (گیرم بسیاری از اهل تصوف او را از خود می دانند)، و نه فیلسوفی مشایی ست، نه فقیه است و نه شاعر عهد خود – چرا که شخصیت شاعر او به دقت تمام زیر ظاهر دانشمندش پنهان بود و نخستین اشاره به چند رباعی او بیش از یکصد سال پس از مرگش کشف شد. با این حال می دانیم که این انسان بی بدیل، ریاضی دانی برجسته و منجمی پرآوازه بود که تقویم خورشیدی را اصلاح کرد و در اکثر علوم دوران خود استادی مسلم بود.

میان ابوالعلا معری ، خیام و حافظ همسویی هایی وجود دارد که همه این اشتراکات نه در اثر تاثیر مستیم آنها از یکدیگر است . اشتراکات فکری حافظ و خیام را می توان در سه مقوله : خدا ، انسان ، جهان بررسی کرد . بیگمان زیر بنای فکری خیام، ارسطویی است و زیر بنای فکری حافظ افلاطونی و اشراقی است .

ایلیا ابوماضی شاعر معاصر لبنانی مهاجر به آمریکا، یکی از شعرای عرب است که بسیار تلاش کرده است تا قصیده‌های خود را به شیوه افکار خیامی نزدیک سازد. ابوماضی در ترازوی منتقدان، به شاعر متفائل (خوشبین) مشهور است.

بعد از گذشت دو قرن از وفات حکیم پرآوازه ایرانی عمر خیام بود که جامعه علم و ادب جهانی از وجود رباعیات خیام با خبر شد. از همان ابتدای بروز و ظهور رباعیات کسانی کوشیدند که در سرودن رباعی از خیام پیروی کرده، و دانسته یا ندانسته بر تعداد آن‌ها بیفزاید. تا جایی که امروزه حجم عظیمی از آن‌ها را می‌توان در کتاب‌ها و سندها مشاهده کرد. تعداد رباعیات منسوب به خیام، در برخی نسخه‌ها به کمتر از (۸۰) و در برخی دیگر به بیش از (۱۲۰۰) عدد می‌رسد.

نویسنده، در این جستار کوشیده است تاحکیم عمرخیام را با نگاهی عقلانی بنگردو قضاوت نهایی را نیز به عهده دانشمندان فرهیخته گذارد.بدین جهت، این حکیم فرزانه از سه منظر، مورد بحث وکاوش قرار گرفته است؛یکی از زاویه دید معاصران فرهیخته وی تاسده نهم؛دو دیگر، از نگاه محققان جهان معاصر ؛سه دیگر، بررسی مضامین رباعیات آن شاعر وارسته.

مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ خواجو، با برگزاری سی‌وچهار نشست به پایان رسید. در این ۳۴ نشست، ۲۵ استاد ادبیات فارسی درباره‌ زندگی و زمانه ‌خواجو، خاستگاه و پایگاه جغرافیایی‌اش، تأثیرپذیری خواجو از سعدی، تأثیرگذاری‌اش بر حافظ، مقایسه‌ مثنوی‌های خواجو با مثنوی‌های نظامی، مضامین عرفانی در آثار خواجو، بررسی مثنوی‌های همای و همایون، گل‌و نوروز، روضه‌الانوار و کمال‌نامه بحث کردند.