اخبار

حقوق به عنوان نظامی دستوری- تجویزی مسائلی كه قصد دارم در این جلسه مطرح كنم مسائل بنیادینی است كه فكر می‌كنم قبل از پرداختن به موضوع حقوق شهروندی باید به عنوان مسائل پایه با آن آشنا شد. كار ما در این جلسه بیش از اینكه پاسخ دادن باشد طرح پرسش است و من آن را ضروری می‌دانم زیرا ما هنوز در مرحله اكتشاف و تلاش برای راهیابی و نزدیك شدن به موضوع حقوق شهروندی، با توجه به نیازها و اقتضائات جامعه خود هستیم.

راجر اسکروتن محقق ارشد بلک فریارزهال و استاد مدعو دانشگاه آکسفورد است. او از مخالفان سرسخت علم‌گرایی و مارکسیسم است. آثار متعددی از او به فارسی ترجمه شده است از جمله: «تاریخ مختصر فلسفه جدید» ترجمه اسماعیل سعادتی خمسه، نشر حکمت/ «کانت» ترجمه علی پایا، نشر طرح نو/ «اسپینوزا» ترجمه اسماعیل سعادت، نشر طرح نو/ فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی؛ جان هاسپرس، ترجمه یعقوب‌آژند، ناشر: دانشگاه تهران.

هیدگر برای نشان دادن این که چگونه هر منطقی در بستری مابعدالطبیعی شکل می گیرد، در کتاب بنیادهای مابعدالطبیعی منطق، نظریة حکم لایب نیتس را به عنوان نمونه مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. او پس از پرسش دربارة نسبت وجود و تفکر، به توصیف ساختار حکم در نظریة مذکور می پردازد و به خاستگاه تاریخی آن اشاره می کند و نشان می دهد که مفاهیمی چون موضوع و محمول و نسبت این دو در گزاره یا همان حکم و همچنین تعریف صدق در تفکر لایب نیتس تا چه حد متأثر از آموزه های مابعدالطبیعی اند؛ حال آن که یکی از اصلی ترین دغدغه های لایب نیتس، استقلال منطق از مابعدالطبیعه و بنیان نهادن مابعدالطبیعة خویش بر پایة چنان منطقی است.

هوسرل‌ تـأکید‌ مـی‌کند‌ که تأویل استعلایی-پدیدارشناختی به هیج وجه تجربه را محدود نمی‌کنند.پدیدار شناسان نه از کل حـقیقت و واقـعیت تجربه شده، روی بر می‌گردانند و نـه از بـخشهای مـعینی‌ از آن.آنان تنها از داوری دربـاره حـقیقت یا اعتبار آنچه تـجربه شـده است خودداری می‌کنند.جهان پیش از تأویل استعلایی- پدیدارشناختی با جهانی که آن را به«پدیده صرف»تبدیل می‌کنیم تـفاوت مـحتوایی‌ ندارد‌ بلکه آنچه تفاوت کرده اسـت نـسبت ما بـا هـر کـدام از این دو جهان است.

كتاب ارض ملكوت، از مبنایی‌ترین آثار هانری كربن برای فهم جهان فكری و معنوی ایران زمین و پیوستگی فرهنگی ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام ‌است. این كتاب را می‌توان مقدمه لازمی برای فهم بسیاری از مطالبی كه در دیگر كتاب‌های این متفكر مطرح شده است، در نظر گرفت، زیرا موضوع عالم مثال، از كلید واژه‌هایی است كه او در مقام تحلیل وجوه مختلف تفكر ایرانی، چه در ایران باستان و چه در ایران اسلامی تا به امروز، فراوان از آن بهره‌ می‌برد و این موضوع در كتاب حاضر به شیوه‌ای بدیع و روش‌مند بررسی شده است. می‌توان گفت مضمون اصلی این اثر «پیكار در راه جان جهان» یا به تعبیر دیگر «پیكار در راه ملكوت» است. در فلسفه غرب مدرن، گویی به لحاظ این مضمون، دو گروه، یعنی افلاطونیان و دكارتیان در برابر هم صف‌آرایی كرده‌اند.

یار مهربان. این ترکیبی است که به واسطه خاطره‌ای از سال‌های دور هماره ما را به یاد «کتاب» می‌اندازد. توصیفی به یادگار مانده از کتاب کلاس اول ابتدایی و شعر عباس یمینی‌شریف در ستایش کتاب و کتاب‌خوانی که روزگاری از حفظ می‌خواندیمش. روزانه صدها و بلکه هزاران دانشجو، محقق و پژوهشگر در خانه‌ها و کتابخانه‌ها به همراهی این «یار مهربان» می‌نشینند و بر دانسته‌های خود می‌افزایند. کتابخانه‌ها از جمله مهمترین مراکز فرهنگی و تعدادشان معرف فرهنگ‌دوستی مردمان هر شهر است. در گوشه و کنار تهران نیز کتابخانه‌های فراوانی هستند که هر یک روزانه میزبان گروه کثیری از افراد علاقه‌مند به مطالعه می‌شوند و اما کمتر کسی است که از تاریخچه شکل‌گیری جایی که ساعت‌های متمادی از روزش را در آن‌ها می‌گذراند، باخبر باشد.

با شروع قرن هفدهم میلا‌دی، نظریه حق طبیعی، جایگزین نظریه حق الهی شد و به صورت مفهوم کلیدی فلسفه سیاسی مدرن درآمد. بنابراین فلسفه سیاسی مدرن، سیاست را بر پایه جهانی عقل‌محور قرار داد. طبق این نگرش فلسفه سیاسی مدرن، سیاست دیگر داده‌های طبیعی نبود، بلکه عنصری بود که باید ابداع می‌شد. از جمله فیلسوفانی که تحت این نگرش، نظام فلسفه سیاسی خود را بیان کردند، <توماس هابز> و <جان لا‌ک> بودند.

آنتونی جان فرانسیس اسمیت در سال ١٩٢٩میلادی برابر با ١٣٠٧ خورشیدی در انگلستان زاده شد. وی نویسنده، جانورشناس، روزنامه‌نگار، خلبان و مجری تلویزیون انگلیس و یکی از ایران‌شناسان علاقه‌مند معاصر به شمار می‌آید که تاکنون چند کتاب، مقاله و فیلم مستند درباره ایران نگاشته و تهیه کرده است.

دبا: «دانشنامۀ خلیج فارس» در (٨ جلد) توسط مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامى(مركز پژوهش هاى ايرانى و اسلامى) در دست انجام است. با همۀ کوششهایی که تاکنون در ایران برای تحقیق دربارۀ خلیج فارس، این منبع آبی مهم و این منطقۀ تاریخی‌ـ فرهنگی، به انجام رسیده است، باید اذعان کرد که هنوز برای شناخت دقیق و معرفی مناسب آن، به صورت اثری مدون و علمی و به دور از تعصب که هم بتواند قبول عام و جهانی یابد و هم به عنوان سندی معتبر در معرفی صحیح این منطقۀ مهم از ایران و جهان، ماندگار باشد، فعالیت درخوری در کشور ما به انجام نرسیده است.

بخش‌های یکم تا سوم گفت‌وگو با نصرالله حدادی، پژوهشگر و تهران‌شناس درباره جعفر شهری، به آگاهی‌هایی درباره زمانه و زندگی این تاریخ‌نگار پرآوازه اما در عین حال گم‌نامِ تاریخ و فرهنگ تهران قدیم اختصاص یافت. همچنین به اصالت و ریشه برخی پدیده‌ها در زندگی او و روش این تاریخ‌نگار در ثبت و روایت رخدادهای تاریخی تهران در دوره قاجار، روش شهری در تاریخ‌نگاری و شناخت او از فرهنگ کوچه، موضوع‌هایی مانند آغاز کار با انتشارات امیرکبیر، زندگی خانوادگی و رخدادهایی که در کودکی بر او رفته بود و تاثیرهای آن‌ها بر شخصیت شهری و تحصیلات او و سرانجام، شیوه ویژه او در تاریخ‌نگاری و نگاهی که به رخدادهای تاریخی و فرهنگ تهران قدیم داشت، پرداختیم. بسیاری از دانسته‌های امروز ما از تهران در یک سده اخیر به ویژه در دوره قاجار از نوشته‌های جعفر شهری برآمده است. از همه نوشته‌های او که بگذریم، اگر دو مجموعه بزرگ «تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم؛ زندگی، کسب و کار» و «طهران قدیم» نبود، بخشی مهم از آگاهی‌های ما درباره تهران به ویژه در روزگار قاجار و پهلوی اول، امروز در دسترس نبود؛ چون آنچه را جعفر شهری در کتاب هایش آورده و روشی که در تالیف در پیش گرفته است، در نوشته‌های دیگران اصلا دیده نمی‌شود.