«آلودگی هوا»، دغدغه جدید روشنفکران

1392/11/12 ۰۹:۰۴

ماجرای آلودگی‌ محیط‌زیست توانسته توجه زیادی را به خود جلب کند و واکنش فعالان مدنی و هنرمندان را به‌دنبال داشته باشد. روز آغازین هفته گذشته که امضاکنندگان فراخوان «بار دیگر سرزمینی که دوست می‌داریم» با خانم ابتکار گرد هم آمدند.

ماجرای آلودگی‌ محیط‌زیست توانسته توجه زیادی را به خود جلب کند و واکنش فعالان مدنی و هنرمندان را به‌دنبال داشته باشد. روز آغازین هفته گذشته که امضاکنندگان فراخوان «بار دیگر سرزمینی که دوست می‌داریم» با خانم ابتکار گرد هم آمدند و بعدازظهر آخرین روز هفته نیز برنامه‌ای دیگر برپا شد، کمتر کسی فکر می‌کرد در مکانی کوچک در خیابان هدایت تقاطع صفی‌علیشاه، در ساختمانی قدیمی که تابلو «آموزشگاه خیاطی» بر سر در آن خودنمایی می‌کرد، این اتفاق بیفتد. شاید اگر عنوان «جامعه زنان انقلاب» نیز در تابلویی کوچک‌تر کنار زنگ ساختمان به چشم نمی‌خورد، باور اینکه دومین نشست مدنی اعتراض به آلودگی هوای این هفته در آن برپاست، مشکل به نظر می‌رسید. محفلی که در آن چهره‌هایی همچون علیرضا نادری، اعظم طالقانی، محمد مالجو، اسماعیل عبدی، سهراب مهدوی، سیما یاری، محمدرضا نیک‌نژاد، سعید دهقان، مهدی بهلولی، هادی کاشانی، مهرداد حجتی، مینو مرتاضی و... حضور داشتند تا برای وضعیت کنونی آب‌وهوا با هم تبادل‌نظر کنند. در ساختمان قدیمی در کنار عمارت متروکه ظهیرالاسلام، نماینده‌های اصناف و تشکل‌های مختلف با برچسب‌هایی با نشان برگ سبز بر سینه‌شان، دور هم جمع شدند تا برای وضعیت نگران‌کننده آب‌وهوا هم‌اندیشی کنند. در ابتدای مراسم «نرگس محمدی» -فعال حقوق بشر- و «مه‌لقا ملاح» مادر نهادهای مدنی محیط‌زیست از اهمیت سلامت محیط‌زیست گفتند. «مرضیه وفامهر» پیامی از «داریوش مهرجویی» خواند که پیش از این در روزنامه «شرق» منتشر شده بود. او در انتهای مراسم یادداشت خودش را هم قرائت کرد. «سوسن شریعتی» نیز پشت تریبون رفت و گفت: «برای من روزگاری غیرقابل تصور بود که قرار باشد یک‌روز درباره لزوم وجود هوای پاک صحبت کنم. هوای پاک قاعدتا برای بقا ضروری است. روزگاری نسل ما و پیش از ما مساله اصلی‌اش چگونه زنده‌بودن بود و نه زنده‌بودن و به راهش طوری نگاه می‌کرد که می‌توانست برای آن بمیرد. امروز اما موضوع بقاست، بقا به هر قیمتی، کمی طولانی‌تر، کمی بیشتر با کیفیت بهتر و این جالب است. می‌توان اینگونه نگریست که آیا این یک چرخش گفتمانی است؟ به‌هرحال این دغدغه برای ما جدید است.»  «مژگان جمشیدی» روزنامه‌نگار و فعال محیط‌زیست، «سیدمهدی حجتی» -حقوقدان، «امین نظری» رییس کمیته حقوق بشر دفتر تحکیم وحدت و «مهدیه گلرو» فعال دانشجویی از دیگر سخنرانان این برنامه بودند.  «رضا کیانیان» که پیش‌تر هم اعتراض خود را نسبت به وضعیت کنونی اعلام کرده بود، راهکاری برای خروج از این وضعیت ارائه کرد: «هر صنفی باید با توجه به منافع صنفی خودش در حل این موضوع شریک شود. اگر این همه صنف شروع به نقد کنند، قدرتی تشکیل می‌شود و تشکل معنا پیدا می‌کند. تشکلِ «همه با هم» معنی ندارد.»
پیام «بابک احمدی» -مولف و مترجم- هم خوانده شد: «همه گناهکاریم. از دولتی که بنزین نامرغوب و سمی تهیه کرده و ملتی که دخالت در کار دولت را بیهوده دانسته و دولتمردانی که این دخالت را نخواسته‏اند. آنها مقصرند که هرروز در سواری تک‌سرنشین راهی خیابان‏ها و بزرگراه‌ها می‌شوند و نمی‏دانند وسیله‏‌نقلیه‏‌عمومی یعنی چه و نمی‏دانند بهای بلیت اتوبوس و مترو چقدر است. مقصریم که نه زندگی را جدی گرفته‌ایم و نه هشدار مرگ را. » در پایان مراسم «رخشان بنی‌اعتماد» که ابتدا قصد نداشت صحبت کند، پشت تریبون رفت و چنین گفت: «سال‌ها پیش درباره شرایط تهران فیلم ساختم اما مسوولان به هشدارها بی‌توجهی کردند و نتیجه‌اش شده این وضعیت اسفبار که زندگی‌کردن در این شرایط را برای ما دشوار کرده است.»
در ادامه نمایندگان سایر اصناف نیز درباره برنامه‌های صنف خودشان برای بهبود وضعیت موجود، حرف زدند و پایان‌بخش برنامه خواندن قطعنامه‌ای در اعتراض به آلودگی بود: «ما فعالان مدنی طی این نشست نگرانی عمیق خود را در مورد آلودگی هوا و تبعات جبران‌ناپذیر آن اعلام می‌کنیم و از ریاست محترم جمهوری، مجلس، شهرداری‌ها و تمام مسوولان بلندپایه نظام و کشور می‌خواهیم تا مساله پیشگیری و مقابله با آلودگی هوا را در اولویت تمامی برنامه‌های قوای سه‌گانه، نهادها و سازمان‌های خود قرار دهند و با تخصیص بودجه، زمان و نیروی لازم و کافی، اقدامات قاطع و عاجل جهت رفع و مهار آن نمایند و صریح و روشن با مردم سخن بگویند و از پنهان‌کردن و خلاف واقع جلوه دادن این حقیقت به مردم بپرهیزند. از رییس‌جمهور محترم می‌خواهیم تا با ایجاد همکاری کامل تمام وزارتخانه‌ها با سازمان محیط‌زیست و با اولویت‌دادن به رفع این مشکل در اتخاذ سیاست‌های خارجی و دیپلماتیک و داخلی برای نجات شهروندان از این فاجعه جبران‌ناپذیر با جدیت و مسوولانه همت گمارند.»