موتسارت، نابغه ای که در فقر و تنهایی درگذشت

1392/11/7 ۱۲:۱۱

ولفگانگ آمادئوس موتسارت، موسیقیدانی تکرار نشدنی که با وجود نبوغ خارق العاده در فقر و تنهایی در گذشت.

ولفگانگ آمادئوس موتسارت، موسیقیدانی تکرار نشدنی که با وجود نبوغ خارق العاده در فقر و تنهایی در گذشت.

موتسارت در 27 ژانویه سال 1756 در شهر سالزبورگ اتریش که یکی از مهمترین مراکز هنری جهان بویژه در زمینه موسیقی بود، دیده به جهان گشود.

پدر موتسارت یک کاتولیک متعصب بود که در دربار اسقف آن زمان کار می کرد و شهرت بسیاری در نوازندگی ویلن داشت. او با دیدن نبوغ آمادئوس در دوران کودکی، بر آن شد که کار خود را رها و تمام وقتش را صرف آموزش موسیقی به پسرش کند که تبحر نوازندگی ویلن در سن 12 سالگی را برای وی به همراه داشت.

دادن لقب نابغه به این اسطوره موسیقی جهانی بی علت نیست، زیرا او در هفت سالگی نخستین سمفونی و در 12 سالگی نخستین اپرای کامل خود را نوشت و نقطه مثبت این موسیقیدان خلق آثار برجسته در گونه های مختلف موسیقی همچون، سمفونی، سونات، کوارتت و اپرا بود.

** سفر آمادئوس نوجوان به نقاط مختلف اروپا

زندگی موتسارت با سفر در جریان بود، وی از همان دوران نوجوانی برای اجرای موسیقی به همراه پدر به نقاط مختلفی همچون مونیخ، لاهه، لندن، پاریس و بولونیا سفر کرد که سه سال به طول انجامید.

در این سفر اغلب برای خانواده های سلطنتی و اشرافی کنسرت برگزار می کرد که این امر آشنایی پادشاهان با نبوغ وی را به همراه داشت که از این میان می توان به اجرای موفق در قصر باواریای مونیج اشاره کرد.

این سفر ها برای آمادئوس جوان تجربیات فراوانی را به همراه داشت؛ بگونه ای که وی با فرم های اجرای مختلف در سرزمین های اروپایی آشنا شد و بعد ها آنها را دستمایه آثار بزرگ خود قرار داد.

موتسارت در این راه با آهنگسازانی آشنا شد که در میان آنها موسیقیدانان ایتالیایی بیشترین تاثیر را بر وی داشتند.

این آهنگساز برجسته، در 17 سالگی به وین سفر کرد که حاصل این سفر خلق سمفونی شماره 25 و 29 بود و سبب شد چند سال بعد به عنوان رهبر ارکستر اسقف سالزبورگ مشغول به کار شود.

اعمال نفوذ اسقف در سلایق موسیقی وی سبب شد که از کار خود استعفا دهد و برای یافتن شغلی آزاد به وین شهر موسیقیدانان سفر کند اما آرزوی موتسارت برای پیدا کردن شغلی دائمی هیچگاه برآورده نشد.

** 27 سالگی اوج شهرت موتسارت

این موسیقیدان در زمان اقامت خود در وین با اجرای موسیقی در مجالس اشرافی درآمد قابل توجه ای را به دست آورد که زندگی تجملاتی را طی سال های 1782 تا 1787 برای وی به همراه داشت ودر این سالها با زنی درباری در شهر سالزبورگ ازدواج کرد.

موتسارت در اوایل دوران فعالیت خود با ژوسف هایدن دیگر تاثیرگذار موسیقی کلاسیک آشنا شده بود ، این آشنایی سبب بهره گیری وی از فرم های مرسوم موسیقی کلاسیک در کنار اتفاقات نوگرایانه دیگر بود .

آثار سباستین باخ نیز تاثیر بسیاری بر وی گذاشت بطوریکه ارادت به موسیقی باخ در قطعه فلوت سحر آمیز مشهود است که با رعایت نکات فرمال دوره رنسانس قطعه ای کلاسیک را تدوین کرده است.

** سفر به پراگ

موتسارت بعد از گذراندن اجراهای متعدد در وین و سالزبورگ به پراگ سفر کرد که شاید عمده ترین دلیل آن مخالفت سران کلسایی با موسیقی نوگرایانه آمادئوس در کلسیا دلیل این سفر بود.

آمادئوس بارها در خاطرات خود به این نکته اشاره می کند که پراگی ها موسیقی و خود من را درک می کنند.

اپراهای موتسارت در این شهر با استقبال بیشتری از قبل مواجه شد و شهر این موسیقیدان نامی تمامی شرق اروپا را نیز در بر گرفت.

** آثار موتسارت ماندگار در تاریخ

موتسارت طی دوران عمر کوتاه خود 41 سمفونی نوشت که در کنار تکنیک، به تاثیر ملودی نیز توجه ویژه ای داشت؛ از این بین می توان به سمفونی 38 و 40 معروف ترین آثار وی در این فرم موسیقی است، اشاره کرد.

27 کنسرتو پیانو، پنج کنسرتو ویلن، چهار کنسرتو هورن، 19 سونات پیانو، چهار فانتزی، کنسرتوهایی برای سازهای ابوا، فاگوت، فلوت و هارپ و تعدادی سرناد از دیگر آثار شاخص این موسیقیدان برجسته دوره کلاسیک است.

بخشی از شهرت آمادئوس موتسارت به سبب ساخت اپراهای قدرتمند است که از این بین می توان به اپرای دون ژوان و فیگارو اشاره کرد که در سفر وی به پراگ مورد استقبال مردم این شهر قرار گرفت.

«مس» (نوعی فرم موسیقایی) های ساخته شده توسط این موسیقیدان اکنون نیز مورد توجه جهانیان است که مشهورترین آنها می توان از رکوئیم مس یاد کرد که وی از کارکردن تا آخرین ساعات زندگیش بر روی این اثر دریغ نکرد و البته نیمه کاره ماند که شاگرد برجسته اش فرانز خاویر ساسمایر این قطعه را به اتمام رساند.

مهمترین تاثیر موتسارت بر موسیقی را می توان ابداع فرم های آوازی ، کوارتت و کنسرتو به شکل های نوین آن زمان دانست که راه را برای روند رو به جلوی موسیقی برای نسل های بعدی خود همچون بتهوون باز کرد .

** مرگ در فقر

ولفگانگ آمادئوس موتسارت، روزهای آخر عمر خود را در فقر سپری کرد و سرانجام به علت تب روماتیسم حاد در پنجم دسامبر سال 1791 در 35 سالگی در گذشت و در گور دسته جمعی که مخصوص فقیران بود بدون مراسم تشییع و دور از چشم مردم به خاک سپرده شد.

گمانه زنی ها بر روی دلیل مرگ این نابغه بعد از گذشت سالها از مرگش همچنان ادامه دارد ، برخی از محققان بر این عقیده اند که وی به دلیل کمبود ویتامین دی جان خود را از دست داده است؛ این نظریه از جهاتی می تواند مورد استناد قرار گیرد چرا که وی ماه های آخر زندگیش از خانه بیرون نیامد.

محل دقیق دفن او در آرامگاه سن مارکس پس از چند سال گم شد، اما در محلی که حدس زده می شود بدن او در شب ۵ دسامبر ۱۷۹۱ به خاک سپرده شده است، امروز یک سنگ قبر وجود دارد.

در محلی دیگر یک تابوت خالی برای احترام به وی دفن شده است که علاقه مندان به این نابغه موسیقی جهان همه ساله با حضور در این محل یاد وی را گرامی می دارند.

امروزه نام موتسارت به عنوان یکی از نوابغ تاثیرگذار تاریخ موسیقی جهان همچنان بعد از گذشت چند قرن مورد توجه است به طوریکه در دانشگاه ها و آکادمیک های معتبر موسیقی جهان اجرای آثار وی به عنوان یک رپرتوآر قدرتمند برای اجرای آثار دوره کلاسیک همچنان مورد توجه است.

خبرگزاری ایرنا