برگ آخر در حسینیه ارشاد

1392/11/6 ۰۹:۰۱

مریم قربانی فر: ناصر میناچی از بنیانگذاران حسینیه ارشاد و از اعضای شورای تهیه پیش نویس قانون اساسی و وزیر تبلیغات و جهانگردی دولت موقت صبح دیروز درگذشت.

مریم قربانی فر:  ناصر میناچی از بنیانگذاران حسینیه ارشاد و از اعضای شورای تهیه پیش نویس قانون اساسی و وزیر تبلیغات و جهانگردی دولت موقت صبح دیروز درگذشت.

دکتر ناصر میناچی متولد ۱۳۱۰در تهران و  تحصیل کرده رشته حقوق و از اعضای جبهه ملی بود.

 ناصر میناچی از جمله اشخاصی بود که دوران جوانی و تحصیلات وی همزمان با جریانات ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد و وقایع پس از آن شد و خودش بعدها گفته بود که نمی‌توانسته نسبت به اتفاقات بی تفاوت باشد و لذا به جبهه ملی پیوست. اما شاید همچنان مهم ترین اقدام میناچی تا قبل از انقلاب را بتوان تشکیل حسینیه ارشاد دانست. میناچی در سال 1343 به همراه محمد همایون و عبدالحسین علی آبادی، حسینیه ارشاد را پایه گذاری کردند.وی از یاران نزدیک مرحوم دکتر شریعتی و مهندس بازرگان بود که در دولت موقت وزیر تبلیغات و جهانگردی (فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) شد.

با تشکیل حسینیه ارشاد، شهيد مطهری نیز به این حلقه پیوست و از ابتدا در جریان تشکیل این موسسه بود و همکاری خود را با آن آغاز کرد. اولین کار چاپی موسسه نشر کتاب «محمد خاتم پیامبران» بود که مطهری قسمت هجرت تا وفات را به واسطه آشنایی‌اي‌ که با محمد تقی شریعتی داشت به فرزند وی علی شریعتی سپرد. بعدها با گسترش اختلاف بین میناچی و شهيد مطهری و نیز پیشرفت خیره کننده شریعتی، شهید مطهری حسینیه را در اواخر سال 1349 ترک کرد و از این به بعد موسسه با سخنرانی‌های آتشین دکتر شریعتی به راه خود ادامه داد. برای بازگشت شهید مطهری به حسینیه ارشاد جلسات بسیاری برگزار شد اما مطهری به هیچ وجه قبول نکرد به حسینیه ارشاد بازگردد و کمی بعد از جدایی قطعی از حسینیه ارشاد نامه‌های مطهری در ارتباط با اتفاقات حسینیه ارشاد و جدایی‌اش از مجموعه به چاپ رسید. وی، شخص میناچی را به عنوان مقصر اصلی معرفی کرده بود. میناچی بعدها در کتاب خاطراتش «تاریخچه حسینیه ارشاد» در بخشی به این اتهامات پاسخ داده بود.

میناچی همچنین از اعضای شورایی بود که در تهیه پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش داشت. اولین پیش نویس قانون اساسی را حسن حبیبی در پاریس و با موافقت امام خمینی (س) تدوین کرد که برگرفته از قانون اساسی وقت ایران و قوانین اساسی برخی دیگر از کشورهای جهان بود. زمانی که امام خمینی(س) با این پیش نویس به ایران آمد بسیاری اعتقاد داشتند که این پیش نویس پاسخگوی نیازهای جامعه ایران نیست و با توجه به شرایط انقلابی که در جامعه وجود داشت امام خمینی (س) گروهی از حقوقدان‌ها را مامور تهیه پیش‌نویس دیگری کردند. این گروه که شامل احمد صدر حاج سید جوادی ،ناصر کاتوزیان ، عبدالکریم لاهیجی ،حسن حبیبی، محمد جعفر لنگرودی و ناصر میناچی بود در مدت یک ماه پیش‌نویس را آماده کرده و به مدت یک ماه هر روز جلساتی در حسینیه ارشاد برگزار می‌شد تا پیش‌نویس مورد نظر آماده شود. هر چند که بعدها آن پیش‌نویس توسط مجلس خبرگان دچار تغییرات شد و قانون اساسی فعلی با تفاوت‌ها و پیش‌نویس قبلی به تصویب خبرگان رسید.در پیش‌نویس اول،نظام ایران بر پایه حضور رئیس‌جمهور،نخست وزیر و پارلمانی به نام مجلس شورای ملی در نظر گرفته شده بود. شورای نگهبان قانون اساسی نیز در این پیش‌نویس وجود داشت، اما شکل انتخاب حقوقدانان و فقها کاملا متفاوت از شرایط فعلی بود و رسیدگی آن‌ها به قوانین درموارد خاصی انجام می‌پذیرفت که توسط مجلس خبرگان تغییرات اساسی در آن و موارد دیگر اتفاق افتاد.

با پیروزی انقلاب اسلامی میناچی به عنوان وزیر تبلیغات و جهانگردی (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) در دولت موقت بازرگان معرفی شد. در دوران وزارت میناچی نام وزارت «تبلیغات و جهانگردی » به وزارت «ارشادملی»تغییر یافت. وی که عضو هیات امنای حسینیه ارشاد بود برای ماندگاری واژه ارشاد این پیشنهاد را به شورای انقلاب برد و مورد استقبال نیز واقع شد. کمی بعدتر «ارشادملی» به «ارشاد اسلامی» تغییر پیدا کرد.

در زمان تسخیرسفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام با این که ناصر میناچی از یاران نزدیک و حامیان علی شریعتی بود اما دانشجویانی که خود به نوعی تحت تاثیر اندیشه‌های شریعتی بودند علیه وی دست به افشاگری زدند و حتی وی زمانی که هنوز در مسند وزارت بود برای 24 ساعت به زندان افتاد که با دخالت ابوالحسن بنی صدر آزاد شد.تعدادی از این دانشجویان بعدها از رفتار خود در قبال میناچی عذرخواهی کردند.

ناصر میناچی تا پایان عمر خود همچنان به فعالیت‌های حقوقی و امور فرهنگی در حسینیه ارشاد مشغول بودو تا پایان عمر متولی حسینیه ارشاد باقی ماند. پیکر او بنا بر وصیت خودش در حیاط حسینیه ارشاد و در کنار مرحوم محمد همایون دیگر بنیانگذار این مرکز دفن خواهد شد.