بزرگداشت والتر میتل هولتسر – ایران‌شناس سوئیسی برگزار شد

1392/11/4 ۱۷:۱۸

در شب ایران‌شناس سوئیسی عنوان شد که«میتل هولتسر معتقد بود تنوع فرهنگ غنی ایران هر مشاهده‎گری را مسحور خود می‎کند.»

 در شب ایران‌شناس سوئیسی عنوان شد که«میتل هولتسر معتقد بود تنوع فرهنگ غنی ایران هر مشاهده‎گری را مسحور خود می‎کند.» در شب دیگری از برنامه‌های «بخارا» که به بزرگداشت والتر میتل هولتسر – ایران‌شناس سوئیسی- اختصاص داشت، علی دهباشی سردبیر مجله‌ی «بخارا» گفت: در واپسین سال‌های حکومت قاجار و درست در زمانی که ایران دست‌خوش شرایط سختی بود، حکومت ایران از خلبانی به نام والتر میتل هولتسر خواست که برای تعیین خطوط هوایی خود به ایران سفر کند. این خلبان سوئیسی در اصل عکاس و فیلم‌برداری بسیار ماهر بود. وی همچنین از سال 1919 شرکتی در سوئیس دایر کرد که وظیفه‌ی آن مسافرت هوایی و نیز عکس‌برداری و فیلم‌برداری بود. این شرکت بعدها همان شرکت هواپیمایی سوئیس شد. میتل هولتسر به سرزمین‌های بسیاری با هواپیما سفر کرده است و حاصل این سفرها کتاب، عکس و ساعت‌ها فیلم است. این فیلم‌ها به تازگی از محبوبیت زیادی در اروپا برخوردار شده‌اند.

او از خاطراتش کتابی هم نوشته که دکتر سعید فیروزآبادی آن را ترجمه کرده است و به زودی توسط انتشارات فرهنگ معاصر منتشر خواهد شد. میتل هولتسر چهره‌ی شناخته شده‌ای در ایران نیست. در هر حال زمان سفر این هوانورد سوئیسی مصادف با دوره‌ای خاص در تاریخ ایران است.

وی ادامه داد: سفر میتل هولتسر به ایران از دیدگاه عکاسی و اکتشاف جغرافیایی اهمیت بسیاری دارد. در هر حال این خلبان سوئیسی با گذر از ایتالیا، یونان، ترکیه به ایران می‌آید و از مسیر کرمانشاه، همدان، قزوین به تهران می‌رسد و درنهایت سفری به بوشهر می‌کند. در این سفر از شهرهای قم، کاشان، اصفهان و شیراز می‌گذرد و در راه عکس‌هایی از مردم و زندگی آن‌ها می‎گیرد که در نوع خود بی‎نظیر است.

جولیو هاز، سفیر سوئیس در ایران گفت: احساسی که من در اینجا داشتم احساس بسیار خوشایندی بود و در همین لحظه که ما این‌جا هستیم، آقای روحانی، رئیس جمهور محترم ایران نیز در سوئیس است و به کوه‎های پوشیده از برف آن‌جا نگاه می‎کند.امشب درباره‌ی شخصی صحبت می‎کنیم که صد وبیست سال پیش متولد شده است و نوشته‎هایی هم دارد که برای یک چنین فردی غیرمعمول است و شگفت‎انگیز.هولتسر عکاس و فیلم‌بردار و خلبانی بود که در آن زمان در عرصه‌ی بین‎المللی بسیار شهرت داشت. وی پروازهای بسیاری را انجام داده بود. نخست به آفریقا سفر کرد و به همین دلیل ما امشب این‌جا هستیم. هولتسر یکی از نخستین کسانی است که به ایران پرواز کرد. امیدواریم که یکی از جایگزین‎های میتل هولتسر که به زودی با بالن و با استفاده از انرژی خورشیدی سفر می‎کند. مشاهده می‎کنید که سوئیس کوچک هم می‎تواند کارهایی را انجام بدهد.

در این برنامه بخش نخست فیلم مستند ساخته میتل هولتسر از ایران به نمایش درآمد و دکتر فیروزآبادی زیرنویس‎های این بخش را برای حاضران ترجمه کرد.

همچنین کریستینا فیشر، دبیر دوم سفارت سوئیس در ایران، هم با اشاره‌ به فیلم به نمایش در آمده گفت: امروز خوشحالم که می‎توانیم یاد یکی از بزرگ‎ترین خلبانان و یکی از پیشگامان هوانوردی را گرامی بداریم. آقای دهباشی در جلسه‎ایی که به مناسبتی دیگر بود به من خبر داد، کتاب میتل هولتسر به فارسی ترجمه شده و قرار است که به زودی منتشر شود.

وی ادامه داد: آقای دهباشی خبر نداشتند که من هشت سال پیش در جشنواره فیلم لوکارنو ، فیلم بازسازی شده میتل هولتسر را دیده بودم و هیچ وقت هم این فیلم از خاطرم نرفت. همین خاطره باعث شد که میل من و آرزوی من برای کار کردن و زندگی کردن در ایران بیش‌تر بشود.سفر میتل هولتسر از پاریس آغاز می‎شود و سپس به سوریه و ترکیه می‎رود و بعد هم به ایران می‎آید که شما بخش‎هایی از این سفر را در این فیلم خواهید دید که راه‎ها و مردم را نشان می‎دهد و نیز تجربه‎هایی را که این عکاس طی سفر داشته است. میتل هولتسر در این سفر شش هزار کیلومتر مسیر را در چهل ساعت پرواز طی کرد. این سفر از راه بغداد به تهران انجام می‎شد و بسیار هم پر ماجرا بود.در حقیقت آن‌چه میتل هولتسر در فیلم خود ثبت و ضبط کرده بود در زمان خود یکی از پدیده‎های بزرگ رسانه‎ها بود و بسیار هم مورد توجه قرار گرفت.

پس از نمایش بخشی دیگر از فیلم میتل هولتسر، در این مراسم، سعید فیروزآبادی درباره‌ی میتل هولتسر و زمانه‌اش گفت: میتل هولتسر در مقدمه‌ی کتابش «سفر به ایران» شرح می‌دهد‌ که تقریبا هیچ حمایت رسمی از سفرش نشد. به همین دلیل نیز به رغم درخواست کتبی از وزارت امور خارجه سوئیس هیچ کس برای کسب مجوز از دولت‌های مسیر حرکت او اقدامی نمی‌کند و به همین خاطر هم هواپیمای او را دو هفته در ازمیر توقیف می‌کنند و سفر او به تأخیر می‌افتد. تصویرهای هوایی موجود از ایران و مسیر حرکت او در میان مردم و شهرها جذابیت‌های فراوانی دارد. صحنه‌هایی از فیلم او یادآور بخش‌هایی از زندگی مردم ایران است. مجموعه این عکس‌ها و فیلم‌ها در آرشیو ملی سوئیس نگهداری می‌شود و فیلم او نیز بخش عمده‌ای از این مجموعه است.

وی ادامه داد: آن‌چه در کتاب «سفر به ایران» میتل هولتسر توجه خواننده را جلب می‌کند، نثر دشوار نویسنده و گاه بس شاعرانه است. این نثر ریشه در شیوه اندیشه و نگاه رومانتیک او به مشرق زمین از یک سو و نگرش یک هوموفابر، انسان صنعت زده، از دیگر سو دارد. در همان آغاز کتاب او ایران را مهد بشریت عنوان می‌کند و با نگاه رومانتیک به شرق و ایران به دنبال آن است که گوشه‌های شگفت‌انگیز از زندگی مردم ایران را نشان دهد، هرچند یک‌سره از ضرورت راه‌های هوایی بین فواصل طولانی شهرهای ایران سخن به میان می‌آورد و در عین حال نگاهش، نگاه اروپایی‎ها به آسیایی‌هاست، در دوره‌ی سخت بین دو جنگ جهانی که گوشه‌هایی از آن را در فیلم هم می‌توان مشاهده کرد.

وی تصریح کرد: میتل هولتسر در بخشی با عنوان خاطرات من از ایران می‌نویسد: «برای آن‌که تصویری صحیح از زندگی مردم ایران ارائه کنم، بی‌تردید باید زبان فارسی را کامل یاد بگیرم و چندین سال با مردم طبقات مختلف این کشور ارتباط داشته باشم. هر تازه واردی در برابر فرهنگ کنونی متنوع ایرانی شگفت‌زده می‌شود. فراوانی، تنوع این فرهنگ غنی هر مشاهده‌گری را مسحور خود می‌کند...» پس از این مقدمه انتقادی شدید از رفتار مردم ایران می‌شود که بخشی از آن به دلیل وجود فساد فراوان در نظام اداری و اخلاقی اواخر دوره‌ی قاجار است. بی‌تردید بخشی از این انتقادها در خصوص وضعیت اخلاقی قدرت‌مندان این دوره و به تبع آن کسانی که میتل هولتسر با آنان رابطه داشته است، درست به نظر می‌رسد. با این حال بخش پایانی این فصل کتاب سفر به ایران درباره‌ی اصلاحات آن دوره است. این سفرنامه و مجموعه عکس‌های آن ارزش تاریخی والایی دارد. از این رو امیدوارم کتاب هر چه زودتر به فارسی ترجمه و منتشر شود.