سالگرد تصنيف‌خوان انقلابي عصر مشروطه

1392/11/3 ۱۵:۰۳

انقلاب نافرجام «مشروطه» به‌سان رخدادي تاريخي، تاثير بسزا و آشكاري در تاريخ معاصر ايران بر همه اركان، از حوزه سياست و انديشه گرفته تا هنر و ادبيات گذاشت و مبدأ بسياري از تحولات عظيم شد.

انقلاب نافرجام «مشروطه» به‌سان رخدادي تاريخي، تاثير بسزا و آشكاري در تاريخ معاصر ايران بر همه اركان، از حوزه سياست و انديشه گرفته تا هنر و ادبيات گذاشت و مبدأ بسياري از تحولات عظيم شد. از جمله چهره‌هايي كه از دل اين انقلاب برآمدند مي‌توان «عارف قزويني» (1259 - 1 بهمن 1312) را نام برد. عارف، به تعبير محمدعلي سپانلو، يكي از «چهار شاعر آزادي» عرصه مشروطه بود كه تصانيف‌ خودساخته‌اش به نوعي معرف حال و هواي دوران انقلاب مذكور و شكست انقلابيون بود. تاثير انقلاب روسيه و تحولات جاري در آن زمان روسيه بر عارف قزويني همانند ديگر هم‌عصرانش كاملا مشهود است و همين مساله منجر به بروز نوعي شور و شعف در ترانه‌هاي نوشته شده توسط عارف شد. اما، اهميت اصلي عارف قزويني صرفا به علت ترانه‌ها و غزل‌هاي نوشته‌شده‌اش نيست، در واقع عارف قزويني با شعرهايش جايگاه وي‍ژ‌ه‌يي در ادبيات ايران پيدا نكرد، بلكه به عقيده صاحب‌نظران حوزه موسيقي، اهميتش در تحولي است كه با تصانيفش در موسيقي ايران ايجاد كرد و آن را از فضاي «گل و بلبلي» در آورد و با فضايي اجتماعي- سياسي پيوند داد، كه هنوز هم اين آثار مورد استفاده بسياري از تصنيف‌سازان و تصنيف‌خوانان معاصر قرار مي‌گيريد. «از خون جوانان وطن» معروف‌ترين و مشهورترين اين تصنيف‌هاست كه تاكنون بارها و بارها توسط آهنگسازان موسيقي سنتي فارسي مورد استفاده قرار گرفته است. عاقبت، مرگ زودرس در سال 1312 خورشيدي در حالي كه عارف 54 سال سن داشت، وي را از پا درآورد.