قانون اساسي جديد مصر / ابوالقاسم قاسم‌زاده

1392/10/25 ۰۸:۴۴

قانون اساسي جديد مصر براي تصويب عمومي از امروز به مدت دو روز به رأي مردم گذاشته مي‌شود. اين رفراندم يا انتخابات در حالي انجام مي‌پذيرد كه مردم و كشور مصر در حالت خاص يعني آشفتگي و بهم‌ريختگي سياسي ـ اجتماعي بسر مي‌برند. مردم مصر به‌صورت عمومي خسته‌اند و كشور خود را در بن‌بست سياسي و اقتصادي مي‌بينند.

قانون اساسي جديد مصر براي تصويب عمومي از امروز به مدت دو روز به رأي مردم گذاشته مي‌شود. اين رفراندم يا انتخابات در حالي انجام مي‌پذيرد كه مردم و كشور مصر در حالت خاص يعني آشفتگي و بهم‌ريختگي سياسي ـ اجتماعي بسر مي‌برند. مردم مصر به‌صورت عمومي خسته‌اند و كشور خود را در بن‌بست سياسي و اقتصادي مي‌بينند. اعتراض‌ها به كودتا و بركناري رئيس جمهور محمد مُرسي ، اعلام محاكمه او و سران حزب اخوان المسلمين، انحلال اين حزب و بايكوت هرگونه اعتراض سياسي و زنداني كردن هزاران نفر در حاليكه مديريت داخلي كشور قفل شده و درآمدهاي مالي اين كشور از صنعت توريسم و از كانال سوئز متوقف شده و كاهش چشم‌گيري پيدا كرده، مصر را در حالت نابساماني و آشفتگي سراسري قرار داده است.

حزب اخوان المسلمين و چند حزب مذهبي و غيرمذهبي و تشكل‌هاي سياسي ـ اجتماعي انتخابات را تحريم كرده‌اند و ضمن رد قانون اساسي جديد پيشنهادي، اعلام كرده‌اند كه در انتخابات شركت نخواهند كرد. دولت موقت از همه وسايل تبليغاتي استفاده مي‌كند تا مردم مصر را براي شركت در انتخابات تشويق و ترغيب كند. دو نظر در رسانه‌هاي عربي منطقه ديده مي‌شود. گروهي نوشته‌اند انتخابات با شركت نسبي مطلوب مردم، حتي از ترس نظام حاكم و يا به قصد پايان بخشيدن به شرايط بحراني كنوني انجام خواهد گرفت. قانون اساسي جديد به تصويب مردمي مي‌رسد و از آن پس مسير براي ژنرال سيسي كه اين روزها پوسترهاي او در كنار عكس برجسته ناصر در سراسر شهرهاي مصر نصب گرديده، آماده رياست جمهوري مصر مي‌شود. آمريكايي‌ها از انجام انتخابات و با سياست چراغ خاموش از نقشه راه دولت موقت حاكمِ برآمده از كودتا، حمايت مي‌كنند. سعوديها منبع اصلي تامين هزينه‌هاي مالي براي دولت موقت و ژنرال سيسي شده‌اند. اين گروه از محافل سياسي عربي معتقدند كه بعد از رفراندوم قانون اساسي، گام بعدي انتخاب رئيس جمهور جديد براي تشكيل دولت جديد در مصر است كه تا چند ماه آينده تحقق پيدا خواهد كرد. سيسي برجسته‌ترين نامزد رياست جمهوري است كه همه شواهد نشان ميدهد با اجراي نقشه راه دولت موقت، او رئيس جمهور آينده مصر خواهد شد.

بخش ديگر از رسانه‌ها و محافل سياسي عربي به امتداد اعتراض‌هاي مردمي در مصر عليه سيسي و حاكميت كودتا تأكيد دارند كه موج آن دانشگاهها و مراكز سياسي ـ اجتماعي مصر را فرا گرفته است و نتيجتاً بخش وسيعي از جوانان مصري سر به شورش و مخالفت برداشته‌اند. اين نويسندگان معتقدند ژنرال سيسي رهبر كودتا به همراهي سياستمداران دوران حسني مبارك قادر نخواهند بود با آراي وسيع مردمي، خود را تثبيت كنند. مصر همچنان ناآرام باقي مي‌ماند و كنترل عادي كشور از طريق فشار نظامي امكان‌پذير نيست. انتخابات امروز و فردا بي‌رمق و بدون استقبال عمومي برگزار خواهد شد و اعضاي دولت موقت بخصوص ژنرال سيسي همچنان با جبهه رد از سوي مردم مصر، بخصوص جوانان مصري مواجه خواهند بود.

حذف كامل اخوان المسلمين، حزبي با هشتاد سال سابقه سياسي ـ اجتماعي در مصر غيرممكن است. قانون اساسي جديد پيشنهادي نيز شباهت زيادي با متن قانون اساسي دوران حسني مبارك دارد. مردم مصر نگرانند كه مديريت و نظام حاكم در كشور، به عقب و به دوران مبارك برگردد.

امروز و فردا انتخابات در شديدترين شرايط امنيتي انجام مي‌پذيرد. نتيجه آن نقطه عطف است. اگر استقبال مردمي چنان شود كه مورد استفاده تبليغاتي براي نشان دادن مقبوليت عمومي گردد، گام مهمي براي اجراي نقشه راه دولت موقت و نامزدي سيسي براي رياست جمهوري آينده مصر برداشته مي‌شود. ولي شكست اين انتخابات ضربه بزرگي خواهد بود كه بن‌بست سياسي ـ اجتماعي در مصر را عميق‌تر و وسيع‌تر مي‌كند. مخالفين دولت موقت (كودتا)، انتخابات قانون اساسي و بعد از‌ آن رياست جمهوري و در نهايت انتخابات براي تشكيل مجلس ملي مصر را تشريفاتي و نمايشي مي‌خوانند. از هم اكنون معلوم است كه در نقشه راه دولت موقت، سيسي فرمانده ارتش مصر و فرمانده كودتا، رئيس جمهور مصر خواهد شد و در‌آن صورت همه طرفداران رژيم حسني مبارك بار ديگر وارد صحنه سياسي ـ اقتصادي و اجتماعي مصر مي‌شوند. در قانون اساسي جديد تشكيل هرگونه «دولت مذهبي» ممنوع شده است و اگرچه تصويب قوانين در چهارچوب اسلام را الزامي دانسته اما همه احزاب مذهبي را باطل خوانده است. يكي از اعتراض‌هاي مردم به قانون اساسي جديد، شباهت آن به قانون اساسي دوران مبارك است. مصر داراي شكاف‌هاي عميق اجتماعي، اقتصادي و سياسي شده است. قدرت حاكميت در اختيار ارتش مصر و سران اين ارتش است. ژنرال سيسي اين قدرت را نمايندگي و مديريت مي‌كند. مهمترين وعده او برقراري امنيت در سراسر مصر است كه با حذف كامل اخوان‌المسلمين و محاكمه سران اين حزب دنبال مي‌شود.

دولت تركيه در حالي كودتا در مصر را رد مي‌كند، كه دولت عربستان سعودي و اسرائيل از دولت موقت برآمده از كودتا حمايت مي‌كنند. اتحاديه اروپا و دولت آمريكا بدون ابراز مخالفت علني، نظر به اجراي نقشة راهِ ژنرال‌ها در مصر دارند و در صورت انجام موفق همه‌پرسي براي قانون اساسي و انجام انتخابات رياست جمهوري حمايت آنها آشكارتر خواهد شد. تثبيت كودتا از طريق انتخابات، هدف اصلي در نقشة راهِ دولت موقت مصر براي رسيدن به دولت دائمي است.