نظریه «اشتراک معنوی» اشکالات دیدگاه آلستون نسبت به دین را رفع می‌کند

1392/10/24 ۲۰:۵۹

طبق نظریه اشتراک معنوی صفات را همان‌گونه به خدا نسبت می‌دهیم که به انسان نیز نسبت می‌دهیم بنابراین این علم واحد باعث می‌شود معنای واحدی را اتخاذ کنیم.

سیدجابر موسوی‌راد پژوهشگر حوزه دین با اشاره به این که اشکالاتی که در نظریه آلستون نسبت به زبان دین وجود دارد در دیدگاه فیلسوفان مسلمان مانند ملاصدرا حل شده است،معتقد است: طبق نظریه اشتراک معنوی صفات را همان‌گونه به خدا نسبت می‌دهیم که به انسان نیز نسبت می‌دهیم بنابراین این علم واحد باعث می‌شود معنای واحدی را اتخاذ کنیم.

 دومین کنفرانس بین‌المللی «فلسفه دین معاصر» امروز سه‌شنبه  در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

سیدجابر موسوی‌راد در کارگروه «علم- دین و فلسفه دین» مقاله خود را با عنوان «نقد و بررسی دیدگاه آلستون پیرامون زبان دین و مقایسه آن با دیدگاه اشتراک معنوی» ارایه کرد.

وی طی سخنانی با بیان این‌که آلستون در مقابل فیلسوفانی که زبان دین را زبانی نمادین، غیراخباری یا تمثیلی می‌دانند اتفاقاً زبان دین را زبانی حقیقی می‌داند، گفت: به عقیده او زبان دین زبانی حقیقی است که ناظر به واقع باشد. آلستون برای تبیین این نظر بیان می‌کند که بین صفات الهی و انسانی یک وجه مشترک وجود دارد.

وی ادامه داد: این وجه مشترک «کارکرد» مشترک این صفات در انسان و خداوند است که موجب می‌شود حمل این صفات به خداوند صورت بگیرد.

به گفته وی، آلستون معتقد است تعالی و غیریت خداوند مانع از این ابلاغ حقیقی نبوده و با توجه به این کارکرد مشترک به تبیین سه صفت اصلی خداوند یعنی عدم جسمانیت، بی‌زمانی و عدم پناهی می‌پردازد.

موسوی راد یادآور شد: به نظر می‌رسد نظریه آلستون با وجود برخی نقاط قوت، نظریه کاملی نباشد زیرا او معتقد است دو معنای عرفی و الهیاتی داریم که در مورد انسان و خداوند به کار گرفته می‌شود در حالی که وحی در اثبات یک معنای عرفی است که با حذف برخی قیود به صورت مشترک دین انسان و خداوند به کار گرفته می‌شود.
 
وی با بیان این‌که این اشکال در دیدگاه فیلسوفان مسلمان مانند ملاصدرا حل می‌شود، گفت: ملاصدرا مانند آلستون زبان دین را با زبان عرفی به یک معنا می‌داند ولی تفاوت این دو را در تشکیک مصداقی می‌داند و نه تفاوت مفهومی.

این پژوهشگر حوزه دین و فلسفه همچنین گفت: طبق نظریه اشتراک معنوی صفات را همان‌گونه به خدا نسبت می‌دهیم که به انسان نیز نسبت می‌دهیم بنابراین این علم واحد باعث می‌شود معنای واحدی را اتخاذ کنیم.