باغ شاهزاده در خطر خروج از فهرست آثار جهانی

1392/10/24 ۰۸:۴۷

باغ شاهزاده ماهان در کنار ارگ بم یکی از آثار تاریخی شاخص استان کرمان محسوب می شود که در فهرست آثار جهانی جای گرفته اما این باغ بی نظیر و زیبا این روزها در خطر خروج از فهرست یونسکو قرار دارد که دلیل اصلی این مشکل نیز تبدیل این باغ موزه به مرکز اقامتی است.

باغ شاهزاده ماهان در کنار ارگ بم یکی از آثار تاریخی شاخص استان کرمان محسوب می شود که در فهرست آثار جهانی جای گرفته اما این باغ بی نظیر و زیبا این روزها در خطر خروج از فهرست یونسکو قرار دارد که دلیل اصلی این مشکل نیز تبدیل این باغ موزه به مرکز اقامتی است.

باغ شاهزاده ماهان در کنار ارگ بم در لیست ثبت جهانی یونسکو جای گرفته است و روستای تاریخی میمند نیز در آستانه قرار گرفتن در کنار این دو مکان تاریخی و زیبای استان کرمان هستند که این مهم نشان از اهمیت بالای تاریخی استان کرمان در کشور و جهان دارد.

چند سال قبل بود که ارگ بم به دلیل شرایط خاص منطقه و عدم رعایت برخی موارد از استانداردهای خاص یونسکو در فهرست آثار در معرض خطر یونسکو قرار گرفت و درنهایت با تلاش مسئولان میراث فرهنگی و شهرستان بم ارگ تاریخی بم از فهرست آثار در معرض خطر خارج شد اما هم اکنون این خطر باغ شاهزاده ماهان را تهدید می کند.

باغ شاهزاده ماهان یکی از باغ موزه های تاریخی ایران است و به عنوان موزه نیز ثبت داده شده است این باغ از جمله باغهای پلکانی ایران می باشد که از زیبایی و معماری منحصر به فردی برخوردار است.

بنای اولیه این باغ در دوره قاجاریه به دستور حاکم کرمان محمد حسن خان سردار ایروانی ساخته شد و در نهایت توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله حاکم کرمان طی یازده سال حکمرانی اش ساخته شد زمان پایان ساخت این بنای منحصر به فرد را سال 1276 اعلام کرده اند.

باغ شاهزاده از جمله باغهای زیبای ایران است که در دامنه کوههای تیگران بنا شده است و رودخانه ناشی از سرچشمه های تیگران پس از عبور از آبادی های بالا دست از میانه باغ شاهزاده می گذرد و صحنه ای زیبا را شکل می دهد.

باغ شاهزاده در انتظار تدبیر مسئولان

آب به وسیله دهها حوضچه به پائین ترین قسمت باغ هدایت می شود در گذشته سیستم ابداعی معماران باغ به گونه ای بوده است که آبنماهای حوضچه ها بدون استفاده از انرژی فعال بودند که هم اکنون نیز این سیستم در حال فعالیت است.

این باغ زیبای ایرانی تا باغ شهر ماهان نیز پنج  کیلومتر فاصله دارد و همه روزه پذیرایی بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. مساحت این باغ زیبا 5.5 هکتار تخمین زده می شود و شامل برج و بارو و حصار اطراف و بنایی در سردر باغ و بنای اصلی در بالاترین قسمت باغ است. دو سمت باغ نیز به ویژه در قسمت ورودی دارای دهها اتاق و حجره است.

در دو سوی باغ نیز انواع درختان سردسیری کاشته شده است و باغ مملو از درختان کهنسال چنار است که ظاهری بسیار زیبا به این اثر تاریخی داده اند.

این باغ چندی قبل با حضور رئیس جمهور شاهد جشن ثبت جهانی بود جشنی که هم اکنون دلیلش با خطر مواجه شده است و امکان دارد باغ شاهزاده ماهان در فهرصت آثار در معرض خطر یونسکو قرار گیرد.

این باغ به عنوان موزه در یونسکو ثبت داده شده است اما به دلیل اجاره بخشهایی از این باغ به بخش خصوصی و ایجاد مراکز اقامتی عملا دربهای برخی قسمتهای باغ به روی گردشگران بسته است.

همچنین ایجاد واحد اقامتی در باغ موزه ماهان مهمترین خطری است که باغ شاهزاده را تهدید می کند زیرا بر اساس قانون یونسکو هر گونه تغییر کاربری و تغییرات در منظر و کاربری آثار تاریخی دارای اشکال است.

تبدیل باغ موزه شاهزاده به مرکز اقامتی مشکل ساز خواهد شد/ یونسکو بی خبر است

مدیر تدوین پرونده های میراث جهانی میراث فرهنگی در این خصوص به مهر گفت: تبدیل باغ شاهزاده ماهان به مرکز اقامتی بدون هماهنگی با یونسکو و نظارت آنها صحیح نیست و امکان بروز مشکلاتی را فراهم می کند.

محمد حسن طالبیان ادامه داد: هم اکنون نیز یونسکو از این تغییر کاربری و ایجاد مرکز اقامتی بی اطلاع است در گزارشی که به زودی به عنوان گزارش سالیانه ارسال می شود این مسئله نیز در نظر گرفته می شود و تصمیم نهایی در خصوص ثبت جهانی و وضعیت به وجود آمده با یونسکو خواهد بود.

وی تاکید کرد که هر گونه تغییر باید با نظر مستقیم و نظارت بازرسان یونسکو باشد در غیر این صورت ثبت جهانی با خطر روبرو می شود.

وی خواستار حساسیت بیشتر متولیان این اثر تاریخی شد و گفت: به احتمال زیاد یونسکو بعد از دریافت این گزارش مهلتی برای رفع مشکل خواهد داد.

ضوابط یونسکو باید رعایت شود

وی ادامه داد: متولیان باید به صورت دقیق ضوابط یونسکو را رعایت کنند.

طالبیان با اشاره به اینکه این مکان به عنوان موزه ثبت شده است گفت: تمام مکانهای این موزه باید برای بازدید برای عموم آزاد باشد.

وی با تاکید بر اینکه هیچ مخالفتی برای فعالیت بخش خصوصی در مکانهای تاریخی وجود ندارد گفت: با این وجود فعالیتهای بخش خصوصی نباید مانع از بازدید این مراکز شود.

وی گفت: بخش خصوصی می تواند در این چنین مکانهای فعالیت کند و به گردشگران خدمت دهد اما این خدمات باید در خدمت به گردشگران و رفاه آنها باشد نه اینکه مجموعه را به عنوان یک مکان اقامتی در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.

وی باغ شاهزاده را از مهمترین مکانهای جهانی ایران نامید و گفت: باید ارزش این باغ تاریخی را بیشتر بدانیم و از ان برای معرفی فرهنگ ایران به جهان استفاده کنیم نه اینکه آن را به مرکز اقامتی تبدیل کنیم.

وی تاکید کرد که تبدیل این باغ به مرکز اقامتی خلاف معیارهای یونسکو است و به هیچ عنوان امکان بروز چنین مسئله ای وجود ندارد و اگر چنین کاری صورت گیرد در ثبت جهانی باغ شاهزاده تاثیر منفی خواهد گذاشت.

هم اکنون برخی از اتاق های ورودی باغ شاهزاده ماهان برای اقامت در اختیار کارگران باغ قرار گرفته و بقیه اتاق ها نیز برای اقامت در اختیار گردشگران قرار می گیرد همچنین در صحن بالایی باغ نیز که یکی از زیباترین مناظر باغ را نیز تشکیل داده است در چندین ردیف میز و صندلی و آلاچیق قرار گرفته است که رفت و آمد گردشگران را مختل می کند.

همچنین چندین اتاق از این مجموعه نیز به عنوان سالنهای پذیرایی و آشپزخانه، کافی شاپ و عرضه قلیان در نظر گرفته شده است.

یونسکو و امور پایگاههای ثبت جهانی باید در این خصوص نظر دهند

رضا ریاحیان، مسئول باغ شاهزاده در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص گفت: وضعیتی که هم اکنون است بر اساس تصمیمی است که پیش از ثبت جهانی گرفته شده است.

وی تصریح کرد: هم اکنون که این باغ ثبت جهانی شده است فعالیت رستوران واحد اقامتی و یا هر مورد دیگری باید توسط امور پایگاههای جهانی و یونسکو مورد بررسی قرار گیرد و تصمیم گیری شود.

ریاحیان گفت: این مسئله باید به وسیله اعضای پایگاه جهانی و اعضای یونسکو مورد تجیزه و تحلیل قرار گیرد و اگر لازم باشد در این زمینه از یونسکو نیز استعلام شود و درنهایت تصمیم گیری شود.

وی گفت: هر کاری که در بناهای ثبت جهانی صورت می گیرد باید مطابق مقررات و طبق نظر یونسکو انجام شود.

ریاحیان افزود: این قانون در مورد تمام کارهایی است که در این چنین مجموعه هایی پیشنهاد می شود.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در این زمینه که فعالیت چنین واحدهایی بدون نظر یونسکو می تواند چه عواقبی داشته باشد گفت: طبق قانون باید تمام این فعالیتها با نظر مثبت یونسکو انجام شود.