1392/10/22 ۰۹:۴۲
در آیین بزرگداشت زندهیاد استاد محمدتقی دانش پژوه، در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، حاضران از جوانمردی و بخشندگی آزادهمردی نیکوکار سخت شگفتزده شدند، زیرا او خانۀ بسیار گران قیمت و ارزشمند خود را، در همان منطقۀ باغ فردوس تهران، به بنیاد موقوفات بخشید، در راه اعتلای فرهنگ ایران و زبان فارسی، همان اهدافی که دکتر محمود افشار را نیز سالها قبل به بخشش و وقف بسیاری از اموال ارزشمند خویش برانگیخت.
در آیین بزرگداشت زندهیاد استاد محمدتقی دانش پژوه، در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، حاضران از جوانمردی و بخشندگی آزادهمردی نیکوکار سخت شگفتزده شدند، زیرا او خانۀ بسیار گران قیمت و ارزشمند خود را، در همان منطقۀ باغ فردوس تهران، به بنیاد موقوفات بخشید، در راه اعتلای فرهنگ ایران و زبان فارسی، همان اهدافی که دکتر محمود افشار را نیز سالها قبل به بخشش و وقف بسیاری از اموال ارزشمند خویش برانگیخت. در سالها و حتی سدههای دور، آنگاه که هنوز اقتصاد ایران این چنین به نفت آلوده نشده بود، رسم خوشایندی که اکنون به آن «وقف فرهنگی» گفته میشود، رواج تمام داشت و شماری از ثروتمندان فرهنگدوست، از بذل اموال خود در راه ترویج دانش و فرهنگ دریغ نداشتند و با آن همه توصیههای اکید اولیای دین و مذهب بر گسترش تعلیم و تعلم، چنین بخششهایی را در حیات و ممات خویش، نزد خداوند متعال مأجور میدانستند و ثواب دنیا و آخرت خود را چشم میداشتند. در اواخر دورۀ قاجار، بیشتر کتابها، که به طریقۀ سنگی و با دشواریهای خاص نشر میشد، «بانی» داشت و انتشار برخی آثار خاص با مجلدات متعدد، بدون حمایت یک یا چند تاجر و بازرگان متدیّن و دانشدوست ممکن نبود. کمابیش روشن است که چاپ و نشر کتاب در شرایط آن روزگار، سودی برای بانی آن به بار نمیآورد و او از آغاز این نکته را نیک میدانست ولی به اجر معنوی حاصل از چاپ و نشر کتاب خشنود بود.
نیکوکاریهایی از این دست، فقط به چاپ و نشر کتابهای سودمند منحصر نمیشد و انواع خدمات فرهنگی دیگر را از ساخت مدرسه و مسجد و مکتب و پرورش استعدادهای درخشان و مانند اینها در بر میگرفت و جای خوشبختی است که هنوز هم نمونههایی از آن جوانمردیها را در روزگار خود میبینیم. مایۀ کمال تأسف است که آلودگی صدر و ذیل میهن ما به نفت، فرهنگ ما را نیز تردامن کرد و هر گاه که از جیب دولت کاسته شد، نخست توشۀ اهل فرهنگ نقصان یافت. بیبرگی بنیادها و مؤسسات فرهنگی در این چند سال اخیر، موضوع غمانگیزی است که غالب اهل دانش و فرهنگ از آن آگاهی تمام دارند و بلکه آثار آن را با همۀ وجود درک میکنند. در میان مؤسسههای فرهنگی ایران، بیآنکه خدای ناخواسته خدمات شایان هر یک به فرهنگ ایران و اسلام نادیده گرفته شود، سهم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بسیار چشمگیر بوده است. مؤسسهای که در کنار تألیف و نشر مجموعۀ گرانسنگ و ارزشمندی مانند دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و دهها و صدها کتاب مرجع دیگر، کتابخانۀ عظیم آن، از حیث گردآوری انواع کتاب و مجله و سند در زمینههای مربوط به تاریخ و فرهنگ اسلام و ایران، آن هم با امکانات بسیار ناچیز و گاه ابتدایی، شگفتانگیز و حیرتآور است و به همین سبب هم از سالیان پیش بسیاری از بزرگان و سرآمدان دانش و فرهنگ، کتابخانهها و مجموعههای شخصی خود را به کتابخانۀ این مرکز اهداء کردهاند. با این همه نشر آن مجموعه کتابهای مرجع و گردآوری این کتابخانه و فهرست بلند خدمات مرکز دائرةالمعارف، در برابر خدمت مهم دیگر این مرکز به آیندۀ علم و فرهنگ این کشور، وزن چندانی ندارد و آن تربیت و پرورش نسل جوان و علاقهمند به تحقیق و پژوهش در زمینههای مربوط به فرهنگ اسلام و ایران است. مرکز دائرةالمعارف در این سی سال، به واقع دانشگاهی جامع و علمی و کاربردی بوده است و مستعدان و دلبستگان دانش و فرهنگ، در آن عرصۀ فراخی برای کار پژوهش و نگارش داشتهاند. اوضاع مالی این مرکز، از هنگام تأسیس، گرچه فراز و بیشتر فرود داشته است، اما در این چند سالۀ اخیر، به وضعیت بسیار ناگواری رسیده و اگر عشق و دلسوزی و پایمردی رئیس و پژوهشگران و کارکنان صبور آنجا نبود، چراغ مرکز در برابر تندباد حوادث، روشن نمیماند. اکنون جای خردهگیری از اولیاء امور نیست، زیرا به اصلاح تن نزار و دست تنگ ملت اشتغال دارند، اما از فرهنگدوستان نیکوکار میتوان انتظار داشت که بنا بر سنّت سلف صالح، به یاری بشتابند تا این مرکز علمی بیش از این فسرده نشود و طرحهای گستردهای که برای تحقیق و پژوهش دربارۀ وجوه گوناگون فرهنگ و تمدن اسلام و ایران در دست دارد، به سرانجام مقصود برسد.
منبع: مرکز پژوهشی میراث مکتوب
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید