اکتشافاتی از عهد باستان

1392/10/21 ۲۱:۳۰

گروهی بین‌المللی از دانشمندان حدس می‌زنند که ساخته‌های انسان‌های اولیه، از دریای سرخ گذشته و در شرایط آب و هوایی مطلوب از عربستان عبور کرده و احتمالا به آسیا آمده است.

گنجینه ابزارهای قدیمی ‌که در جنوب شرقی شبه جزیره عربستان کشف شده است، می‌تواند نشانه مهاجرت انسان‌های امروزی از قاره آفریقا باشد. ابزارهای سنگی که قدمت بعضی از آن‌ها به ۱۲۵ هزار سال پیش می‌رسد، شبیه ابزارهایی است که انسان معاصر در‌‌ همان محدوده زمانی در آفریقا ساخته است. گروهی بین‌المللی از دانشمندان حدس می‌زنند که ساخته‌های انسان‌های اولیه، از دریای سرخ گذشته و در شرایط آب و هوایی مطلوب از عربستان عبور کرده و احتمالا به آسیا آمده است.
 ‌هانس پی‌تر آپرمن‌، سرپرست این گروه، می‌گوید: ‌آن‌ها اجداد ما هستند. من در این مورد شکی ندارم.
  باستان‌شناسان دیگر می‌گویند که شاید این ابزارهای سنگی، توسط خویشاوندان بدوی دیگری ایجاد شده باشند. آن‌ها به شواهد ژنتیکی به دست آمده از انسان‌های معاصر اشاره دارند. این شواهد حاکی از این موضوع است که اجداد انسان‌های غیرآفریقایی امروزی، حدود ۶۵ هزار سال پیش آنجا را ترک کرده‌اند و در سرتاسر اروپا، آسیا و حتی استرالیای وسیع پراکنده شده‌اند.
  ‌آنتونی مارکس‌، باستان‌شناس و یکی از اعضای گروه، می‌گوید: ‌کشف ترتیب این وقایع مدت زیادی طول نکشیده است. نظریه این است که آن‌ها آفریقا را ۶۰ هزار سال پیش ترک کرده و ۵۰ هزار سال پیش در استرالیا ساکن شده‌اند‌، وی می‌پرسد: ‌خدای من، آیا آن‌ها حتی لحظه‌ای از حرکت و عزیمت درنگ نکرده‌اند و آیا طی مسیر در جایی متوقف نشده‌اند؟ ‌
  شواهد ژنتیکی در مورد مسیری که انسان‌های معاصر برای رسیدن به آفریقا از آنجا گذشته‌اند، نامشخص است. اما غارهایی که در فلسطین وجود دارند و قدمت آن‌ها به ۸۰ هزار و ۱۲۰ هزار سال پیش می‌رسد، حاوی دست ساخته‌های ظاهرا بشری است که تا به حال باقی مانده است. این آثار بیانگر این هستند که مسیر مهاجرت، از جاده شمالی در طول نیل یا صحرای بزرگ عربستان بوده است.
  گروه آپرمن معتقدند، ابزارهای سنگی که در زیر سنگ‌های از هم پاشیده در مکانی به نام جِبِل فایا در امارات متحده عربی امروزی یافت شده‌اند، مسیر دیگری را نشان می‌دهند. بین جبل فایا و دریای سرخ، در حدود ۲ هزار کیلومتر بیابان نامساعد قرار گرفته است. اما در حدود ۱۳۰ هزار سال پیش، جهان در دوران پایانی عصر یخی بود. شاید دریای سرخ آن‌قدر کم عمق شده بود که می‌توانستند با پای پیاده یا با کلَک، از آن عبور کنند. و شبه جزیره عربستان از یک بیابان خشک به یک جلگه بی‌درخت تبدیل شده بود، چیزی مثل آفریقای شرقی.
  محققان در جبل فایا سه انبار مخفی کشف کردند که بیشتر قسمت‌های آن تخریب شده بود و ابزارهای سنگی کامل نشده‌ای در آن یافتند. قدیمی‌ترین انبار به ۱۲۵ هزار تا ۹۵ هزار سال پیش برمی‌گردد و قدمت جدید‌ترین آن تقریبا به ۴۰ هزار سال پیش می‌رسد. قدمت انبار میانی، بین این سال‌ها تخمین زده می‌شود.
مارکس می‌گوید قدیمی‌ترین مجموعه- که حاوی تقریبا ۵۰۰ قطعه ابزار است- نشانه‌هایی در مورد سازندگان آن برای ما آشکار می‌سازد. وی می‌گوید به طور مثال، روشی که برای ساختن بسیاری از این ابزار مورد استفاده قرار گرفته است، شامل کندن یک قطعه بزرگ سنگی و تبدیل آن به یک تیغه دو لبه است؛ روشی که تصور می‌شود به طور عادی در ساختن ابزارهای موجود در آفریقای شرقی در‌‌ همان زمان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خود ابزارها- تبرهای دسته دار و تیغه‌هایی که لبه آن‌ها مانند برگ بودند و احتمالا آن را به نیزه‌ها وصل می‌کردند- شبیه آنهایی هستند که توسط انسان‌های معاصر اولیه در آفریقای شرقی ساخته می‌شدند که احتمالا توسط بستگان بدوی آن‌ها که در مناطق نزدیک آن‌ها زندگی می‌کردند، ساخته نشده بودند.
 مارکس و همکارانش می‌گویند فقدان تمایز، این گمان را ایجاد می‌کند که جمعیت انسان‌های اولیه که در حدود ۱۲۵هزار سال پیش از آفریقا آمده‌اند، زمانی که شبه جزیره عربستان دوباره به بیابان تبدیل شده است، از هم جدا و پراکنده شده‌اند. آن‌ها حدس می‌زنند که این گروه از جبل فایا به عنوان مسیری برای رسیدن به بقیه نواحی آسیا استفاده می‌کرده‌اند. در حدود ۷۵ هزار تا ۱۴ هزار سال پیش، ساحل ایران به راحتی از نزدیک جبل فایا در عرض خلیج فارس، مسیری ایجاد کرده است.
 ‌ریچارد کلین‌، دیرینه‌شناس دانشگاه استانفورد در کالیفرنیا، می‌گوید: ‌این موضوع تحریک‌کننده است. ابزار‌ها می‌توانند نشانه مهاجرت اولیه از آفریقا باشند. ‌ به طور متناوب این ابزار‌ها می‌توانند بیانگر این باشند که در آن زمان، شبه جزیره عربستان از لحاظ اکولوژیکی (زیست‌بوم‌شناختی) ضمیمه‌ای از آفریقا بوده است.
 بر طبق اظهارات ‌کریس استرینگر‌، دیرینه‌شناس موزه تاریخ طبیعی در لندن، اسناد موجود شواهدی را به نظریه مناقشه می‌افزاید که نشان می‌دهد خیلی قبل از این‌که شواهد ژنتیکی در انسان‌های معاصر یافت شود، بشر در آسیای جنوبی ساکن شده است.
اما ‌جان شی‌، باستان‌شناس دانشگاه استونی بروک در نیویورک، هنوز متقاعد نشده است که انسان‌های معاصر آفریقایی این ابزار‌ها را ساخته‌اند؛ و می‌گوید یک گروه انسان‌های بدوی در‌‌ همان زمان در اوراسیا قادر بودند این ابزار‌ها را بسازند. او می‌گوید البته می‌توان از حفاری‌های بیشتر به نتایج بهتری رسید.
اگر شواهد جبل فایا نشانه‌ای از پراکندگی انسان‌ها در آسیا باشد، پس احتمالا شواهد بیشتر این پراکندگی در سواحل ایران و پس کرانه‌های آن یافت می‌شود.