دکترسجادی: بودجه‌های کلان به موسسه‌های تهی از پژوهش‌های مفید می‌رسد

1394/9/25 ۱۳:۱۸

گفت‌وگو با دکتر سجادی عضو عالی شورای علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی به مناسبت هفته پژوهش سیدصادق سجادی، عضو عالی شورای علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی به مناسبت هفته پژوهش گفت: با وجود پژوهش‌های بسیار مهم و گرانبهایی که در این مرکز انجام شده چند سالی است که با مشکلات مالی جدی مواجه شده‌ایم. در عوض صدها مؤسسه ریز و درشت از بودجه‌های کلان و کمک‌های بیکران استفاده می‌کنند.

گفت‌وگو با  دکتر سجادی عضو عالی شورای علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی به مناسبت هفته پژوهش

 سیدصادق سجادی، عضو عالی شورای علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی به مناسبت هفته پژوهش گفت: با وجود پژوهش‌های بسیار مهم و گرانبهایی که در این مرکز انجام شده چند سالی است که با مشکلات مالی جدی مواجه شده‌ایم. در عوض صدها مؤسسه ریز و درشت از بودجه‌های کلان و کمک‌های بیکران استفاده می‌کنند.

دکتر سیدصادق سجادی، معاون پژوهشی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی درباره برخی پژوهش‌های ناتمام این مرکز به مناسبت هفته پژوهش در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد: شورای پژوهشی مرکز تقریبا از 10 سال پیش تصمیم گرفت تاریخ، ادب و فرهنگ هر یک از استان‌های ایران را به صورت مستقل مورد تحقیق قرار دهد و حاصل آن را منتشر کند.

تک‌نگاری ناتمام «تاریخ و فرهنگ آذربایجان»

وی افزود: در طرح تک‌نگاری تاریخ، ادب و فرهنگ استان‌های ایران تصمیم بر آن شد که نخست استان‌های کهن و باستانی مانند آذربایجان، کردستان، سیستان و بلوچستان، سواحل و جزایر دریای پارس را با توجه به تاریخ، جغرافیا، زبان و ادبیات، هنر، دانش و فرهنگ عامه آن مناطق مورد تحقیق قرار دهد.

معاون پژوهشی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: در حال حاضر «تاریخ و فرهنگ آذربایجان» و «تاریخ و فرهنگ کرد و کردستان» در دست تالیف است و بخش مهمی از مجموعه «تاریخ و فرهنگ کرد و کردستان» تدوین شده و اگر مقدمات و ملزومات آن مهیا شود و کار پیش برود، شاید تا اواخر سال آینده قسمتی از آن برای انتشار آماده شود اما متاسفانه مجموعه «تاریخ و فرهنگ آذربایجان» به دلایل مختلف مادی و معنوی چندان پیشرفتی ندارد.

پژوهش‌هایی برای ثبت وحدت و منافع ملی ایران

سجادی درباره مجموعه «تاریخ و فرهنگ سیستان و بلوچستان» گفت: تحقیق و تألیف این مجموعه کمتر از یک سال پیش آغاز شده و تا کنون به اندازه‌ای که بتوان درباره انتشار آن سخن گفت نرسیده است اما اگر مقدمات آن فراهم شود به سرعت پیش خواهد رفت زیرا تمام موضوع‌ها و دست‌اندرکاران آن مشخص شده است.

وی اظهار کرد: تک‌نگاری درباره استان‌های کشور به لحاظ تاریخی و فرهنگی امر مهمی است و تحقیق درباره تاریخ، فرهنگ، ادب ملی و بومی اقوام ایرانی چون کرد، بلوچ، آذری، گیلک و طبری ضروری است و نتایج چنین تحقیقاتی فواید بسیاری دارد. از طرفی تحولات تاریخی و فرهنگی ایران را از منظر تحولات محلی و بومی نشان می‌دهد و بخش عظیمی از فرهنگ‌های نهفته در ذهن و زبان اقوام ایرانی ظاهر می‌شود. همچنین این نوع پژوهش‌ها برای ثبت وحدت، منافع ملی کشور و نشان دادن تحولات ایران در طول تاریخ بسیار اهمیت دارد.

این پژوهشگر تاریخ و فرهنگ در پاسخ به پرسشی مبنی بر ضرورت استفاده از پژوهشگران بومی در تک‌نگاری‌های تاریخی استان‌های کشور بیان کرد: نهایت کوشش ما این است که از نتایج تحقیقات محققان بومی بهره‌مند شویم و فواید این شیوه هم بر کسی پوشیده نیست.

دایره‌المعارف از افتخارات فرهنگی عصر انقلاب اسلامی  

سجادی گفت: بهره بردن از پژوهشگران بومی اولا دلیل شناسایی محققان جوان و استفاده از آنها در تحقیقات جامع ملی است؛ ثانیا مشوق محققان نوخاسته برای گسترش و تعمیق تحقیقات آنهاست، ثالثا فرصت و امکانی برای محققان بومی است که آثار خود را چاپ و منتشر کنند و رابعا در این مسیر یقینا محققان درجه اولی بیرون می‌آیند که رشته‌های فرهنگ و ادب و تاریخ این سرزمین بزرگ را در آینده به دست خواهند گرفت.

وی درباره مشکلات بودجه‌های پژوهشی اظهار کرد: با وجود پژوهش‌های بسیار مهم و گرانبهایی که سی سال پیش در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی انجام شده، مرکز چند سالی است با مشکلات مالی جدی مواجه است و مدتی است که مولفان مرکز حقوق نگرفته‌اند و بیش از یک سال و نیم است که حق‌التألیف‌ها پرداخت نشده است. این کمبود بودجه و بی‌توجهی به مرکزی که به تحقیق بزرگ‌ترین مرکز تحقیقات علوم انسانی اسلامی و ایرانی نام گرفته‌، باعث رکود و پراکندگی محققان آن می‌شود.

این تاریخ‌نگار بیان کرد: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی که تا کنون آثار بزرگ و مهمی چون دایره‌المعارف بزرگ اسلامی به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی، «دانشنامه تهران بزرگ»، «دانشنامه فرهنگ و ادبیات عامه» و مجموعه «تاریخ جامع ایران» را منتشر کرده، که این مجموعه آخری در تاریخ فرهنگی ایران مطلقا بی‌مانند است، نباید به سبب فقدان یا کمبود بودجه عقیم بماند.

این پژوهشگر ادامه داد: این مرکز در حقیقت باید از افتخارات فرهنگی عصر انقلاب اسلامی تلقی شود. با این حال عجیب است که صدها مؤسسه ریز و درشت از بودجه‌های کلان و کمک‌های بیکران استفاده می‌کنند و اکثریت قریب به اتفاق آنها یک اثر قابل توجه و حتی متوسط هم منتشر نکرده‌اند.

بودجه اندک و تعطیلی مراکز پژوهشی

سجادی عنوان کرد: متولیان فرهنگ باید بدانند که تعطیلی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و مراکز پژوهشی از این نوع که تاریخ و ادب و فرهنگ و هنر ایران و اسلام را زنده نگه می‌دارند به نفع دستگاه فرهنگی کشور نیست؛ مخصوصا مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی که اکنون به مرکزی بین‌المللی تبدیل شده و ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان جهان برای آثار و نوشته‌های آن اهمیت ویژه‌ای قائل هستند.

وی اظهار کرد: رکود و تعطیل موسسه‌ای که دارای حداکثر توانایی علمی در اثبات و تثبیت منافع ملی و تاریخ پر فراز و نشیب ایران است؛ ضرر مستقیم به پیکره فرهنگی کشور وارد می‌کند. بسیار موجب شگفتی است که متولیان فرهنگی کشور ظاهرا متوجه سیر این مرکز به سوی رکود مطلق نیستند!

معاون پژوهشی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی بیان کرد: متاسفانه بودجه‌ای که برای مراکز پژوهشی در کشور ما تصویب می‌شود، بسیار اندک است که همان بودجه اندک را نیز به طور کامل در اختیار آنها قرار نمی‌دهند. این اختصاص ندادن بودجه در اندازه مورد نیاز واقعی و نپرداختن آن به تعطیل مراکز پژوهشی خواهد انجامید.

سجادی گفت: با همه پژوهش‌های مفید و قابل توجهی که در مرکز انجام شده، هنوز عرصه‌های بسیاری از فرهنگ و تاریخ ما نیاز به بازنگری و تحقیق دقیق و مستند دارد و پژوهشگرانی که در اینجا تربیت شده‌اند، می‌توانند بخش بزرگی از این تحقیقات را بر عهده گیرند. استمرار کار پژوهشی در این مرکز نیازمند حمایت‌های قاطع دستگاه‌های فرهنگی کشور است.

منبع: ایبنا