1394/9/16 ۱۲:۵۳
وستای صخرهای و دستکندمیمندبا قدمت چندهزار ساله از نخستین سکونتگاههای بشری و از مواریث باستانی ایران است که سالجاری بهعنوان نوزدهمین اثر كشور و سومین اثر تاریخی استان کرمان در فهرست میراث جهانی «یونسكو» به ثبت رسید.
الهام دهقان مهرجردی: روستای صخرهای و دستکندمیمندبا قدمت چندهزار ساله از نخستین سکونتگاههای بشری و از مواریث باستانی ایران است که سالجاری بهعنوان نوزدهمین اثر كشور و سومین اثر تاریخی استان کرمان در فهرست میراث جهانی «یونسكو» به ثبت رسید.
روستای میمندواقع در استان کرمان تنها یک نمونه از این جاذبههای گردشگری است. این روستا از معدودمواردمعماری صخرهای است که بهشکلی گسترده در تمامیساختار روستا استفاده شده است. نمونههای معماری صخرهای هرچندکه در دیگر کشورها نیز بهطور معدودی بهچشم میخورداما هیچ کدام جاذبههای فرهنگی، تاریخی و گردشگری میمندرا ندارند. بهعنوان نمونه مهمترین شاخصه این روستا در مقایسه با مواردی چون دهکده کاپادوکیه ترکیه مسکونی بودن واحدهای صخرهای میمنداست که این خصوصیت در مناطق مشابه میمندکمتر بهچشم میخورد.
میمندبا تاریخ ۸۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال در ۳۸ کیلومتری شمالشرقی شهرستان شهربابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است. این روستا بین شهرهای شهربابک، سیرجان، رفسنجان و انار قرار دارد. میمنددر دهستانمیمند، در شهرستان شهربابک و در استان کرمان واقع شدهاست. باران سالانه آن ۱۸۵ میلیمتر است.
شیوه زندگی مردمان میمنداز سالهای دور تا به امروز بهشکل سنتی همچنان در جریان است. کوچنشینانی که روزگارشان را از راه کشاورزی و دامداری میگذرانندو میان اقامتگاههای تابستانی و زمستانی خوددر فصول مختلف سال در حرکت هستنددر طول فصل سرما در قسمتهای انتهایی دره و در خانههای صخرهای که در دل کوه ساخته شدهانداقامت دارند.
روستای میمندیادآور ایامیاست که انسانها خدایان خودرا در بلندای کوهها جستوجو میکردندو کوه نشانه استواری و توان و پایداری و اراده شناخته میشود. این بنای دستکندباستانی، بیگمان از نخستین سکونتگاههای بشری در ایران بهشمار میرود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودندو کوهها را سپندمیشمردند، باوری که بعدها نیز جلوه دیرینگی و دینی داشت و همانگونه که حضرت موسی در کوه طور بهپرستش میپرداخت و پیامبر گرامیاسلام نیز در غار و کوه حرا به پیامبری مبعوث شد. به هر تقدیر چندهزار سال پیش از این، انسانهایی دل سنگها را شکافتندو یادگاری را بهجا گذاشتندکه امروزه پس از گذشت سالیان متمادی همچنان نمادعزم و اراده و اقتدار اجدادایرانی بهشمار میرود. هنوز کسی واقف نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بهوجودآمده و انگیزه این مردمان از احداث چنین بناهایی چه بوده، اما انگیزه مردمان آن زمان بسیار مورداهمیت قرار دارد، چون در آن زمان و با آن وسایل ابتدایی، آفرینش چنین مجموعة با عظمتی با معماری بینظیر قابل تحسین است. عدهای از محققان نیز معتقدندکه مهرپرستان از غارهایی که با دست در دلکوه کندهاندفقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده میکردندو بعداز مدتی بنا به اضطرار ناشی ازآبوهوا و یا هر عامل محیطی مؤثر دیگری، این غارها را برای سکونت برگزیدهاند. آیین مهرپرستی قبل از ظهور آیینزرتشت در ایران رواج داشته و تا مدتها پس از ظهور آن نیز ادامه داشتهاست. میمندبه دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شدهاست و بیشترین تغییر در آن مربوط به چنددهه اخیر است. این تمدن در ابتدا برگرفته از آیینمهرپرستی و بعداز آن آیینزرتشت بودهاست. در زمان ساسانیان شهربابک به عنوان زادگاه بابک سرسلسلة ساسانی موردتوجه خاص آنها بودهاست. پس از ظهور اسلام و ورودآن به ایران مردم میمندکه به آیینزرتشتی معتقدبودندبه اسلام گرویده و مذهب شیعه را پذیرا شدند.
آنچه مورداهمیت است و بی شک بر نحوه شناخت میمنداثر گذارده این است که مسکن از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدیدنمیآید، یعنی در فضای باز ساخته نمیشود، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل میگیردو انسان نیاز به خشت و آجر و ملاط ندارد، بلکه بایدتودهای را برداردتا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازههای مختلف کنده شدهاست که جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شدهاست. به همین دلیل کنار دیوارهای خانه گنجه گذارده نمیشود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچهای بهوجودمیآیدکه اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده و یا در آنها آویزان میشوند.کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چنداتاق و یک اصطبل باشد. یک واحدیک ورودی مشترک دارد و در پاگردممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه خانهها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداداتاقها متفاوت است . درجه حرارت این اتاقها حدود۵ درجه متفاوت از بیرون است. ایجاداجاق در درون اتاقها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنة اتاقها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاقها باعث شده تا بدنه داخل اتاقها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاقها شودو متأسفانه چون دیگر در خیلی از اتاقها آتش افروخته نمیشودباعث شده تا خاک سقفها به آهستگی ریزش پیدا کند. تعدادخانهها در خودروستا ۴۰۶ عددو تعداداتاقها ۲۵۶۰ عدداست. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستندو در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی، ساسانی استفاده میشود. روستای میمندتنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان داردو میتوان تعامل انسان و طبیعت در هزاره دوم میلادی را بهخوبی در آن دید.
آب و هوای میمنداز نوع معتدل کوهستانی است . روستایمیمنددر مرز مشترک دشت و کوهستان قرار داردو درگذشته پوشیده از درختانپسته و باداموحشی بودهاست .کمینزدیک تر به به روستایمیمندنیز درختان توت و شاهتوت به وفور یافت میشود. دشت میمندهمچنین مملو از جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاکپشت، خرگوش و... است. به علاوه در کوهستانهایمیمندنیز حیواناتوحشی مختلفی همچون آهو، پلنگ، گرگ، روباه، بزکوهی، کبک و پرندگان شکاری یافتمیشود. چندین رودخانة فصلی و تعدادی قنات به علاوه چندچشمه در میمندو اطراف آن وجودداردکه موجب رونق کشاورزی در این منطقه شدهاست. مردم غالباً اوقات فراغت خودرا در روستا و یا درکنار چشمهها، قناتها و رودخانة میمندمیگذرانند.
منبع: روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید