1394/9/10 ۰۹:۴۹
این متون که از آنها در مورد اهمیت اربعین حسینی استفاده شده بر دو دسته اند ؛ گروه نخست گزارش‌هایی هستند که بر زیارت مزار سیدالشهداء(ع) در چهلمین روز شهادتش یعنی بیستم صفر سال ۶۱ هجری دلالت دارند .گروه دوم روایات مربوط به زیارت اربعین هستند؛ متون مربوط به زیارت مزار امام (ع) در چهلمین روز شهادتش که خود بر چند دسته اند ؛ متونی که از زیارت مزار امام حسین (ع) در این روز , توسط صحابی جلیل القدر جابر بن عبدا... به عنوان نخستین زائر حسینی یاد کرده اند ومتونی که به ورود کاروان اسیران اهل بیت (ع)به کربلا در این روز اشاره دارند.برخی نیز به این تصریح دارند در این روز جابر و اهل بیت (ع)با هم وارد کربلا شدند و بر سر مزار همدیگر را ملاقات کرده اند.
شیعیان به تأسی از جابر و جهت یادمان زیارت او به طور خودجوش در روز اربعین به زیارت مزار امام حسین (ع) می رفتند و از این رو نیازی به توصیه نبوده است. گفتنی است شیخ مفید (م ۴۱۳) در کتاب المزار خود بابی دارد با عنوان ««فضل زیاره الاربعین» که بیانگر شناخته شدن این زیارت عرف مردم آن دوران است . چنان‌که بیرونی در الآثار الباقیة تصریح دارد زمان زیارت اربعین بیستم صفر است . این به‌آن معناست که در سده چهار و پنج زیارت اربعین زیارتی رایج و شناخته شده بوده است .
به دلیل رواج فرهنگ زیارت در این روز و شناخته شده بودنش این زیارت از نشانه های شیعیان به شمار می آمده است . از این رو در روایت نقل شده از امام عسگری (ع) به عنوان نشانه مومن دانسته شده است با توجه به این که متوکل عباسی (م ۲۴۷) در دهه چهلِ سده سوم هجری مزار امام حسین (ع) و خانه‌های اطراف را تخریب و زائران را از سفر به کربلا منع کرد(تاريخ الطبرى: ج ۹ ص ۱۸۵) چنین برداشتی درست به نظر می رسد زیرا با سختگیری های متوکل، روند زیارت به خصوص زیارت اربعین دچار کندی و فترت شده بود.
برخی روایات تأکید دارند که پس از شهادت امام حسین (ع) تا چهل روز ، زمین و آسمان بر ایشان گریسته اند مانند روایت عبدا... بن هلال از امام‌صادق(ع) که در آن تصریح شده ، گریه آسمان، سرخ شدن آن به هنگام طلوع و غروب ، بوده است در برخی روایات نیز بر گریه زمین بر مرگ مومن تا 40 روز اشاره شده است( الأمالي للطوسي، ص ۵۳۵ ).
این گونه روایات تداوم سوگ بر مرگ مومن تا 40 روز را تأیید می کند و روز چهلم را پایان دوره سوگواری می دانند .
به نظر می رسد صدور این گونه روایات ، این ذهنیت را در بین بخشی از جامعه اسلامی ایجاد کرده بود که پایان دوره سوگواری بر متوفی روز چهلم است . این امر می تواند عامل عزم جابر برای سفر به کربلا باشد. گویا وی تلاش کرده تا قبل از روز چهلم خود را به مزار امام حسین(ع) برساند و در آخرین فرصت یعنی روز چهلم به چنین توفیقی دست یافته و فرصت سوگواری و زیارت در آخرین روز سوگواری را درک کرده است . با فرض قبول سفر اهل بیت (ع) به کربلا در این روز و بازگشت آنان از شام از مسیر بادیه ، این عامل می تواند توجیه کننده عجله آنان برای سفر به کربلا تا روز چهلم باشد .
جالب آن‌که ابن بطوطه جهانگرد مغربی (م ۷۷۹) در گزارش مراسم سوگواری فرزند اتابک فارس و پوشیدن لباس عزا می نویسد : اینان تا 40 روز لباس عزا به تن دارند و این به خاطر آن است که در نزد آنان روز چهلم نهایت و اتمام اندوه و عزاست (تحفة النظار فى غرائب الامصار و عجائب الاسفار، ج ۲، ص: ۲۷). این مطلب به روشنی بر وجود این ذهنیت در بخش‌هايی از جوامع اسلامی و شکل گیری سنت سوگواری 40 روزه با الهام گیری از روایات یادشده دلالت دارد.
منبع: روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید