1394/8/25 ۰۹:۳۷
علامه اقبال لاهوری یك تقسیم‌بندی در حوزه اندیشه دارد و معتقد است؛ اندیشمندان، عرفا، حكما و انسان‌های بزرگ، دو دسته هستند. دسته اول آنهایی كه آثار قدم دارند و دسته دوم آنهایی كه آثار قلم دارند.
علمای صاحب آثار قدم، آنهایی هستند كه شیوه زیست‌شان به الگو و مرجع تبدیل می‌شود و آثار قلم، آنهایی كه آثارشان خوانده و دیده می‌شود.
علامه محمدتقی جعفری، در هر دو دسته این علما قرار می‌گیرد. عالمی كه هم صاحب قدم است و هم قلم. اگر به شیوه زیست او نگاهی بیندازیم، نوع تعاملش با انسان‌ها در تمام سطوح اجتماع و رویكردش به زندگی به گونه‌ای است كه حتی بعد از فوت هم می‌تواند الگو باشد. رفتارهایش با كودكان، حیوانات، طبیعت، انسان‌ها و حتی نوع تعاملش با حوزه قدرت هم الگوساز است. علامه جعفری در هیچ مرحله‌ای از زندگی‌اش از مواهب قدرت استفاده نكرده.
در روزهای پس از انقلاب اسلامی و زمانی كه امام خمینی به او پیشنهاد می‌دهد كه قوه قضاییه را در دست بگیرد و مدیریت كند، پاسخ می‌دهد كه من آدم فرهنگی هستم و كار فرهنگی می‌كنم و مصداق بارز آن جمله‌ای می‌شود كه آیت‌الله بهشتی گفتند: «ما شیفتگان خدمتیم و نه تشنگان قدرت». همزمان با این سلوك شخصی، در آثار قلم هم علامه جعفری صاحب اندیشه و تفكر است و بحث‌هایی كه مطرح می‌كند در حوزه علوم انسانی قابل تعامل و پرداخت است؛ بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها، آینده علوم انسانی در عصر مدرن و... علامه محمدتقی جعفری را متمایز با سایر اندیشمندان می‌كند. علامه جعفری معتقد به شیوه تعاملی بود و عقلانیت در تعامل. در بحث و گفت‌وگو می‌بینیم كه با تمام اندیشمندان زمان خود گفت‌وگوهایی تعاملی را رعایت می‌كند.
علامه جعفری با اندیشمندانی از جهان غرب به گفت‌وگو می‌نشیند و چه با اندیشمندان اسلامی و چه غیراسلامی گفت‌وگویی تعاملی و در امتداد اندیشه دیگری را پی می‌گیرد و نه در مقابل و ضدیت آن. سبكی كه تجسم عقل تعاملی است. حتی در آثار هم می‌بینیم كه در تفسیر نهج‌البلاغه، از داستایوفسكی، همینگوی، لائوتسه و.. . تفسیر می‌آورد و در مثنوی معنوی هم از گاندی و...
علامه جعفری به مولفه‌های مشترك فرهنگی میان انسان‌ها در تمام زمان‌ها و قرن‌ها معتقد است و نام این مولفه را «حیات معقول» می‌نامد.
مولفه‌ای كه می‌گوید انسان‌ها در جوهر خود مشتركند و در صور ممكن است كه مشابهت نداشته باشند، اما جوهر فرهنگی یكسان دارند و گفتمان و در رابطه با آن دیگری باید به سمت مولفه‌های معقول رفت و از دریچه تعامل به هستی نگاه كرد. اگر با همین نگاه تعاملی علامه جعفری به تمام مناسبات این روزها نگاه كنیم؛ به مناسبات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... و از دریچه تعامل و عقلانیت این رابطه‌ها را بررسی كنیم، آن‌وقت است كه می‌توانیم در روزهایی كه چنددستگی و چندپارگی را در همه جهان می‌بینیم، به اندیشه و ایده نو برسیم. اندیشه و ایده‌ای كه از عقلانیت و تعامل می‌آید و دیگر هیچ.
٭استاد جامعه شناسی و مطالعات ادیان
منبع: روزنامه اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید