216 عنوان كتاب فقهي به زبان‌هاي مختلف دنيا منتشر شد

1385/7/24 ۰۳:۳۰

فقه شيعه پويا و قابل توسعه است به همين دليل، تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي ضرورتي اجتناب‌ناپذير است.

فقه شيعه پويا و قابل توسعه است به همين دليل، تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي ضرورتي اجتناب‌ناپذير است.

به گزارش مركز خبر حوزه هاي علميه، حجت‌الاسلام والمسلمين حسني، مدير اجرايي موسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي در اين باره گفت: «فقه شيعه از ابتداي تاسيس تا كنون هر روز گسترده‌تر مي‌شود و با گذشت زمان در ابعاد مختلفي توسعه پيدا كرده و گسترش آن به لحاظ پويايي اين علم است.»
او افزود: «كساني كه فهم متوسطي از فقه شيعه دارند، نمي‌توانند با مراجعه به منابع اصيل فقهي به مطلب مورد نظر خود دست يابند، زيرا گستردگي فقه باعث شده به سختي بتوان به پاسخ سؤالي رسيد، در اين شرايط تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي با تسهيل و تخليص اين علم، آن را در اختيار بيشتر اقشار جامعه قرار مي‌دهد.»
حجت‌الاسلام و المسلمين حسني، كاربردي كردن فقه براي حضور پررنگ آن در جامعه را از مهم‌ترين اهداف تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي دانست و تصريح كرد: «معرفي فقه شيعه متناسب با فهم و درك همه مخاطبان و ايجاد بستر مناسب جهت تكامل مسايل فقهي از ديگر اهداف تدوين دايره‌المعارف است.»
او با اشاره به ويژگي‌هاي دايره‌المعارف فقه اسلامي اظهار داشت: «اين دايره‌المعارف داراي ويژگي‌هايي مانند پرداختن به مباحث كلان و پوياي فقهي در كنار مباحث سنتي، حفظ اصالت و زبان تخصصي فقه، بيان موضع صريح مكتب اهل بيت عليهم‌السلام ضمن دوري از تعصبات مذهبي، بيان استدلالات مهم علمي در هر مسئله، تقسيم ديدگاه‌هاي فقهي از بعد اجتهادي، تناسب سطح و هماهنگي روش در تمام مباحث، تنظيم مباحث قضايي با توجه به نظام حقوقي روز و طرح مباحث سنتي فقه به سبكي نوين و روشمند است.»
مدير اجرايي موسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي، با بيان اين كه قرآن و سنت حكم تمام مسايل موجود را بيان كرده‌اند، گفت: «فقه شيعه از زمان حضور معصومين عليهم‌السلام، ريشه دارد و با توجه به پويايي، جامعيت و به روز بودن آن بايد حكم هر مسئله را به گونه‌اي از فقه استخراج كنيم كه بتوانيم پاسخگوي همه زمان‌ها باشيم.»
حجت‌الاسلام و المسلمين حسني يادآور شد: «انجام بررسي‌هاي لازم جهت تبيين شيوه‌اي نوين در تدوين مقالات تهيه شده به صورت دايره‌المعارف، از وظايف اصلي اين موسسه است و تاكنون فعاليت‌هايي در زمينه‌هاي انتشار آثار علمي و فرهنگي فقهاي نامدار شيعه به زبان‌هاي عربي، فارسي، انگليسي و فرانسوي، جهت بهره‌برداري مراكز علمي و پاسخگويي به شبهات روز و مسايل مبتلا به نظام جمهوري اسلامي ايران انجام داده‌ايم.»
او با اشاره به روند تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي تصريح كرد: «در سال 1369 پس از دستور مقام معظم رهبري مبني بر ضرورت تاسيس موسسه‌اي جهت تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي مطابق با مكتب اهل بيت عليهم‌السلام، آيت‌الله هاشمي شاهرودي از طرف ايشان براي تاسيس و مديريت اين موسسه انتخاب شدند كه پس از انجام مراحل اوليه، مقدمات تدوين دايره‌المعارف با معجم‌نويسي جواهر الكلام آغاز و در اين مرحله اقوال، روايات و نظريات صاحب جواهر در جدول‌هايي تنظيم شد و در سال 1377 تحت عنوان معجم فقهي جواهر الكلام در شش جلد به چاپ رسيد.»
حجت‌الاسلام والمسلمين حسني افزود: «كتاب جواهر الكلام في ثوبه الجديد جهت استفاده طلاب براي استخراج سخن صاحب جواهر، نقل قول‌ها، روايات و احاديث با حفظ نظم آثار جواهر الكلام در سال 1379 در 21 جلد تدوين شد كه تاكنون سه جلد آن به چاپ رسيده و 9 جلد ديگر آماده چاپ است.»
مدير اجرايي دايره‌المعارف فقه اسلامي خاطرنشان كرد: «منابع مورد استفاده در تهيه دايره‌المعارف با پيشنهاد گروه‌هاي تحقيقاتي و تصويب آيت‌الله شاهرودي مورد استخراج قرار گرفته‌اند و پس از معرفي پانزده هزار مدخل، چهار هزار مدخل از ميان آنان انتخاب شدند كه در سال 1377 حدود يكصد محقق فيش‌برداري خود را از اين منابع آغاز كردند و توانستند تا سال 1379 بيش از نيمي از مداخل را فيش‌برداري كنند و با متمركز شدن نيروهاي پژوهشگر، اولين جلد از دايره‌المعارف فقه اسلامي در سال 1381 منتشر شد كه تاكنون بيش از پنج جلد از اين دايره‌المعارف، با بيش از 160 مدخل منتشر شده است و با پايان تحقيقات، يازده جلد ديگر حاوي چهارصد مدخل، امسال منتشر خواهد شد و پيش‌بيني مي‌كنيم تعداد كل مجلدات به يكصد جلد برسد و هر سال پنج جلد منتشر مي‌شود.»
او با اشاره به تاريخچه دايره‌المعارف‌نويسي در فقه خاطرنشان كرد: «براي نخسين بار در سال 1951 ميلادي عده‌اي از علماي اسلامي در كنفرانسي در كشور فرانسه بر ضرورت تدوين دايره‌المعارفي فقهي براي پاسخ‌گويي به سؤالات موجود در جامعه تاكيد كردند و در سال 1967 وزارت اوقاف كويت فعاليت خود را در اين زمينه آغاز كرد كه پس از ده سال فعاليت پراكنده و پس از رسيدن به اسلوبي مناسب در سال 1977 فعاليت جدي تدوين دايره‌المعارف آغاز شد و در سال 2006 با تدوين 45 جلد پايان يافت.»
حجت‌الاسلام والمسلمين حسني افزود: «اهل سنت با سرمايه‌گذاري عظيمي در طول 29 سال توانستند در مجموع 45 جلد را با ميانگين هر جلد 400 صفحه تدوين كنند، ولي اين موسسه درصدد است با برنامه‌ريزي دقيق در طول 20 سال 100 جلد را با ميانگين هر جلد 500 صفحه تدوين و مجموعه‌اي نفيس را به جهان شيعه عرضه كند.»
او از ترجمه اين دايره‌المعارف به زبان‌هاي فارسي و انگليسي در آينده خبر داد و خاطرنشان كرد: «دايره‌المعارف فقه اسلامي مورد استفاده حوزويان و تحصيل‌كنندگان در رشته‌هاي علوم انساني آشنا به زبان عربي قرار خواهد گرفت و جهت رفع نياز فارسي زبانان، كتاب فرهنگ فقه را در 6 جلد تدوين كرده‌ايم كه در حجم و تعريف كليد واژه‌ها اندازه كمتري دارد.»
حجت‌الاسلام والمسلمين حسني افزود: «فرهنگ فقه داراي شش هزار مدخل از چهارصد منبع فقهي است كه تاكنون 2200 مدخل آن چاپ شده است. دو جلد ديگر در آينده به بازار خواهد آمد.»
او اين كتاب را نخستين و گسترده‌ترين فرهنگ فقه شيعه دانست و افزود: «كتاب فرهنگ فقه با برخورداري از نثري ساده و روان، ضمن دسته‌بندي و چينش مطالب با روشي نو، دربردارنده مهم‌ترين اطلاعات فقهي مربوط به هر مدخل است و با اشاره به موضوع و مسئله شرعي، حكم آن را بيان كرده است.»
مدير اجرايي موسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي، انتشار كتاب "معجم فقهي كتب شيخ طوسي" را از ديگر فعاليت‌هاي اين موسسه برشمرد و تصريح كرد: «با همكاري ده نفر از محققين در طول سه سال، كتاب‌هاي فقهي شيخ طوسي را به صورت معجم درآورده‌ايم، ولي جهت افزايش سرعت در تدوين دايره‌المعارف فقه اسلامي اكنون بخش تعجيم تعطيل است و محققان آن به تهيه دايره‌المعارف كمك مي‌كنند.»
حجت‌الاسلام والمسملين حسني در ادامه پيرامون انتشار فصلنامه فقه اهل بيت (ع) اظهار داشت: «فصلنامه فقه اهل بيت (ع) به دو زبان فارسي و عربي منتشر مي‌شود و با توجه به اين كه در جهان عرب فصلنامه‌اي در اين زمينه وجود ندارد، مي‌توان فصلنامه فقه اهل بيت (ع) را نخستين نشريه تخصصي در اين زمينه به زبان عربي دانست كه تاكنون بيش از 45 شماره به زبان فارسي و 42 شماره به زبان عربي با هدف تبيين مسايل متحدثه و موضوعات برون فقهي و درون فقهي منتشر شده و اين فصلنامه توانسته دامنه نفوذ زيادي در ميان علماي اهل سنت جهت شناسايي چهره واقعي تشيع ايجاد كند.»
او بر لزوم پاسخگويي مستدل به شبهات مطرح شده در زمينه معارف اسلامي تاكيد كرد و اظهار داشت: «با پيشنهاد آيت‌الله هاشمي شاهرودي و تاييد رهبر معظم انقلاب مركز الغدير در سال 1372 در داخل موسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي تاسيس شده است و تاكنون بيش از 150 اثر با رويكرد پاسخگويي تفصيلي به شبهات را منتشر كرده است.»
حجت‌الاسلام و المسلمين حسني با اشاره به راه‌اندازي سايت www.islamicfegh.com تصريح كرد: «علاقمندان به فقه و معارف اسلامي مي‌توانند از طريق اين پايگاه اطلاع‌رساني از آثار منتشر شده موسسه و فصلنامه‌ها به صورت رايگان استفاده كنند و با توجه به برخورداري موسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي از محققان و متخصصان فقهي، ايجاد ارتباط دو جانبه علمي بين كاربران شبكه و محققان موسسه امكان‌پذير است.»
او در پايان تعداد كتب منتشر شده توسط اين موسسه را 216 عنوان كتاب دانست و اظهار داشت: «از اين تعداد 13 عنوان به زبان فارسي و 5 عنوان به زبان انگليسي، يك عنوان به زبان فرانسه و بقيه به زبان عربي هستند كه در موضوعات اخلاق، اصول، فقه، فلسفه، عقايد، تفسير، حقوق، پزشكي، رجال و سياسي منتشر شده‌اند.»


خان احمدی